P a Ń Stwowy Instytut Geologiczny Objaśnienia Do

P a Ń Stwowy Instytut Geologiczny Objaśnienia Do

P A Ń STWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY OPRACOWANIE ZAMÓWIONE PRZEZ MINISTRA Ś R O D O W I S K A OBJA ŚNIENIA DO MAPY GEO ŚRODOWISKOWEJ POLSKI 1:50 000 Arkusz WYRZYSK (316) Warszawa 2005 Autorzy: Jerzy G ągol *, Gertruda Herman *, Leonard Jochemczyk **, Katarzyna Olszewska **, Izabela Bojakowska *, Aleksandra Dusza *, Anna Pasieczna *, Hanna Tomassi-Morawiec *, Gra żyna Hrybowicz ***, Główny koordynator MGP: Małgorzata Sikorska-Maykowska * Redaktor regionalny: Barbara Radwanek-Bąk* Redaktor tekstu: Sylwia Tarwid-Maciejowska * *Pa ństwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa **Katowickie Przedsi ębiorstwo Geologiczne sp. z o.o., al. W. Korfantego 125a, 40-156 Katowice ***Przedsi ębiorstwo Geologiczne POLGEOL SA, ul. Berezy ńska 39, 03-908 Warszawa ISBN Copyright by PIG and M Ś, Warszawa 2005 Spis tre ści I. Wst ęp – J. G ągol ................................................................................................................ 4 II. Charakterystyka geograficzna i gospodarcza – K. Olszewska , L. Jochemczyk .................. 5 III. Budowa geologiczna – K. Olszewska , L. Jochemczyk ...................................................... 7 IV. Zło ża kopalin – J. G ągol ................................................................................................. 10 1. Kruszywo naturalne (piaski i piaski ze żwirem) .......................................................... 10 2. Surowce ilaste ceramiki budowlanej............................................................................ 13 3. Klasyfikacja złó ż kopalin............................................................................................. 13 V. Górnictwo i przetwórstwo kopalin – J. G ągol ................................................................. 14 VI. Perspektywy i prognozy wyst ępowania kopalin – J. G ągol ........................................... 15 VII. Warunki wodne – G. Herman ......................................................................................... 17 1. Wody powierzchniowe................................................................................................. 17 2. Wody podziemne.......................................................................................................... 18 VIII. Geochemia środowiska ................................................................................................... 21 1. Gleby – A. Pasieczna, A. Dusza ................................................................................... 21 2. Osady wodne – I. Bojakowska ..................................................................................... 23 3. Pierwiastki promieniotwórcze – H. Tomassi-Morawiec .............................................. 25 IX. Składowanie odpadów – G. Hrybowicz .......................................................................... 27 X. Warunki podło ża budowlanego – J. G ągol, K. Olszewska, L. Jochemczyk ..................... 34 XI. Ochrona przyrody i krajobrazu – J. G ągol ...................................................................... 36 XII. Zabytki kultury – J. G ągol .............................................................................................. 41 XIII. Podsumowanie – J. G ągol, G. Hrybowicz ...................................................................... 42 XIV. Literatura ......................................................................................................................... 44 I. Wst ęp Arkusz Wyrzysk Mapy geo środowiskowej Polski MGP w skali 1:50 000 został wyko- nany według zasad okre ślonych w Instrukcji... (2005). Jest to reambulacja arkusza Wyrzysk Mapy geologiczno-gospodarczej Polski, opracowanego wcze śniej w Katowickim Przedsi ę- biorstwie Geologicznym sp. z o.o. przez K. Olszewską i L. Jochemczyka (2001). Na podsta- wie powtórnej kwerendy archiwalnej, zwiadu terenowego i uzyskanych nowych informacji cało ść materiałów została zaktualizowana, zweryfikowana, poprawiona i uzupełniona o ele- menty wymagane w nowej instrukcji. Materiały archiwalne i informacje niezb ędne do realizacji mapy uzyskano m.in. w Cen- tralnym Archiwum Geologicznym w Warszawie, w Kujawsko-Pomorskim Urz ędzie Woje- wódzkim w Bydgoszczy, w Delegaturze Wielkopolskiego Urz ędu Wojewódzkiego w Pile, a tak że w urz ędach powiatowych i urz ędach gmin, w Instytucie Uprawy, Nawo żenia i Glebo- znawstwa w Puławach oraz w Wojewódzkich Inspektoratach Ochrony Środowiska w Byd- goszczy i w Poznaniu. Mapa geo środowiskowa Polski (MGP) w skali 1:50 000 prezentuje w syntetyczny spo- sób wyst ępowanie kopalin oraz stan ich rozpoznania i zagospodarowania górniczego na tle wybranych elementów hydrogeologii i geologii in żynierskiej oraz stanu i potrzeb ochrony środowiska, przyrody i dóbr kultury (plansza A). Mapa informuje tak że o stanie geochemicz- nym powierzchni ziemi i mo żliwo ści składowania odpadów (plansza B). Mapa geo środowiskowa Polski jest adresowana głównie do instytucji, samorz ądów i organów administracji pa ństwowej, zajmuj ących si ę zarz ądzaniem zasobami środowiska przyrodniczego. Analiza jej tre ści jest przydatna w realizacji m.in. postanowie ń ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, ustawy o odpadach, prawa ochrony środowiska oraz prawa geologicznego i górniczego. Zawarte na mapie informacje mog ą by ć wykorzystane przy opracowywaniu strategii rozwoju województw, studiów i planów zagospodarowania przestrzennego oraz w opracowaniach ekofizjograficznych. Przedstawione na mapie informa- cje środowiskowe s ą pomocne przy wykonywaniu wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska oraz planów gospodarki odpadami. Mapa została przygotowana w formie cyfrowej jako baza danych Mapy geo środowi- skowej Polski. Ponadto szczegółowe dane o poszczególnych zło żach zestawiono w opraco- wanych odr ębnie kartach informacyjnych oraz w komputerowej bazie informacji o złożach. 4 II. Charakterystyka geograficzna i gospodarcza Granice obszaru arkusza Wyrzysk okre ślaj ą współrz ędne: 53 °00’ i 53 °10’ szeroko ści geograficznej północnej oraz 17 °15’ i 17 °30’ długo ści geograficznej wschodniej. Pod wzgl ędem administracyjnym obszar ten mie ści si ę na pograniczu województw wielkopolskiego i kujawsko-pomorskiego. W województwie wielkopolskim obejmuje miasto i cz ęść gminy Wyrzysk (powiat pilski) oraz fragmenty gmin Szamocin (powiat chodzieski) i Goła ńcz (powiat w ągrowiecki). W województwie kujawsko-pomorskim s ą to cz ęś ci gmin Sadki i Kcynia (z niewielkim fragmentem miasta Kcynia) w powiecie nakielskim. Według regionalizacji fizycznogeograficznej Kondrackiego (2001) omawiany obszar le ży w prowincji Ni ż Środkowoeuropejski, podprowincji Pojezierze Południowobałtyckie (fig. 1). Północna cz ęść terenu arkusza znajduje si ę w makroregionie Pojezierze Południowo- pomorskie, w mezoregionie Pojezierze Kraje ńskie. Centraln ą cz ęść powierzchni arkusza zaj- muje Dolina Środkowej Noteci, wchodz ąca w skład makroregionu Pradolina Toru ńsko- Eberswaldzka. Natomiast cz ęść południowa - to Pojezierze Chodzieskie, znajduj ące si ę w ma- kroregionie Pojezierze Wielkopolskie. Północn ą cz ęść powierzchni arkusza, znajduj ącą si ę w obr ębie Pojezierza Kraje ńskiego, zajmuje wysoczyzna morenowa: denna, falista i pagórkowata. Ró żnice wysoko ści w jej obr ę- bie na ogół nie przekraczaj ą 10 m. Rozci ęta jest ona na mniejsze cz ęś ci przez gł ęboko wcina- jącą si ę dolin ę Łob żonki i jej dopływu – Orli. Bardzo wyra źnym elementem krajobrazu jest tu zespół moren czołowych, ci ągn ących si ę szerokim, kilkukilometrowym pasem na zachód od Osieka. Powierzchnia terenu w ich obr ębie jest silnie pofałdowana, a stoki wzniesie ń s ą roz- ci ęte licznymi wci ęciami erozyjnymi, jarami i wąwozami. Zespół moren czołowych składa si ę z kilku cz ęś ci, z których najbardziej charakterystyczny jest kompleks Zielonej Góry, gdzie kulminacje wzniesie ń przekraczaj ą 180 m n.p.m. Tu znajduje si ę najwy ższy punkt na obsza- rze arkusza (186 m n.p.m.). Krajobraz Pojezierza Chodzieskiego, w południowej cz ęś ci omawianego arkusza, zdo- minowany jest przez wysoczyzn ę morenow ą o wysoko ściach w granicach 90–105 m n.p.m. Powy żej wznosz ą si ę jedynie pagórki moren czołowych, ci ągn ących si ę od Chodzieży a ż poza Kcyni ę. Na północ od Kcyni, w D ębogórze, te glacitektonicznie spi ętrzone moreny osi ągaj ą wysoko ść 162 m n.p.m. Na południe od pasma moren wyst ępuj ą pola sandrowe. W obszar wysoczyznowy wyra źnie wcina si ę, przebiegaj ąca równole żnikowo, dolina Noteci o szeroko ści od 4 do 7 km. Jej dno znajduje si ę ponad czterdzie ści metrów poni żej 5 kraw ędzi wysoczyzny. Rz ędne terenu osi ągaj ą tu warto ści od 50 do 55 m n.p.m. Krawędzie doliny wyró żniaj ą si ę znaczn ą stromizn ą, szczególnie w rejonie Osieka. Fig. 1. Poło żenie arkusza Wyrzysk na tle jednostek fizycznogeograficznych, wg Kondrackiego (2001) 1 - granica makroregionu, 2 - granica mezoregionu, 3 - jeziora makroregion Pojezierze Południowopomorskie: 314.69 – Pojezierze Kraje ńskie, makroregion Pradolina Toru ńsko-Eberswaldzka: 315.34 – Dolina Środkowej Noteci, 315.35 – Kotlina Toru ńska makroregion Pojezierze Wielkopolskie: 315.53 – Pojezierze Chodzieskie, 315.54 – Pojezierze Gnie źnie ńskie Klimat na obszarze arkusza charakteryzuje si ę nisk ą ilo ści ą opadów atmosferycznych, średnio rocznie poni żej 550 mm. Wyst ępuje tu od 30 do 35 dni z mrozem, pokrywa śnie żna utrzymuje si ę przez okres 38–50 dni. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7,6 °C, a okres wegetacyjny trwa około 215 dni. Teren arkusza jest obszarem wybitnie rolniczym. U żytki rolne zajmuj ą około 70% jego

View Full Text

Details

  • File Type
    pdf
  • Upload Time
    -
  • Content Languages
    English
  • Upload User
    Anonymous/Not logged-in
  • File Pages
    48 Page
  • File Size
    -

Download

Channel Download Status
Express Download Enable

Copyright

We respect the copyrights and intellectual property rights of all users. All uploaded documents are either original works of the uploader or authorized works of the rightful owners.

  • Not to be reproduced or distributed without explicit permission.
  • Not used for commercial purposes outside of approved use cases.
  • Not used to infringe on the rights of the original creators.
  • If you believe any content infringes your copyright, please contact us immediately.

Support

For help with questions, suggestions, or problems, please contact us