Dorpsplan Kockengen 2011 Dorpsplan Kockengen – februari 2011 1 Dorpsplan Kockengen 2011 Inhoudsopgave Inleiding 3 Ontstaansgeschiedenis 5 Kockengen in 2010 6 Voorzieningen 12 Openbare ruimte 16 Verkeer 21 Sociale leefbaarheid 25 Veiligheid 29 Samenvatting 32 2 Dorpsplan Kockengen 2011 Dorpsplan Kockengen – februari 2011 Inleiding Het Dorpsplan 2010 voor het dorp Kockengen bestaat uit een dorpsanalyse en een kort programma met uitvoeringsmaatregelen. De dorpsanalyse verschaft inzicht in de huidige situatie van Kockengen op het gebied van wonen en leven. Hierbij wordt gebruik gemaakt van objectieve cijfers en van de waardering van de inwoners van Kockengen, de subjectieve beleving. Het programma met uitvoeringsmaatregelen is vooral gericht op het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid. Het Dorpsplan Kockengen is een onderdeel van wijkgericht werken in Breukelen. Vanaf 2006 is de wijkgerichte aanpak in Breukelen gericht op het activeren van burgers, de verbetering van de fysieke en sociale leefbaarheid en de verkleining van de afstand tussen burger en bestuur. De gemeente telt 3 wijken en 2 dorpen met elk een eigen wijkcomité (bestaande uit sleutelfiguren uit de wijk) en een eigen wijkbudget. Per wijk/dorp worden in 2009 en 2010 de plannen gemaakt, met als doel meer overzicht en structuur te bieden voor de wijkcomités, voor de betrokken instellingen en voor de inwoners van de wijk of dorp. Ook vanuit integrale veiligheid is er behoefte aan een wijkgerichte analyse op het gebied van veiligheid, de zogenoemde wijkveiligheidsplannen. Om hier zo efficiënt mogelijk mee om te gaan is het onderdeel veiligheid geïntegreerd in de wijkplannen. Belangrijke bronnen voor het dorpsplan zijn de gegevens uit de Woonvisie 2008-2012 gemeente Breukelen, de concept Woonvisie 2010-2014 gemeente Stichtse Vecht, het GGD volwassenenonderzoek 2008, de politiecijfers, de leefbaarheidmonitor 2008 en de resultaten van de inwonersenquête 2010. De inwonersenquête is in november 2010 gehouden in samenwerking met het wijkcomité Kockengen. De laatstgenoemde twee bronnen hangen nauw met elkaar samen. De leefbaarheidmonitor geeft een meer algemeen beeld van de leefbaarheid in het dorp, terwijl de inwonersenquête inzoomt op specifieke situaties in Kockengen. De respons is goed geweest: 117 ingevulde vragenlijsten zijn weer ingeleverd bij het wijkcomité, waarvan 15 zonder bladzijde 3. In dit Dorpsplan worden de respondenten aangeduid als “inwoners” en “mensen”, waarbij het goed mogelijk is dat er ook gesproken is namens hele huishoudens. Het dorpsplan is tot stand gekomen in samenwerking met het wijkcomité Kockengen, vertegenwoordigers van organisaties die actief zijn in Kockengen en de beleidsmedewerker wijkgericht werken van de Gemeente Breukelen. De foto’s in het Dorpsplan zijn aangeleverd door Jan van Wijk, jvw-fotografie te Kockengen (mobiel 06814811 85, website www.jvw-fotografie.nl, email [email protected]), waarvoor onze dank. We hebben één foto van Mathijs van Dijk gebruikt met scheve lantaarnpalen en borden en hebben gebruik gemaakt van een overzichtsfoto van Google Earth. 3 Dorpsplan Kockengen 2011 Leeswijzer, bronnen en afkortingen Voor u ligt het dorpsplan. De dataverzameling en de verwerking van de resultaten van de inwonersenquête is gedaan, zodat er een goed en redelijk volledig beeld ontstaat over de toestand van Kockengen in 2010. Na de bespreking met het wijkcomité is een aantal prioriteiten gemaakt van onderwerpen die het meest belangrijk zijn voor het dorp. Deze top 5 van prioriteiten is terug te vinden in de sterkte-zwakte analyse aan het eind van het dorpsplan. Tijdens de bespreking met de betrokken maatschappelijke partners in het dorp is de top 5 uitgebreid tot top7. Het dorpsplan Kockengen 2010 gaat niet expliciet over de toekomst van het dorp, anders dan dat Kockengen echt dorp moet blijven, waar het fijn wonen en leven is. Het is niet de bedoeling dat het dorpsplan zoals het nu is opgesteld gebruikt gaat worden voor grote veranderingen in de toekomst. Het is wel een goed instrument om de kwaliteit van wonen en leven vast te houden en te verbeteren. Gebruikte afkortingen DIM : Dimensus Leefbaarheidonderzoek 2008 GGD : GGD Volwassenenonderzoek 2008 COM : Companen, De woningbehoefte van Stichtse Vecht. Onderzoek naar de huidige en toekomstige woningmarktpositie, 2010 BEE : Brons en Partners Landschapsarchitecten BV, Beeldkwaliteitplan Breukelen en Loenen, september 2008 Bronnen Monitor leefbaarheid en veiligheid 2008 gem Breukelen, door Dimensus Veiligheidsanalyse gem Breukelen. Gezondheidsonderzoek volwassen, 2008, door GGD Midden Nederland Hoe gezond is en leeft de jeugd in Breukelen, mei 2008, door GGD Midden Nederland Senioren in Beeld, oktober 2006, door GGD Midden Nederland De woningbehoefte van Stichtse Vecht, onderzoek naar de huidige en toekomstige woningmarktpositie oktober 2010, door Companen Woonvisie 2008-2012 Gemeente Breukelen juni 2008, door SGBO Landschapsontwikkelingsplan Breukelen en Loenen september 2008, door Brons + partners landschapsarchitecten BV Beeldkwaliteitplan Breukelen en Loenen september 2008, door Brons + partners landschapsarchitecten BV Beeldkwaliteit- en inrichtingsplan het Vierde kwadrant, Kockengen, februari 2010, door BRO Amsterdam Watergebiedsplan Kamerik & Kockengen, oktober 2010, door Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Prestatieplan Zorg en Welzijn 2008-2011 gem Breukelen december 2007 Nota Kunst en Cultuur gem Breukelen februari 2008 Website gemeente Breukelen www.breukelen.nl Website Kockengen www.kockengen.net Bewoners enquête in samenwerking wijkcomité Kockengen november 2010 Cijfers CBS Projectplan De Werf 4 Dorpsplan Kockengen 2011 Ontstaansgeschiedenis Kockengen heeft alles te maken met het vroegere veenweidegebied West, dat is ontstaan door de grootschalige twaalfde- eeuwse ontginningen. De ontginningspatronen met boerderijstroken weerspiegelen de rationaliteit van landinrichting door de eeuwen heen. Het gebied maakt onderdeel uit van het grootste veenweidegebied van West-Europa. Het gebied rond Kockengen en Portengen kent een schaakbordachtig patroon van diverse ontginningsblokken. De eerste ontginningen bestonden uit het graven van de weteringen en sloten en het aanleggen van kades. De ontsluiting van het gebied verliep oorspronkelijk vooral over het water. Het dorp Kockengen heeft met haar ligging geprofiteerd van de hogere kleirug, die hier door het landschap loopt. Dankzij een centrale regie van de Utrechtse Bisschop zijn tussen de elfde en veertiende eeuw de veengebieden ontgonnen. De ontginningen in het plangebied behoren tot de West-Vechtse ontginningen. Om ontginners te lokken kregen de blokken exotische namen; Kortrijk, Demmerik (Denemarken), Portengen (Bretagne), Spengen (Spanje), en Kockengen (Pays de Cockange = Luilekkerland). De rivier de Angstel vormde de eerste ontginning voor Oukoop, de oudste cope. Als achtergrens loopt de Demmerikse kade mee om een vaste achtergrens te krijgen. Recht door het gebied loopt de Oukooperdijk als ontginningsbasis. Ten zuiden van de Aa bij Breukelen werd vanaf de Vecht naar het westen vijf maal een ontginningsbasis met een vaste dieptemaat van 1250 meter herhaald. Dit waren de Otterspoorbroeksedijk, Kortrijkse dijk, Portengense dijk, Wagendijk en tot slot de Hollandse Kade. De laatste vormde de grens tussen Holland en het Sticht en fungeerde als buitenwaterkering. Spengen was een laatste restontginning. Hierbinnen werden strookpercelen met een breedte van 110 meter uitgezet. Op de kop van iedere perceel kwam een boerderij. Door de ontwatering begon het veen door de eeuwen heen te klinken. Deze ontwatering bleef een voortdurende zorg. Molens moesten het water wegpompen. De boeren schakelden daardoor over van akkerbouw naar veeteelt. Hennep werd verbouwd voor de touwindustrie, eendenkooien achter op de kavels aangelegd voor extra inkomsten. In de vijftiende eeuw werd de Bijleveld aangelegd voor een betere afwatering. De nu gedeeltelijk gedempte Bijleveld vormde vroeger de belangrijkste vaarweg richting Amsterdam. Vanaf de 16e eeuw nam de vraag naar turf toe en werden sloten hiervoor uitgebaggerd en verbreed. In 1915 is de ontsluiting van het gebied begonnen met een lokale spoorlijn tussen Nieuwersluis en Uithoorn. Ook werden daarna provinciale wegen gerealiseerd. In 1952 is de A2 aangelegd, die het gebied aan de oostzijde heeft doorsneden. Door de landbouwcrisis in 1880, hoge polderlasten en voortdurende wateroverlast zijn veel boeren weggetrokken. In 1960 werd ten zuiden van Kockengen over circa 3 kilometer zowel de Bijleveld als de Heicop gedempt. [Bron: BEE p.16] 5 Dorpsplan Kockengen 2011 Kockengen in 2010 Het dorp bestaat uit een aantal buurtschappen,Gieltjesdorp, Laagnieuwkoop, Portengen, Portengense Brug en Spengen en een oude kern, dat beschermd dorpsgezicht is. De westrand ervan is bijzonder fraai. Nieuwbouw is vooral aan de oostkant gerealiseerd, grotendeels in geschakelde bouwvorm (rijtjeswoningen en 2-onder-1 kapwoningen) en vrijstaande woningen. Kockengen maakt deel uit van de gemeente Breukelen en vanaf 01- 01-2011 de gemeente Stichtse Vecht. Mensen en woningen In 2010 wonen er 3276 mensen in Kockengen, gelijk verdeeld in aantal mannen en vrouwen. Het aantal huishoudens is 1246 met gemiddeld 2,6 mensen per huishouden. Het dorp heeft 1190 woningen, waarvan 326 sociale huurwoningen. De mensen wonen voor ongeveer een derde in huurwoningen (35%), de rest in koopwoningen (65%). De gemiddelde woningwaarde is Euro 350.000, wat aanzienlijk hoger is dan dat van de gemeente Breukelen (Euro 310.000).