32 strong!!! Niższa cenaltt DWUMIESIĘCZNIK SPOŁECZNO-KULTURALNY Cena 2,50 zł * 059 8433160 » 059 8218584 e-mail: [email protected] Borowy Młyn Borzyszkowy • Brzeźno Szlacheckie • Konarzyny • Lipnica • Przechlewo • Swornegacie • Tuchomie • Zapceń maj - czerwiec 2001 r. ISSN 1642-025X Nr 2/2001 (2) Od redaktora: 75-letni Jubilat Majowe Świętowanie JEST NIM Czersk - równolatek Gdyni - który 1 lipca 1926 roku otrzy­ Za nami długi majowy weekend, który Wydawać się może, że te dwa świę­ mał prawa miejskie. wielu z nas poprawił humor, a tym co ta są od siebie, historycznie i ideowo Fakt nadania praw miejskich nie odpoczywali na tzw. „łonie natury" zre­ różne, o ile tak jest, to ta różnica jest dowodzi, iż Czersk dopiero wtedy za­ generował nadwyrężone pracą, bądź... pozorna, bowiem hasła równości i spra­ istniał na mapie historycznej i geogra­ jej brakiem - psychikę. wiedliwości społecznej zawarte ficznej Polski Z źródeł historycznych Wielu z nas już zapomniało lub nie w przesłaniach tej Konstytucji i w jej bowiem wynika, że w 1350 roku chce wiedzieć, albo po prostu nie wie, polskich następczyniach gwarantująje- Czersk był już wsią lokowaną na pra­ czemu zawdzięczamy to majowe świę­ den z podstawowych owoców demo­ wie chełmińskim, czyli polskim. towanie. A na pewno wielu nie zna kracji tj. pracę, o którą jako drogi do za­ Tak jak cała ziemia pomorska, Czersk podłoża historycznego i społecznego pewnienia godnej egzystencji, nie przechodził z przysłowiowych rąk do tych dwóch świąt, tj. 1-go Maja - Świę­ mówiąc dobrobytu, walczyły i niestety rak. Rządzili tu książęta gdańscy, ta Ludzi Pracy i 3-go Maja, rocznicy nadal walczą w morzu polskiego bezro­ Krzyżacy, Polacy, Prusacy, Niemcy. uchwalonej w 1791 roku polskiej de­ bocia tysiące pozbawionej jej Polaków, dokończenie na str. 2. mokratycznej konstytucji, na której w tym znaczny odsetek Kaszubów. wzorowały się, ustalając swą ustawę O ważności tych świąt świadczy zasadniczą, demokratyczne państwa również i to, że Kościół katolicki świata. w tych samych dniach ustanowił pra­ Paradoksem jest, iż ta nasza 3-cio wie o tej samej tożsamości i społecznej majowa Konstytucja nie uratowała nas treści, święta liturgiczne, mianowicie samych Polaków, naszego państwa, pierwszomajowe jako dzień Świętego przed dziejowym nieszczęściem, pra­ Józefa: rzemieślnika-robotnika oraz wie dwuwiekowego niebytu w zabo­ trzeciomajowe jako święto Matki Bo­ rach. skiej Królowej Polski. dokończenie na str. 2. Władysław Stanisławski /Płonące Pogranicze/ GŁODOWA EMIGRACJA w NUMERZE: Brzeźno Szlacheckie utrwaliło sięwhi- znak kaszubskiego Gryfa oraz napis „ Ka­ 2 - Taaaka ryba! czyli relacje z lipnic­ storii poprzez udział Kaszubów w walkach szubom pod Wiedniem - 1683-1983" kiego festynu 3-majowego pod Wiedniem.Pod wodzą wojewody Den- Okres przedwojenny tak scharaktery­ 5 - Czy tym razem odkopią? hoffa uczestniczyli oni w odsieczy wiede­ zował autor kroniki szkolnej w tamtejszej 7 - DYSTANS w Borowym! ńskiej króla Jana III Sobieskiego. Rocznicę szkole: „kto się bawił, to bawił - najwięcej 12 - Kraina równie piękna co uboga - tych wydarzeń uroczyście obchodzono panowie ze Straży Granicznej w mundu­ czili reportaż o Gochach z 1959 roku! w 1933 roku, a ostatnio zaś w 300 rocznice rach. A chłopi stali spoglądali i myśleli, roz­ 19 - historia Konarzyn, cz. I - 18 września 1983 r. Wtedy na majdanie ważali. Dola chłopa i robotnika była ciężka. 22 - Wiwat Królowa! wsi odsłonięto pomnik głaz upamiętniający Artykuły rolne w niskiej cenie. Prze­ oraz jak zawykle szereg materiałów do­ historyczne wydarzenia. Na głazie wyryto ludnione chałupy. Kawalerka podstarzała. tyczących naszych gmin. dokończenie na str. 9. 75-letni Jubilat Od redaktora: dokończenie ze str. 1. Majowe Świętowanie Po 1920 roku wróciła tu Polska, a z nią dokończenie z 1. str. nastąpił gwałtowny ekonomiczny roz­ wój, który m.in. doprowadził do nada­ Także na Kaszubach, wśród naszego A że było w tym względzie tak źle. nia praw miejskich. Ludu Kaszubskiego, pomimo, zdawałoby potwierdziła zorganizowana 27 kwietnia Czersk przedwojenny i powojenny, się, że jego duchowego wyciszenia, powo­ 1938 roku przed Zarządem Gminy po dzisiejszy dzień, miał szczęście do dowanego być może za przyczyną bliskie­ w Lipnicy demonstracja około 300-tU dobrych gospodarzy, członków sa­ go obcowania z przyrodą i natura, te święta osób z okolicznych wsi żądających pracy morządów. Zarządów Miasta i Gminy, mają tu także swoją moc i wymowę. lub paszportów na wyjazd do pracy Przewodniczących i Burmistrzów, gre­ Oczywiście, zwłaszcza powszechniej w Niemczech. Podobne, ale dużo miów, które umiejętnie wykorzysty­ są obchodzone te święta „kościelne", ale gwałtowniejsze, demonstracje z tego sa­ wały społeczne postawy Obywateli i to 1-wszomajowe proletariackie ma ta­ mego powodu odbyły się także 16 maja Tego Miasta, ich gorące umiłowanie kże społeczne uznanie. Dlaczego? Bo 1938 roku w Chojnicach. i oddanie dla swej Małej Czerskiej Oj­ ono gloryfikuje i wyraża tęsknotę, i po­ Od tamtego czasu wspomnianych de­ czyzny. Sam jako czerszczanin - trzebę pracy, której tu zawsze, u Nas na monstracji mineto już przeszło 60 lat. niestety od lat będąc na „wewnętrznej Gochach, brakowało i nadal brakuje. W międzyczasie nastąpiły zmiany poko­ polskiej emigracji" - przeżywam Co powodowało i nadal powoduje okre­ leniowe, a także trzykrotne ustrojowe, wszystko co dotyczy spraw Czerska, śloną biedę oraz zacofanie wzbudzające w tym jedna okupacyjna.. Po tych latach propagując w miarę swych możliwości nie tylko określone społeczne emocje, ale różnych doświadczeń i pozostawiania jego historię i problematykę współcze­ przede wszystkim trwająca do dziś niemalże w tym samym miejscu rozwoju sną. Nie ukrywam, że... tęsknie za tą głodową emigrację „za chlebem". ekonomicznego stoimy dzisiaj „przed tną rodzinna „ stroną"! Tej prawdy nie można ukryć ani jej drzwiami" wspólnoty gospodarczej Unii Póki co, z okazji tego JUBILE­ się wstydzić, bo brak pracy i bieda towa­ Europejskiej, licząc, że może tym razem USZU, tą drogą składam hołd i cześć rzyszą nam Gochom i Zaborakom od uda się nam przekroczyć próg i trafić do nie tylko czerskim bohaterom, ale dawna. Stąd już przed wojną z tego na­ pełnej spoleczno-ekonomicznej szczęśli­ wszystkim jego Obywatelom, którzy szego, jednego z polskich „kątów" biedy, wości Arkadii... OBY!!!- czego nam codziennym trudem budują dostatek bezrobotni, nielegalnie przekraczali po­ wszystkim życzę. i dobre imię swego MIASTA ! bliską granice i udawali się do Niemiec, Zbigniew Talewski. szukając tam pracy. Zbigniew Talewski Uczestnicy konkursu wędkarskiego. Zwycięzcą został Józef Malickiz Ostrowitego (drugi z lewej; na pierwszym planie Franciszek Adamczyk -jeden ze sponsorów festynu.) biegi przełajowe na dystansach od 400 do Po raz trzeci w Lipnicy z okazji roczni­ blotekarek z Lipnicy, Brzeźna Szlacheckie­ 3000 metrów. cy Konstytucji 3-Majowej odbył się ludo­ go, Borowego Młyna i Zapcenia oraz liczni W klasyfikacji generalnej wygrali repre­ wy festyn, któiy dzięki dobrej pogodzie, sponsorzy - Urząd Gminy i właściciele miej­ zentanci szkoły z Lipnicy zdobywając 222 a przede wszystkim bogatemu programowi scowych zakładów mogą mówić o sukcesie. punkty, drudzy byli uczniowie z szkoły i świetnej organizacji, zgromadził nad lip­ Festyn ten z powodzeniem nawiązuje w Borowym Młynie (216 punktów), a trze­ nickim jeziorem Głęboczek kilkuset do tych organizowanych przez Józefa Bru- cie miejsce zdobyła reprezentacja szkoły uczestników z terenu całej gminy. skiego słynnych w latach 70-tych turniejów z Konarzyn. W biegu głównym na 3 km Organizatorzy: Józef Wrycza wraz gmin podczas, których Lipnica rywalizo­ triunfowali zawodnicy Talexu z Borzytu- z członkami Komisji Kultury Oświaty wała z Konarzynami. cliomia. Zwyciescą został Jarosław Wry­ i Zdrowia Gminnej Rady, oraz Andrzej Le- Wielu zwycięzców wyłoniły spośród cza z Lipnicy, drugim był Grzegosz Dor- mańczyk z gronem nauczycieli szkół i bi- ponad 300-stu uczestników poszczególne szyński z Konarzyn, a trzecie miejsce wy- Z prac rad i zarządów gmin Godni naszej pamięci LIPNICA 23 marca 2001 roku odbyła się druga (kalendarium rocznicowe) tegoroczna zwyczajna sesja Gminnej 5 maja 1929 roku Był on autorem szeregu publikacji Rady. Radni zatwierdzili na niej tegorocz­ urodził się w Skoszewie w powiecie o tematyce walki o polskość ziemi by- ny budżet, który po stronie dochodów chojnickim Stanisław Galikowski - towskiej. Aktywnie działał w rozlicz­ przewiduje wpływy na kwotę 5,8 min zł. działacz oświatowy i społeczny, peda­ nych organizacjach społecznych, m.in. Oczywiście kwota ta nie pokrywa przewi­ gog. pełnił funkcję prezesa Oddziału Zrze­ dywanych wydatków. Był on synem Juliana, nauczyciela szenia Kaszubsko-Pomorskicgo w By­ Ponad połowę budżetu pochłonie aresztowanego przez hitlerowców i za­ towie. Odznaczony był Złotym Krzy­ oświata i wychowanie. Na planową mordowanego w obozie oświęcińskim. żem Zasługi, a pośmiertnie Medalem działalność placówek oświatowych po­ W czerwcu 1945 roku Stanisław Komisji Edukacji Narodowej. trzeba 3,7 min zł. Z kolei na wydatki inwe­ Gierszewski podjął pracę w Starostwie Zmarł 4 września 1974 roku. stycyjne zaplanowano kwotę 575 tys. zł Powiatowym w Bytowie. W 1946 roku z przeznaczeniem na budowę gimnazjum rozpoczął naukę w tamtejszym Liceum 21 maja 1943 roku w Lipnicy i Brzeźnie Szlacheckim. Na wy­ Pedagogicznym. W latach 1961-62 pra­ zmarł podczas tortur w trakcie prowa­ datki związane z przeciwdziałaniem alko­ cował jako inspektor w Wydziale dzonego przez gestapo śledztwa Jan holizmowi budżetprzewidujekwotę75 tys. Oświaty Prezydium