GMINA BRA ŃSZCZYK Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bra ńszczyk cz ęść A Analiza uwarunkowa ń zagospodarowania przestrzennego Zał ącznik nr 1 do uchwały nr XX/87/08 Rady Gminy w Bra ńszczyku z dnia 22 lutego 2008r w sprawie uchwalenia studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bra ńszczyk. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bra ńszczyk Wykonanie opracowania: INPLUS Doradztwo Inwestycyjne 10-686 Olsztyn ul. Wilczy ńskiego 25E/220 [email protected] www.inplus.pl w konsorcjum z BDK S.C. Biuro architektoniczno – urbanistyczne Janusz Dubowik, Szymon Zabokrzecki, Marian Kopli ński Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego 2 Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bra ńszczyk Opracowanie zostało wykonane na zlecenie Wójta Gminy Bra ńszczyk. Podstaw ę formaln ą opracowania stanowi umowa zawarta pomi ędzy Wójtem Gminy Bra ńszczyk a firm ą INPLUS Doradztwo Inwestycyjne. Celem opracowania jest okre ślenie polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego. Opracowanie wykonał zespół w składzie: mgr Łukasz Złakowski mgr in Ŝ. Arkadiusz Świder mgr in Ŝ. Piotr Gromelski pod nadzorem głównego projektanta mgr in Ŝ. arch. Mariana Kopli ńskiego (nr uprawnie ń urbanistycznych 963/89), Północna Okr ęgowa Izba Urbanistów (G-083/2002). Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego 3 Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bra ńszczyk SPIS TRE ŚCI Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego 4 Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bra ńszczyk Wst ęp Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Bra ńszczyk, zwane dalej „Studium” zostało sporz ądzone w trybie ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717, z pó źn. zm.). Zawarto ść studium jest zgodna z zakresem przedmiotowym wskazanym w art. 10 ust. 1 i 2 powołanej ustawy oraz Rozporz ądzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz.U. Nr 118, poz. 1233). Prace nad studium prowadzono na podstawie Uchwały z dnia 27 lutego 2004 r. Nr XV/86/04 Rady Gminy Bra ńszczyk o przyst ąpieniu do prac nad Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bra ńszczyk. Celem niniejszego Studium jest zgodnie z art. 9 powołanej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym okre ślenie polityki przestrzennej gminy. 5 Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bra ńszczyk 1. Stan środowiska, w tym stan rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej, wielko ści i jako ści zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska i przyrody 1.1. Warunki klimatyczne Obszar gminy Bra ńszczyk nale Ŝy do regionu Krainy Wielkich Dolin – dzielnicy podlaskiej. Charakteryzuje si ę kontynentalizacj ą klimatu, du Ŝymi amplitudami średnich rocznych temperatur, nagłymi przej ściami temperatur w ci ągu roku oraz niewielk ą ilo ści ą opadów. Średnia temperatura roku wynosi 7,1 – 7,2˚C. Średnie opady roczne wynosz ą ok. 550 mm (w okresie wegetacyjnym przypada średnio 64% rocznych opadów). Okres wegetacyjny dla obszaru gminy wynosi średnio 200 -210 dni. Pokrywa śnie Ŝna zalega przez okres ok. 80 – 87 dni. Średnia wilgotno ść dla gminy utrzymuje si ę na poziomie 80% przy czym wilgotno ść w dolinach jest znacznie wy Ŝsza ni Ŝ na obszarach wyniesionych. 1.2. Warunki klimatyczno zdrowotne − Najkorzystniejsze: o Tereny otwartych wysoczyzn – na obszarach o korzystnej ekspozycji południowej – dobrym nasłonecznieniu i warunkach termicznych, tereny znacznie wyniesione ponad dno doliny – obszary o dobrym przewietrzeniu, o korzystnych warunkach wilgotno ściowych powietrza, bez tendencji do powstawania mgieł, − Średniokorzystne: o Tereny terasy nadzalewowej – gorsze warunki termiczne, słoneczne oraz wilgotno ściowe, warto ść klimatyczn ą obszaru podnosz ą siedliska borów sosnowych tworz ących korzystny mikroklimat, o Tereny wysoczyzny otoczone lasami – ze wzgl ędu na wyst ępuj ące skupiska le śne napowietrzenie terenu oraz jego nasłonecznienie jest niedostateczne, obszar charakteryzuje si ę równie Ŝ podwy Ŝszon ą wilgotno ści ą powietrza, 6 Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bra ńszczyk − Niekorzystne lub małokorzystne warunki topoklimatyczne: o Terasa zalewowa doliny Bugu, Tuchełki i Strugi – obszary wyst ępowania licznych inwersji termicznych, złych warunków słonecznych i wilgotno ściowych, wyst ępuj ą tu cz ęste przymrozki oraz mgły, s ą to obszary o charakterze korytarzy wentylacyjnych, o Boczne dolinki i obni Ŝenia w obr ębie wysoczyzny – wyst ępuj ą nieliczne inwersje termiczne, tereny charakteryzuj ą si ę niekorzystnymi warunkami słonecznymi i wilgotno ściowymi, pełni ą rol ę rynien grawitacyjnego spływu dla chłodnych mas powietrza oraz wód powierzchniowych. 1.3. Rze źba terenu Obszar gminy Bra ńszczyk znajduje si ę w obr ębie dwóch mezoregionów fizyczno geograficznych: −−− Mi ędzyrzecze Łom Ŝyńskie (cz ęść makroregionu Niziny Północnomazowieckiej) - północna i centralna cz ęść gminy – poło Ŝone w widłach dolin Narwi i Bugu. Południowa cz ęść mezoregionu charakteryzuje si ę monotonn ą i płask ą rze źbą. Składaj ą si ę na ni ą równiny sandrowe z licznymi przepływami wód polodowcowych w kierunku doliny Bugu. Piaszczysta wysoczyzna polodowcowa stromo opada strom ą kraw ędzi ą w kierunku doliny Bugu. −−− Dolina Dolnego Bugu (cz ęść makroregionu Niziny Środkowomazowieckiej) - południowa cz ęść gminy. Mezoregion ten stanowi odcinek doliny mi ędzy Małkini ą, a kotlin ą Warszawsk ą. Struktura charakteryzuje si ę zró Ŝnicowan ą szeroko ści ą i obejmuje ł ąkow ą teras ę zalewow ą oraz akumulacyjn ą teras ę nadzalewow ą, nadbudowan ą zalesionymi wydmami. 1.4. Formy morfologiczne wyst ępuj ące w obr ębie granic gminy W obr ębie gminy wyst ępuj ą nast ępuj ące formy morfologiczne: • terasa zalewowa doliny Bugu – przewa Ŝaj ą płaskie powierzchnie o nachyleniu nie przekraczaj ącym 5%, teren zbudowany z utworów aluwialnych: piaski 7 Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bra ńszczyk rzeczne lu źne lub średniozag ęszczone z domieszk ą humusu w partiach stropowych, namuły organiczno-piasczyste oraz torfy, silnie nawodnione, z wod ą gruntow ą w płytkich poziomach, miejscami z podmokło ściami na powierzchni lub okresowo zalewane. S ą to obszary słabono śne lub nieno śne nieprzydatne do zabudowy. Podobne warunki gruntowo-wodne wyst ępuj ą w obr ębie terasy zalewowej dolin rzek: Strugi i Tuchełki oraz ich wi ększych dopływów, • terasa nadzalewowa doliny Bugu – powierzchnia falista z licznymi oczkami wodnymi i starorzeczami o nachyleniu do 5%, struktura najbardziej rozbudowana głównie w rejonie wsi Bra ńszczyk, Tuchlin, Nowe Budy, teren zbudowany z utworów piaszczysto – Ŝwirowych: piaski ró Ŝnoziarniste akumulacji rzecznej ze Ŝwirami oraz lokalnie pisaków eolicznych, s ą to grunty w zasadzie no śne ale ze wzgl ędu na nisko zalegaj ące wody gruntowe w zasadzie nieprzydatne do zabudowy, • pagóry wydmowe w obr ębie terasy nadzalewowej i wysoczyzny – formy o zró Ŝnicowanych kształtach, zbudowane z piasków eolicznych, lu źnych, podatnych na przemieszczanie, tereny głównie pokryte lasem, nielicznie zabudowane, ze wzgl ędu na wysok ą warto ść krajobrazow ą obj ęte ochron ą, wskazane do zabezpieczenia przed niszczeniem spowodowanym uruchamianiem piasków w nast ępstwie pozbawiania ich szaty ro ślinnej, eksploatacji piasku czy zabudowy terenu, • wysoczyznowa kraw ędź erozyjna – północny stok doliny Bugu – bardzo urozmaicona forma pod wzgl ędem ukształtowania, wyst ępuj ą spadki rz ędu 10- 15% dochodz ące miejscami do powy Ŝej 15%, zbudowana przewa Ŝnie z glin, miejscami z utworów piaszczystych, ze wzgl ędu na znaczne nachylenie terenu i wyst ępuj ące zagro Ŝenie erozj ą istnieje potrzeba ochrony tej formy przez utrwalanie jej powierzchni zieleni ą oraz wył ączenie stoków oraz ich podnó Ŝy z zabudowy, • wysoczyzna morenowa – silnie zdenudowana forma polodowcowa przemodelowana przez wody fluwioglacjalne, nachylona w kierunku południowym, wyst ępuj ą deniwelacje 3-7 m za ś spadki terenu nie przekraczaj ą 5%, forma zbudowana z piasków ró Ŝnoziarnistych znacznych mi ąŜ szo ści i Ŝwirów oraz piasków z przewag ą frakcji drobnych i pylastych, z lokalnie wyst ępuj ącymi soczewkami utworów ilastych oraz płaty utworów 8 Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Bra ńszczyk piaszczysto-mułkowych o wła ściwo ściach iłów i glin zwałowych przewa Ŝnie piaszczystych, na powierzchni lub pod ścielaj ących utwory piaszczysto – pylaste. Grunty na ogół przydatne do zabudowy, • boczne doliny – rozcinaj ą powierzchni ę wysoczyznow ą, formy zabudowane utworami aluwialnymi, namułami organiczno – piaszczystymi i torfowymi oraz płytko zalegaj ącymi wodami gruntowymi. Jest to strefa wykluczona z zabudowy oraz nie wskazana jest do wprowadzania jakichkolwiek przegród utrudniaj ących swobodny spływ zarówno wód powierzchniowych jak i chłodnych mas powietrza. 1.5. Wody powierzchniowe Przewa Ŝaj ąca cze ść powierzchni gminy znajduje si ę w zlewni Bugu. Jedynie północne fragmenty nale Ŝą do zlewni Narwi. Woda z obszaru gminy odprowadzana jest przez rzek ę główn ą Bug