İÇİNDEKİLER Makaleler, İncelemeler: ...................................................................................... Sayfa ÇELİK, AHMET: Likya Beyi Perikle ve Dönemine (MÖ 390/380-360) İlişkin Bazı Öneriler ........................................................................................................ 1 KAHYA, ÖMER: Güray Müze’den Yeni Asurca Bir Etiket .......................................... 21 KARACA, ERGÜN: Arkeolojik Verilere Göre Doğu Trakya Kuzey Yolu .................... 29 ÇINAR, AYNUR: Tarihte Kaybolmuş Bir Medeniyet: Etrüskler ve Etrüsk Dini .......... 43 ERARSLAN, ALEV: Mimar Sinan Era Kulliyes in the Ottoman Urban Landscape .... 75 ŞAFAKCI, HAMİT: Osmanlı ile Karamanlı Arasında Bir Kadın: İlaldı Hatun ......... 105 Yakub Paşa’nın Vakıf Eserleri ve Vakfettikleri ................................................... 135 ADIYEKE, NURİ - ADIYEKE, AYŞE NÜKHET: Girit’in “Hakk ve Adl ile Cedîden Tahrîri”: 1705 Yılında Girit’te Yapılan Tahrirler ve Düzenlemeler ... 203 KIRIMLI, HAKAN: Kırım Hanlığı Tarihinde “Çoban Geraylar” Meselesi .............. 243 ÖZKUL, ALİ EFDAL - SAMANİ, HASAN: Diseases, Doctors and Patient- Doctor Relationships in Ottoman Cyprus as Revealed in Sharia Court Records .............................................................................................................. 261 PALA, AYHAN: Osmanlı İdaresinde Vilâyet Mektupçuluğu ....................................... 297 ÖZTEL, MUHARREM: Osmanlı Devleti’nin Kalpazanlıkla İmtihanı (1818-1921) .... 315 YAVUZ, FİKRETTİN - İSKEFİYELİ, ZEYNEP: İstanbul Ermeni Patrikhanesi’nin Berlin Kongresi’ne Gönderdiği Heyetin Avrupa’daki Faaliyetleri .......................................................................................................... 357 DEMİR GÖRÜR, EMEL: İngiliz Konsolosluk Raporlarına Göre 93 Harbi Sonrası Erzurum Vilayeti’nde Sosyo-İktisadi Hayat (1878-1885) ..................... 399 Belleten Dergisi Yayın İlkeleri ve Başvuru Şartları ....................................................... 451 Belleten Journal Editorial Principles And Application Requirements .......................... 455 BELLETEN Belleten ISSN 0041-4255 Cilt/Volume: 84 - Sayı/Issue: 299 (Nisan / April 2020) Yayıncı/Publisher Türk Tarih Kurumu/Turkish Historical Society Sahibi ve Yazı İşleri Müdürü/Proprietor and Redactor in Chief Türk Tarih Kurumu Adına/On behalf of Turkish Historical Society Hüseyin Murat YÜCEL Yayın Komisyonu/Commission of Publications | Prof. Dr. Dursun Ali AKBULUT | Prof. Dr. Fahameddin BAŞAR | | Prof. Dr. Mehmet Ali ÇAKMAK | Prof. Dr. Halit ÇAL | Prof. Dr. Hüseyin ÇINAR | | Prof. Dr. Fatma Gül DEMİREL | Prof. Dr. İlhami DURMUŞ | | Prof. Dr. Feridun EMECEN | Prof. Dr. Muhammet HEKİMOĞLU | | Prof. Dr. Nihat KARAER | Prof. Dr. İlyas KEMALOĞLU | Prof. Dr. Yunus KOÇ | | Doç. Dr. Tülay METİN | Prof. Dr. İlber ORTAYLI | Doç. Dr. Hatice ORUÇ | | Prof. Dr. Erol ÖZVAR | Prof. Dr. Süleyman Yücel ŞENYURT | | Prof. Dr. Ahmet TAŞAĞIL | Hüseyin Murat YÜCEL | Editör/Editor Şükrü ÇAVUŞ (Türk Tarih Kurumu/Turkish Historical Society) Yabancı Dil Editörü/Foreign Language Editor Uğur Cenk Deniz İMAMOĞLU (Türk Tarih Kurumu/Turkish Historical Society) Adres/Address Türk Tarih Kurumu, Kızılay Sokak No: 1 06100-Sıhhiye/ANKARA Tel: +90 312 310 23 68 • Fax: +90 312 310 16 98 http://www.ttk.gov.tr • [email protected] Nisan-April 2020 – ANKARA Dizinlenme Bilgileri/Indexing Arts & Humanities Citation Index (A&HCI), America, History And Life, Archaeologische Bibliographie, Historical Abstracts, MLA International Bibliography, Turkologischer Anzeiger, SCOPUS, FRANCIS, ULAKBIM TR Dizin. Baskı/Printed by Salmat Basım Yayıncılık Ambalaj San. Ltd. Şti. Sebze Bahçeleri Caddesi Arpacıoğlu İş Hanı No.95/1 İskitler/ANKARA Tel: +90 312 341 10 24 • Fax: +90 312 341 30 50 www.salmat.com.tr • [email protected] Belleten ISSN 0041-4255 Cilt/Volume: 84 Sayı/Issue: 299 (Nisan/April 2020) Hakemler Listesi/Referees List Dr. Ahmet Hasan CEBECİ (Emekli Öğretim Üyesi) Prof. Dr. Hüseyin ÇINAR (Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi) Prof. Dr. Muzaffer DEMİR (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi) Prof. Dr. İlhami DURMUŞ (Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi) Prof. Dr. Emine ERDOĞAN ÖZÜNLÜ (Hacettepe Üniversitesi) Prof. Dr. Mehmet Akif ERDOĞRU (Ege Üniversitesi) Prof. Dr. L. Gürkan GÖKÇEK (Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi) Dr. Hakan GÖKPINAR (Bartın Üniversitesi) Doç. Dr. Ramazan Erhan GÜLLÜ (İstanbul Üniversitesi) Doç. Dr. Mehmet GÜNEŞ (Afyon Kocatepe Üniversitesi) Prof. Dr. Musa KADIOĞLU (Ankara Üniversitesi) Prof. Dr. Behset KARACA (Süleyman Demirel Üniversitesi) Prof. Dr. Ayşe KAYAPINAR (Milli Savunma Üniversitesi) Prof. Dr. Levent KAYAPINAR (Ankara Üniversitesi) Prof. Dr. İlyas KEMALOĞLU (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi) Prof. Dr. Bekir KOÇ (Ankara Üniversitesi) Prof. Dr. Selçuk MÜLAYİM (Emekli Öğretim Üyesi) Prof. Dr. Mustafa ÖZTÜRK (İzmir Demokrasi Üniversitesi) Dr. Öğr. Üyesi Ayhan PALA (Gazi Üniversitesi) Prof. Dr. Gülden SARIYILDIZ (İstanbul Üniversitesi) Prof. Dr. M. Hamdi SAYAR (İstanbul Üniversitesi) Prof. Dr. Mehmet SEYİTDANLIOĞLU (Hacettepe Üniversitesi) Prof. Dr. Hasan Ali ŞAHİN (Erciyes Üniversitesi) Prof. Dr. Kenan Ziya TAŞ (Balıkesir Üniversitesi) Prof. Dr. Ömer İskender TULUK (Karadeniz Teknik Üniversitesi) Dr. Zekeriya TÜRKMEN (İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi) Prof. Dr. Abdurrahman UZUNASLAN (Gaziantep Üniversitesi) Prof. Dr. Uğur ÜNAL ( Devlet Arşivleri Başkanlığı) TÜRK TARİH KURUMU BELLETEN Cilt/Volume: 84 Nisan 2020 Sayı/Issue: 299 Likya Beyi Perikle ve Dönemine (MÖ 390/380-360) İlişkin Bazı Öneriler Ahmet Çelik* Öz Perikle bir Likya Beyi’dir. Onun döneminin siyasi hareketlerini açıklığa kavuştu- rabilmek adına yakın tarihli veya çağdaşı olan Trbbenimi, Arttum̃para, Mithrapata ve Aruwãtijesi gibi önemli kişiler de mercek altına alınmıştır. Bu bağlamda Podalia De- finesi’nin durumu incelenmiş ve Perikle’ye Likya Krallığı yolunu açan Arttum̃para ve müttefiklerine karşı kazandığı zaferin tarihi ve tarafları, özellikle Limyra’da bulunan Tebursseli Mezar yazıtı göz önüne alınarak belirginleştirilmeye çalışılmış ve bu sava- şa MÖ 370/365 tarihi önerilebilmiştir. Bu doğrultuda savaş öncesi Perikle’nin beylik sınırlarının Limyra ve yakın civarlarını kapsadığı, savaşla birlikte Telmessos’un ele ge- çirilip Arttum̃para’nın müttefikleri olabilecek Mithrapata ve Aruwãtijesi’nin de ber- taraf edilmesiyle Perikle’nin önündeki engelin kalktığı ve öncelikle Milyas Bölgesi’ni ele geçirilebildiği önerilmiştir. Ayrıca daha sonra ise bu kez Mithrapata ve Aruwãtijesi (Musa Dağı?) Definesi bağlamında dynastik dönem yerleşimi olabilecek Yukarı Oly- mpos ve civarından yine Mithrapata ve Aruwãtijesi’nin gücünün çekilmesiyle engelin kalktığı ve Perikle’nin böylece Phaselis’i kuşatmış olabileceği önerilmiştir. Anahtar Kelimeler: Perikle, Trbbenimi, Arttum̃para, Mithrapata, Aruwãtijesi, Tebursseli, Likya * Dr., Kültür ve Turizm Bakanlığı, Antalya Müzesi Müdürlüğü, Antalya/TÜRKİYE, [email protected], ORCID: 0000-0002-7676-0079 Makale Gönderim Tarihi: 12.11.2018 - Makale Kabul Tarihi: 02.10.2019 2 Ahmet Çelik Some Suggestions Regarding to Lycian Dynast Perikle and his Time (390/380-360 BC) Abstract Perikle is a Lycian Prince. In order to clarify the political movements of his time, important individuals such as Trbbenimi, Arttum̃para, Mithrapata and Aruwãtijesi who are his contemporaries also examined. In this context, the status of the Treasure of Podalia is examined and the historic victory and its parties against Arttum̃para and his allies, leading to the Lycian kingdom and Perikle elucidated by taking the Tebursseli Tomb inscription in Limyra into consideration and the war is dated 370/365 BC. Accordingly, it is suggested that before the war, Perikle’s borders covered Limyra and its immediate vicinity. With the war, Telmessos was captured and Mithrapata and Aruwãtijesi, which could be the allies of Arttum̃para, were eliminated and the obstacles before Perikle removed and firstly Milyas region was captured. Additionally, After the withdrawal of Mithrapata ve Aruwãtijesi’s hegemony in Upper Olympos and its vicinity which can be a dynastic period settlement in terms of Mithrapata ve Aruwãtijesi (Mount Musa?) Treasury, the obstacle eliminated and therefore Perikle may have laid siege to Phaselis. Keywords: Perikle, Trbbenimi, Arttum̃para, Mithrapata, Aruwãtijesi, Tebursseli, Lycia Giriş Likya beyleri arasındaki çekişme MÖ IV. yüzyıl ilk çeyreğinde doruk nokta- sına ulaşmış Limyra kökenli Doğu Likya Beyliği, Ksanthos Beyliği’nin hegemon- yasına karşı mücadeleye girişmiştir. Ancak daha öncesinde MÖ 430 civarında bu iki beylik Atina’ya karşı verilen mücadelede müttefik olmuş ve Melesandros’a karşı zafer kazanmışlardır1. Dynast Erbbina’nın ölümünden sonra Persler, olasılıkla Pe- 1 Frank Kolb, Beylikler Dönemi’nde Likya (MÖ 550-360)”, ed. Havva İşkan, Erkan Dündar, Lukka’dan Likya’ya: Sarpedon ve Aziz Nikolaos’ın Ülkesi, İstanbul 2016, s. 36; Melesandros, Atinalı ve müttefiklerinden oluşan ordusuyla Likya içlerinde ilerlerken çıkan çatışmada askerlerinin bir bölümünü kaybetmiş ve öldürülmüştür. Bkz. Muzaffer Demir “Peloponnesos Savaşı (İ.Ö. 431-404) Sırasında Karya ve Likya’ya Yönelik Atina Seferlerinin Amaçları: Yeni Bir Gözden Geçirme”, Adalya VII, 2004, s. 70. Likya Beyi Perikle 3 rikle’nin Likya’daki yükselişinin önüne geçebilmek adına Batı Likya’da Arttum̃pa- ra’yı, Doğu Likya’da Mithrapata’yı görevlendirmiş olabilirler2. Perikle, bir Likya Beyi’dir (fig. 1). Erbbina’nın Ksanthos’ta dynast olmasın- dan sonra Perikle, olasılıkla babası veya kardeşi Trbbenimi3 ile