Begroting 2021 september 2020 Begroting 2021 gemeente Leeuwarden Inhoudsopgave Begroting Samenstelling van het bestuur .................................................................... 2 Leeswijzer ............................................................................................. 3 1. Inleiding........................................................................................ 5 2. Beleidsbegroting ............................................................................. 9 2.1 Domeinen ......................................................................................... 9 2.1.1 Domein Sociaal .......................................................................... 9 Programma Sociale basis ............................................................ 10 Programma Jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning ................. 14 Programma Werk en inkomen ...................................................... 16 2.1.2 Domein Fysiek ......................................................................... 23 Programma Economie en toerisme ................................................ 24 Programma Wonen en milieu ...................................................... 27 Programma Infrastructuur en mobiliteit ........................................ 33 Programma Ruimtelijke ordening ................................................. 37 Programma Beheer leefomgeving ................................................. 42 2.1.3 Domein Veiligheid..................................................................... 48 Programma Veiligheid ............................................................... 49 2.1.4 Domein Bestuur en middelen ....................................................... 59 Programma Bestuur .................................................................. 60 Programma Algemene baten en lasten ........................................... 63 2.1.5 Domein Overige lasten en baten ................................................... 68 Overzicht algemene dekkingsmiddelen .......................................... 68 Overzicht kosten van overhead .................................................... 69 Overzicht vennootschapsbelasting ................................................ 71 Overzicht onvoorziene uitgaven ................................................... 72 2.2 Paragrafen ....................................................................................... 73 2.2.1 Lokale heffingen ...................................................................... 73 2.2.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing ........................................ 79 2.2.3 Onderhoud kapitaalgoederen ....................................................... 86 2.2.4 Financiering ............................................................................ 90 2.2.5 Bedrijfsvoering ........................................................................ 94 2.2.6 Verbonden partijen en andere samenwerkingsverbanden ..................... 97 2.2.7 Grondbeleid ........................................................................... 112 2.2.8 Investeringsprogramma 2021 ...................................................... 117 2.2.9 Leeuwarden duurzaam .............................................................. 120 3. Financiële begroting ..................................................................... 125 3.1 Baten en lasten ............................................................................... 125 3.1.1 Overzicht van baten en lasten ..................................................... 125 3.1.2 Toelichting op het overzicht van baten en lasten ............................. 127 3.2 Uiteenzetting financiële positie .......................................................... 128 3.2.1 Ontwikkeling financiële positie ................................................... 128 3.2.2 Enkele specifieke onderwerpen ................................................... 139 3.2.3 Meerjarenraming ..................................................................... 144 3.2.4 Balansprognose ....................................................................... 151 BIJLagen ........................................................................................ 154 Bijlage A. Overzicht mee- en tegenvallers .................................................. 155 Bijlage B. Meerjaren investeringsprogramma .............................................. 173 Bijlage C. Overzicht subsidies aan instellingen ............................................ 180 Bijlage D. Monitor bezuinigingen .............................................................. 187 Bijlage F. Overzicht van baten en lasten per taakveld ................................... 195 1 Begroting 2021 gemeente Leeuwarden Samenstelling van het bestuur Burgemeester Sybrand Buma Wethouder Friso Douwstra (CDA) Verantwoordelijk voor: Portefeuilles: Veiligheid, openbare orde en handhaving Economische zaken, acquisitie en werkgelegenheid Horecabeleid Campussen, beroeps- en hoger onderwijs Europese/internationale zaken Economische samenwerking met regiogemeenten Grote stedenbeleid Werk en Participatiewet Public affairs Infrastructuur en mobiliteit Wethouder Hilde Tjeerdema (D66) Wethouder Hein de Haan (PvdA) Portefeuilles: Portefeuilles: Jeugdbeleid en Jeugdwet Ruimtelijke ordening en gebiedsontwikkeling Zorg, opvang en decentralisatie AWBZ/Wmo Volkshuisvesting (bovenlokaal) Stads-, woon- en milieutoezicht Primair en voortgezet onderwijs Vastgoed Sport Grondbeleid Publieke dienstverlening Informatisering & automatisering Wethouder Bert Wassink (PAL/GroenLinks) Portefeuilles: Wethouder Hein Kuiken (PvdA) Integratie en vluchtelingen Portefeuilles: Duurzaamheid, volksgezondheid, milieu en Omgevingswet Personele zaken Natuur, landbouw, recreatie en toerisme Financiën en coördinatie sociaal domein Beheer openbare ruimte en onderhoud kapitaalgoederen Zorg, opvang en decentralisatie AWBZ/Wmo Wijken- en dorpenbeleid (lokaal) Cultuur, HCL, LF2028, evenementen, stads- en regiomarketing Inkomen, armoedebeleid en schuldhulpverlening Gemeentesecretaris Eelke de Jong Verantwoordelijk voor: de gemeentelijke organisatie 2 Begroting 2021 gemeente Leeuwarden Leeswijzer Hoofdstructuur De opbouw van de begroting wordt in belangrijke mate voorgeschreven in het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en is als volgt: Figuur 1 Hoofdstructuur begroting Leeswijzer In hoofdstuk 2 staat de beleidsbegroting. De focus is gericht op het bereiken van de in het collegeprogramma 2018-2022 gestelde doelen en of er beleidsinhoudelijke of financiële afwijkingen zijn of dreigen. Uitgangspunt is dat de begrotingsuitvoering voor ongeveer 95% uit reguliere activiteiten bestaat. Dat zijn going concern taken (vermeld in de financiële overzichten met beleidsproducten aan het eind van ieder domein) waar minder politieke sturing op nodig is, zolang er geen essentiële afwijkingen zijn. De beleidsbegroting bevat: 1. Vier domeinen, die zijn afgeleid van het Collegeprogramma en de organisatieopzet: Sociaal, Fysiek, Veiligheid, Bestuur en middelen. Ieder domein bevat: Een kort overzicht van global goals en ambities uit het collegeprogramma voor 2021- 2022: Wat willen we bereiken? De doelstellingen met een tekstuele toelichting op speerpunten en activiteiten in 2021 die bijdragen aan de realisatie daarvan: Wat gaan we daarvoor doen in 2021 en met wie? Overzichten van bij de activiteiten betrokken verbonden partijen en relevante beleidsnota's. De raming van baten en lasten voor 2021 op beleidsproducten niveau: Wat gaat dat kosten? Een overzicht met bij ministeriële regeling vastgestelde beleidsindicatoren: beoogde maatschappelijke effecten en kengetallen. De resultaten zijn te vergelijken met die van andere gemeenten: www.waarstaatjegemeente.nl. 2. Na Bestuur en middelen volgen de voorgeschreven overzichten: Algemene dekkingsmiddelen, Overhead, Vennootschapsbelasting en Onvoorzien. 3. In afzonderlijke paragrafen staan de beleidslijnen met betrekking tot relevante beheersmatige aspecten en de lokale heffingen. Iedere paragraaf is een dwarsdoorsnede van de voorgaande domeinen op het gebied van: lokale heffingen; weerstandsvermogen en risicobeheersing; onderhoud kapitaalgoederen; 3 Begroting 2021 gemeente Leeuwarden financiering; bedrijfsvoering; verbonden partijen en andere samenwerkingsverbanden; grondbeleid; investeringsprogramma 2021; Leeuwarden duurzaam. In hoofdstuk 3 staat de financiële begroting met daarop een toelichting. Het overzicht van baten en lasten 2021 staat in paragraaf 3.1. De uiteenzetting van de financiële positie staat in paragraaf 3.2. Daarin komen ondermeer aan de orde: de ontwikkeling van de financiële positie ten opzichte van het vorige begrotingsjaar, de balansprognose, het geraamde verloop van reserves en voorzieningen en de meerjarenraming baten en lasten. Na hoofdstuk 3 volgen de bijlagen. In de bijlagen is onder andere een overzicht met baten en lasten per taakveld opgenomen. Het betreft een verdelingsprincipe van voorgeschreven taakvelden ten behoeve van de informatie voor derden (ministerie en CBS). Tegelijkertijd maakt dit ook de vergelijking van onze financiën met andere gemeenten mogelijk: www.financiengemeenten.nl. 4 Begroting 2021 gemeente Leeuwarden 1. INLEIDING In deze begroting staan de geraamde inkomsten en uitgaven van de gemeente Leeuwarden. Leidraad voor deze begroting zijn de in het Collegeprogramma De kracht van samen (2018) gestelde doelen voor 2022 en de herijkte koers die in het Koersdocument Sociaal