MIEJSKA STRATEGIA ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA KUTNO NA LATA 2009 - 2015 Miejska Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych na lata 2009-2015 SPIS TRE ŚCI I. Wst ęp ..........................................................................................................................3 II. Metodyka prac przyj ęta przy opracowywaniu Miejskiej Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Miasta Kutno................................................................6 III. Diagnoza społeczna miasta.........................................................................................9 1. Poło Ŝenie, powierzchnia .....................................................................................9 2. Demografia .......................................................................................................10 3. Edukacja ...........................................................................................................13 4. Kultura...............................................................................................................20 5. Ochrona zdrowia...............................................................................................22 6. Bezpiecze ństwo publiczne................................................................................26 IV. Organizacja i zasoby pomocy społecznej..................................................................29 1. Sektor publiczny................................................................................................29 2. Sektor pozarz ądowy..........................................................................................36 V. Obszary problemowe – skala zjawisk i formy pomocy...............................................43 1. Bezrobocie........................................................................................................43 2. Uzale Ŝnienia i przemoc w rodzinie....................................................................50 3. Kwestie opieku ńczo - wychowawcze ................................................................61 4. Niepełnosprawno ść , osoby starsze i s ędziwe ...................................................63 5. Marginalizacja i wykluczenie w perspektywie realizowanej przez samorz ąd pomocy społecznej ...........................................................................................70 VI. Analiza SWOT...........................................................................................................92 VII. Misja strategii ............................................................................................................96 VIII. Cele i działania Miejskiej Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Miasta Kutno na lata 2009-2015..............................................................................97 IX. Powi ązanie Miejskiej Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Miasta Kutno z dokumentami strategicznymi na poziomie powiatu i województwa ..........105 X. Zasady realizacji strategii ........................................................................................115 1. Finansowanie..................................................................................................115 2. Wdra Ŝanie i monitorowanie.............................................................................115 3. Wska źniki monitorowania strategii ..................................................................117 XI. Zał ączniki ................................................................................................................121 2 Miejska Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych na lata 2009-2015 I. Wst ęp Miejska Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Miasta Kutno na lata 2009-2015 jest dokumentem programowym i słu Ŝy ukierunkowaniu działa ń Samorz ądu Miasta w dłu Ŝszej perspektywie czasowej na zapobieganie i przeciwdziałanie negatywnym zjawiskom społecznym. Podstaw ę prawn ą opracowania niniejszego dokumentu stanowi artykuł 17 Ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.), który okre- śla zadania własne gminy o charakterze obowi ązkowym. Nale Ŝy do nich min. opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzgl ędnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. Na struktur ę i budow ę strategii rozwi ązywania problemów społecznych maj ą wpływ tak Ŝe inne akty prawne oraz dokumenty strategiczne z zakresu polityki społecznej, s ą to: 1. Ustawy: ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz. 1143 z pó źn. zm.), ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz za- trudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z pó źn. zm.), ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001 z pó źn. zm.), ustawa z dnia 26 pa ździernika 1982 r. o wychowaniu w trze źwo ści i przeciwdziała- niu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35 poz. 230 z pó źn. zm.), ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z pó źn. zm.), ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535), ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 94, poz.651 ), ustawa z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszka ń chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych (Dz. U. Nr 251, poz. 1844), 3 Miejska Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych na lata 2009-2015 ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalno ści po Ŝytku publicznego i wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z pó źn. zm.), ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 228 poz.2255 z pó ź. zm.). 2. Dokumenty strategiczne: Strategia Rozwoju Kraju na lata 2007 – 2015, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, Strategia Polityki Społecznej na lata 2007-2013, Narodowy Program Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych na lata 2006 – 2010, Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2006 – 2010, Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007-2020, Wojewódzka Strategia w Zakresie Polityki Społecznej na lata 2007-2020, Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013, Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Kutnowskiego na lata 2007-2013, Strategia Rozwoju Miasta Kutno na lata 2006-2012. W procesie tworzenia strategii rozwi ązywania problemów społecznych udział wzi ęły osoby, które reprezentuj ą Samorz ąd Miasta i organizacje społeczne zajmuj ące si ę pro- blematyk ą wykluczenia społecznego. Planowanie strategiczne zostało oparte na diagnozie społecznej przygotowanej na podstawie danych statystycznych Głównego Urz ędu Statystycznego oraz danych przeka- zanych przez Urz ąd Miasta Kutno, w tym od Miejskiego O środka Pomocy Społecznej, Po- wiatowego Urz ędu Pracy, Komendy Powiatowej Policji, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, a tak Ŝe innych instytucji i organizacji z terenu miasta Kutno. W ramach warsztatów wypracowano analiz ę SWOT, sformułowano misj ę oraz zapla- nowano cele i kierunki działa ń, które stanowi ą podstaw ę rozwi ązywania najwa Ŝniejszych problemów społecznych oraz słu Ŝą podnoszeniu jakości i poziomu Ŝycia mieszka ńców, a przede wszystkim zapobieganiu ekskluzji społecznej. Strategia jest spójna z dokumentami strategicznymi na poziomie powiatu, wojewódz- twa i kraju (min. poprzez okre ślenie ram czasowych obowi ązywania dokumentu na lata 2008-2015), a tak Ŝe rozwija i uszczegóławia ju Ŝ podejmowane przez samorz ąd działania w zakresie lokalnej polityki społecznej, takich jak uchwalane rokrocznie programy: 4 Miejska Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych na lata 2009-2015 Program współpracy z organizacjami pozarz ądowymi oraz innymi podmiotami prowadz ącymi działalność po Ŝytku publicznego, Program Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych, Program Przeciwdziałania Narkomanii. Strategia jest dokumentem, który u świadamia społeczno ści lokalnej skal ę zjawisk i problemów społecznych oraz wychodzi naprzeciw jej potrzebom, natomiast dla samorz ą- du stanowi kompleksowy i uporz ądkowany zbiór celów, działa ń i metod ukierunkowanych na wprowadzenie skutecznych rozwi ąza ń w obszarze wykluczenia społecznego. 5 Miejska Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych na lata 2009-2015 II. Metodyka prac przyj ęta przy opracowywaniu Miejskiej Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Miasta Kutno Prezydent Miasta Kutno przyj ął nast ępuj ące zało Ŝenia co do sposobu prac nad strategi ą: a) planowaniem strategicznym zajmie si ę Zespół ds. Miejskiej Strategii Rozwi ązy- wania Problemów Społecznych składaj ący si ę z przedstawicieli samorz ądu Mia- sta Kutno, instytucji pomocy społecznej, organizacji pozarz ądowych, instytucji kul- turalnych i o światowych, instytucji rynku pracy, policji, organizacji przedsi ębiorców, b) Miejska Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych powinna by ć spójna ze strategi ą rozwoju województwa i powiatu, c) dane niezb ędne do opracowania aktualnej sytuacji społecznej Miasta Kutno przed- stawi Urz ąd Miasta Kutno, d) praca Zespołu ds. MSRPS odbywa ć si ę b ędzie poprzez warsztaty prowadzone przez ekspertów, e) osob ą nadzoruj ącą i koordynuj ącą planowanie strategiczne b ędzie Naczelnik Wy- działu