PROGRAM RAZVOJA KULTURNOG TURIZMA CRNE GORE S AKCIONIM PLANOM 2019 - 2021. GOD. CRNA GORA MINISTARSTVO ODRŽIVOG RAZVOJA I TURIZMA Predlog Programa razvoja kulturnog turizma Crne Gore s Akcionim planom 2019 – 2021. godine Mart, 2019. god. PROGRAM RAZVOJA KULTURNOG TURIZMA CRNE GORE S AKCIONIM PLANOM 2019 - 2021. GOD. OBRAĐIVAČ: Ministarstvo održivog razvoja i turizma u saradnji sa CAU Centar za arhitekturu i urbanizam Program razvoja kulturnog turizma Crne Gore s Akcionim planom 2019 - 2021. NAZIV PROJEKTA: godine (u daljem tekstu PRKT) FAZA: Predlog DIO: Osnovni dio RADNI TIM CAU: Vođa tima Snežana Besermenji - Doktor geografskih nauka Koordinator izrade Strategije Zorica Babić, – Dipl. Ekonomista Sintezni tim: Zorica Babić, – Dipl. Ekonomista Slavica Jurišević - Dipl.ing. arhitekture -Konzervator Ksenija Vukmanović, Dipl. Ing.arhitekture Administrativno-tehnička podrska Mladen Vuksanović – Spec. App. in management Tehnička podrška Miroslav Vuković – Ing. Računarstva Rade Bošković – BSc arhitekture Prevod Slobodanka Knežević – Prof.eng.jezika i književnosti KOMISIJA ZA Ćazim Hodžić, Predsjednik PRAĆENJE REALIZACIJE POSLA Tamara Đukić, sekretar Dobrila Vlahović, član, Ministarstvo kulture Anastazija Miranovic, član, Narodni muzej Crne Gore Jelena Mugoša, član, Ministarstvo održivog razvoja i turizma Ljiljana Ćetković Maraš, član, Nacionalna turistička organizacija Crne Gore Sanja Vojinović, član, Zajednica opština Žana Filipović, član, Ministarstvo za ljudska i manjinska prava 2 PROGRAM RAZVOJA KULTURNOG TURIZMA CRNE GORE S AKCIONIM PLANOM 2019 - 2021. GOD. 1.UVOD .................................................................................................................................................... 6 1.1. EKONOMSKI, DRUŠVENO-KULTURNI I PROSTORNI UTICAJ ........................................................... 6 1.2. DEFINICIJA KULTURNOG TURIZMA ................................................................................................ 8 1.3. SEGMENTI KULTURNOG TURIZMA ................................................................................................ 9 1.4. TIPOLOGIJA TURISTA U KULTURNOM TURIZMU ......................................................................... 10 1.5. ZAŠTO KULTURNI TURIZAM U CRNOJ GORI ................................................................................ 10 2.USKLADJENOST SA POSTOJEĆIM STRATEŠKIM OKVIROM ...................................................... 12 2.1. NACIONALNA STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA CRNE GORE DO 2030.G; ................................. 12 2.2. STRATEGIJA RAZVOJA TURIZMA DO 2020. .................................................................................. 12 2.3. SREDNJOROČNI PROGRAM RADA VLADE CRNE GORE 2018-2020 .............................................. 13 3.VIZIJA RAZVOJA KULTURNOG TURIZMA I CILJ RAZVOJA KULTURNOG TURIZMA SA PRIORITETNIM MJERAMA I AKTIVNOSTIMA .................................................................................. 14 4.ULOGA DRŽAVE U RAZVOJU KULTURNOG TURIZMA ................................................................ 16 5.SWOT ANALIZA ................................................................................................................................. 18 6.PARTNERSTVA U KULTURNOM TURIZMU .................................................................................... 21 7.DOSTUPNI FONDOVI ZA IMPLEMENTACIJU MJERA U AKCIONOM PLANU .............................. 23 8.SMJERNICE ZA PROMOCIJU KUTURNOG TURIZMA .................................................................... 29 9.OPERATIVNI CILJEVI RAZVOJA KULTURNOG TURIZMA ............................................................ 32 9.1. ODRŽIVI TURISTIČKI RAZVOJ I ZAŠTITA KULTURNE BAŠTINE ............................................. 32 9.2. OPERATIVNI CILJEVI RAZVOJA I CILJNE GRUPE .................................................................... 35 9.3. LJUDSKI RESURSI I FINANSIRANJE .......................................................................................... 38 9.4 ORGANIZACIONA STRUKTURA .............................................................................................. 40 10 AKCIONI PLAN ........................................................................................................................... 46 10.1. OPERATIVNI CILJ 1: OBOGAĆIVANJE DESTINACIJSKOG LANCA TURISTIČKIH PROIZVODA VRIJEDNOSTIMA KULTURNE BAŠTINE ..................................................................................................... 46 Kulturna infrastruktura predstavlja temelj kvalitetne valorizacije postojećih kulturnih resursa i imauticaj na promet u kulturnom turizmu. U kulturnoj infrastrukturi izdvajaju se institucionalni i vaninstitucionalni sektori, a oba sektora imaju značajnu ulogu u razvoju i promovisanjukulture. ........ 46 10.2. OPERATIVNI CILJ 2: PODIZANJE TRŽIŠNE PREPOZNATLJIVOSTI KAO DESTINACIJE KULTURNOG TURIZMA .................................................................................................................................................. 46 10.2.1. RAZVOJ PROIZVODA .................................................................................................................... 46 10.2.2. MARKETING ZA KULTURNI TURIZAM .......................................................................................... 48 10.2.3. GLAVNI AKTERI (STEJKHOLDERI) U KULTURNOM TURIZMU ....................................................... 49 3 PROGRAM RAZVOJA KULTURNOG TURIZMA CRNE GORE S AKCIONIM PLANOM 2019 - 2021. GOD. 10.3. OPERATIVNI CILJ 3: UNAPREĐENJE DESTINACIJSKOG UPRAVLJANJA I MENADŽMENTA ............... 50 11 INDIKATORI ................................................................................................................................ 59 12 MONITORING I MJERENJE EFIKASNOSTI IMPLEMENTACIJE PROGRAMA ...................... 61 13 GANTOGRAM ................................................................................................................................... 62 14 LITERATURA I IZVORI: ............................................................................................................. 66 ANEKS 1 – ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA SADRŽAJ: 1. ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA 1.1. ANALIZA ZAKONSKE REGULATIVE 1.1.1. ZAKON O TURIZMU I UGOSTITELJSTVU 1.1.2. NACIONALNA STRATEGIJA ODRŽIVOG RAZVOJA CRNE GORE DO 2030. GODINE (NSOR) 1.1.3. STRATEGIJA RAZVOJA TURIZMA U CRNOJ GORI DO 2020. (SRT) (decembar 2008.) 1.1.4. ZAKON O KULTURI 1.1.5. ZAKON O ZAŠTITI KULTURNIH DOBARA 1.1.6. ZAKON O ZAŠTITI PRIRODNOG I KULTURNO-ISTORIJSKOG PODRUČJA KOTORA 1.2. ANALIZA POSTOJEĆE PROSTORNO PLANSKE DOKUMENTACIJE 1.2.1. IZVOD IZ PROSTORNOG PLANA CRNE GORE DO 2020. 1.2.2. IZVOD IZ PROSTORNO PLANSKE DOKUMENTACIJE PODRUČJA POSEBNE NAMJENE 1.2.3. PROSTORNO URBANISTIČKA PLANSKA DOKUMENTACIJA 1.3. ANALIZA STRATEŠKIH PLANOVA RAZVOJA OPŠTINA 2. PRIMJERI DOBRE PRAKSE 2.1. PRIMJERI MODELA ORGANIZACIJE I FINANSIRANJA 2.2. TURISTIČKE RUTE I PUTEVI 2.3. VJERSKI TURIZAM 2.4. INDUSTRIJSKA ARHITEKTURA KAO KULTURNO TURISTIČKI PROIZVOD 2.5. ARHEOLOŠKI LOKALITETI 2.6. RITUALI I SVEČANOSTI, FESTIVALI 2.7. INTERPRETACIJSKI CENTRI 3. UPOREDNA ANALIZA KULTURNOG TURIZMA KONKURENTSKIH ZEMALJA 3.1. KULTURNI TURIZAM REPUBLIKE HRVATSKE I CRNE GORE 4 PROGRAM RAZVOJA KULTURNOG TURIZMA CRNE GORE S AKCIONIM PLANOM 2019 - 2021. GOD. 3.2. KULTURNI TURIZAM REPUBLIKE SLOVENIJE I CRNE GORE 3.3. KULTURNI TURIZAM REPUBLIKE SRBIJE I CRNE GORE 3.4. KULTURNI TURIZAM REPUBLIKE BOSNE I HERCEGOVINE I CRNE GORE 3.5. KULTURNI TURIZAM REPUBLIKE ALBANIJE I CRNE GORE 3.6. KULTURNI TURIZAM REPUBLIKE GRČKE I CRNE GORE 4. RESURSI KULTURNOG TURIZMA 4.1. KULTURNA DOBRA NA LISTI SVJETSKE BAŠTINE UNESCO-a 4.2. KULTURNA DOBRA NA NACIONALNOJ TENTATIVNOJ LISTI 4.3. KULTURNO ISTORIJSKE CJELINE 4.4. KULTURNO ISTORIJSKI OBJEKTI 4.5. LOKALITETI ILI PODRUČJA 4.6. NEVALORIZOVANI SEGMENTI NEPOKRETNE KULTURNE BAŠTINE 4.7. NEMATERIJALNA KULTURNA BAŠTINA 4.8. REZULTATI 5. TURISTIČKA VALORIZACIJA KULTURNIH DOBARA 5.1. KVALITATIVNO-KVANTITATIVNA METODA 5.2. METODA PO MODELU HILARI DU KROS 5.3. VALORIZACIJA MANIFESTACIJA IZ OBLASTI KULTURE 6. STANJE KULTURNO TURISTIČKE PONUDE 7. SWOT ANALIZA 8. USKLADJENOST SA SREDNJOROČNIM PROGRAMOM RADA VLADE DO 2020G. ANEKS 2 – RESURSKI KULTURNOG TURIZMA 5 PROGRAM RAZVOJA KULTURNOG TURIZMA CRNE GORE S AKCIONIM PLANOM 2019 - 2021. GOD. 1. UVOD Strategijom razvoja turizma u Crnoj Gori do 2020.godine, ustanovljeno je opredjeljenje da se turizam, kao najvažnijarazvojna privredna grana, sistematski i kontinuirano razvija i unapređuje sa ciljem formiranja visoko-kvalitetne turističke destinacije sa cjelogodišnjim turističkim proizvodom prilagođenim savremenoj potražnji, što bi imalo za rezultat obezbjeđenje dugoročne konkurentske prednosti.Ministarstvo održivog razvoja i turizma Crne Gore donijelo je odluku o izradi Programa razvoja kulturnog turizma Crne Gore do 2021.godine. Ovaj segment turističke privrede može značajno doprinijeti stvaranju imidža visoko kvalitetne turističke destinacije. Nosilac Programa razvoja kulturnog turizma je Ministarstvo održivog razvoja i turizma, a glavni partner je Ministarstvo kulture Crne Gore. U formiranju kulturno turističkih proizvoda učestvovat će turistički i kulturni sektor na nacionalnom nivou, kao i na nivou lokalne samouprave. Zbog specifičnosti kulturnog turizma, kao posebnog segmenta turističke privrede, njegov razvoj će se zasnivati na saradnji eksperata u kulturnom i turističkom sektoru, uz podršku lokalne zajednice. Angažovani iz kulturnog sektora će ocjenjivati istorijsku