HATIRA II. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e HATIRA Elli Yllk Hatralarm Süleyman Tevfik (Özzorluoğlu) Hazrlayanlar: Tahsin Yldrm - Şaban Özdemir Bu PDF dokümanı, kitabın bir kısmını içermektedir. DBY okurları için özel olarak oluşturulmuştur. © DÜN BUGÜN YARIN YAYINLARI, 2011 İçindekiler DBY: 5 Hatra: 5 Isbn: 978-605-61331-8-3 Sertifika No: 18188 ) lu) • Süleyman Tevfik ................................................................................... 13 ğ ğ İstanbul, Ocak 2011 • Önsöz ...................................................................................................... 15 m Hazrlayanlar: ralar SULTAN ABDÜLAZİZ VE SULTAN MURAD DÖNEMİ ( Tahsin Yldrm Şaban Özdemir • Ne İçin Sürgün Edildim? • Abdülaziz’in Hal’i Nasl Oldu? k Hat • Kanûn- Esâsî ve Abdülhamid ........................................................19 ll Editör: Elli Y Ersan Güngör SULTAN ABDÜLHAMİDLİ GÜNLER rutiyet’ten Cumhuriyet’e y ş Yayn Yönetmeni: • Meşrutiyet Suya Düştü • “Ali Suavi Vakas” Nasl Oldu? Süleyman Tevfik (Özzorluo İrfan Güngörür • Abdülhamid Tedbir Ald .................................................................. 25 II. Me • Sürgün Edileceğimizi Anlamştk • İzzeddin Vapuru’na Sayfa Düzeni: Bindirilip Yola Çkarldk ....................................................................29 DBY • Halep’e Gelmiş ve Güzel Bir Eve Yerleşmiştik • Muharrirliğe Nasl Başladm? .................................................................................... 33 Kapak Tasarm: • Sürgünden Döndükten Sonra Saadet Gazetesine Muharrir Sercan Arslan Oldum • Mürüvvet Gazetesini Nasl Çkardm? ............................. 37 • Serhafiye’nin Halep’teki Hayat • Bir Kutlama Telyazs Bask/Cilt: • Gazete Nasl Çkyordu? ..................................................................40 Şenyldz Yay. Matbaaclk Ltd. Şti. Gümüşsuyu Cad. No: 3, K: 2 Topkap/İstanbul • “Cinayet” Kelimesi Arap Harfleri İle Bir Nokta Eksilince Tel: 0212 483 47 92 (Sertifika No: 11964) “Cenabet” Şeklinde Çkmşt • Bir Nokta İçin Tam Bir Hafta Sorguya Çekildim! ................................................................................44 • Abdülhamid’in İşine Gelmeyen Bir Makale Sansürün Gözünden Kaçarsa Ne Olur? ............................................................ 48 • Surre Alay Yaplyordu • On Gündür Yldz’da Mahpustum DÜN BUGÜN YARIN YAYINLARI Ticarethane Sokak Tevfikkuşoğlu İşhan No: 11/36 • Kaçacaktm! ....................................................................................... 51 Sultanahmet - Fatih / İstanbul / Türkiye • Fesimi, Ceketimin İçine Soktum, Dş Kapdan Çktm, Tel. - Faks: +90 212 526 98 06 Yldz’dan Kaçmştm! ......................................................................... 54 www.dby.com.tr • [email protected] 5 • Viyana’dan İstanbul’a Döndüm • Matbaaya Geldikten İki • Abdülhamid’in Huzuruna Girmiş; Nişan, Rütbe ve Bir Zarf Saat Sonra Saraya Çağrldm ............................................................. 58 Para Almştm......................................................................................125 • Abdülhamid’in Roman Merak • Geceleri Saat Üçten • Abdülhamid’in Osmanl Bankas Direktörü’ne Verdiği Bir Sabaha Kadar Nasl Roman Dinlerdi?............................................. 62 Ders • Mihran’n Çok Çirkin Bir Hakszlğ Beni Sabah’tan • Hazine-i Hassa Memuru Olmuştum • Halep’e Gittim ve Bir Ayrd ....................................................................................................128 Sene Sonra Yine Döndüm ................................................................. 66 • Yeni Yazdğm Bir Kitaptan Bin Lira Kazandm • Türkçe ve • Arzuhalcilik Yaptm; Fakat “Gitmezsen Vazifene Zorla Arapça Bir Gazete İmtiyaz Aldm .................................................132 Götüreceğiz” Dediler! ......................................................................... 70 • Arapça Gazete Satlmyordu • Benim İçin Verilen Bir Jurnal • Kardeşim Halep’teydi, Ben de İstanbul’a Gelip Karşlkl Üzerine Saraya Çağrldm .................................................................136 Ticarete Başladk ..................................................................................74 • Bir Buçuk Senelik Memuriyetten Sonra Yeniden Tarik • Sabah Gazetesinin Başmuharriri Olmuş, Yeni Bir Yazc Gazetesi Baş Muharriri Olmuştum ...............................................142 Heyeti Kurmuştum ...............................................................................76 • Tarik Gazetesi Kapanmş, Sahibi de Ölmüştü .............................146 • Bir Senede Yazlamayan İlmihal • 1560 Altn Hakk- Huzur 1897 TÜRK-YUNAN HARBİ Verilmiş, Fakat İlmihal Bir Türlü Hazrlanamamşt ...................149 • Teselya’da Harp Olacakt, Oraya Muhabir Olarak Gitmeye • Hafiyelik Almş Yürümüştü • Encümen-i Teftiş ve Muayene Te şebbüs Ettim ......................................................................................83 Ne İş Görürdü?...................................................................................152 • Kâmil Bey Bana Askerî Hareketleri Sarayn Takip Edebilmesi • Baba Tahir Kurduğu Yeni Bir Gazete İdarehanesi ile İçin Bir Şifre Verdi, Bununla Saray Haberdar Edecektim ..........87 Herkesin Gözünü Boyuyordu ..........................................................156 • İstanbul’dan Ayrlp Selânik’e Geldim • Memduh Paşa ile • Jurnalci Baş Fehim Paşa’nn Marifetleri • Sorguya Çekilen Alasonya’ya Gidiyordum .....................................................................89 Gazeteciler • Verilen Jurnaller ........................................................159 • Nihayet Tesalya İlerleme Ordusu Karargâh Olan Alasonya’ya • Hafiye Baş Fehim, Fuad Paşa’y Jurnal Etmek İçin Frsat Vardm .................................................................................................... 94 Kolluyordu, Nihayet... .......................................................................164 • Harp İlan Olunmuş, Savaş Başlamşt, Top Seslerini • Avnullah Bey’in Saatlerce Süren Müdafaas O Kadar Heyecanla Dinliyordum ...................................................................... 98 Heyecanl Olmuştu ki Herkes Ağlamşt .......................................166 • Ylantepe’de Harp Başlamşt • Savaş Yakndan Görmek • Abdülhamid Bursa’ya Gitmeme İzin Vermemiş; Su Getirtip İçin Hatlara Gittim.............................................................................101 Burada Banyo Yapmam İrade Etmişti! ........................................170 • Harp Sahnesinde Yaralanmştm • Ordumuz Düşman • Zaptiye Nezareti’nden Gece Yars Bizi Araba ile Yldz’a İnhizama Uğratyordu .......................................................................105 Götürdüler ...........................................................................................171 • Milona’nn Zaptn Telgrafla Gazeteye Bildirdim, Telgraf • Tam Otuz Dört Gün Yldz Saray’nda Mahpus Kaldm, Otuz Önce Yldz’a Gitmişti! ......................................................................109 Beşinci Gün... ......................................................................................177 • Tehlikeyi Söylediğim Celâl Paşa: “Ben Kumandanm, • Evime Döndükten Sonra Tekrar Saraydan Çağrdlar, Acaba Çekilemem” dedi ve Bir Gülleyle Şehit Düştü .............................113 Pişman m Olmuşlard? .....................................................................182 • Hamdi Paşa Bana Bir Altn Saat Hediye Etti, • Yenişehir’i • Aleyhimde Mabeyn’e Verilen Jurnallerin Ard Aras Bir Aldktan Sonra ....................................................................................117 Türlü Kesilmiyordu ............................................................................185 • Abdülhamid Rusya’nn Müdahalesinin Nasl Önüne • Osmanl Saraynn Şeyhine 1 Kuruş Verip Çiğ Patlcan Geçmişti? • Gazetenin Tiraj 50 Bine Çkmşt ............................121 Yedirirdim ............................................................................................188 6 7 • Besmeleyi Bile Doğru Okuyamayan Bir Hocay Meclis-i • Bosna Hersek Hadisesi Üzerine Feslere Boykot • Bulgar Maarif Başmuallim Yapyordu .........................................................194 İstiklâli ..................................................................................................266 • Nâzr, Arabacsnn Kardeşini Muallim Yapmamamza • Meşrutiyet’i Alanlar Halka Çok Minnet Yüklemeye Kzmşt... ..............................................................................................195 Başlamşlard .......................................................................................270 • İşe Yarar Bir Haber Alrm Ümidi ile Polis Müdürünün • Sultanahmet Meydan’nda İttihat ve Terakki Büyük Bir Yanna Her Gün Gidiyordum ..........................................................198 Miting Yaptrd ....................................................................................278 • Abdülhamid Bana Hafiyelik Teklif Etti, Ben de Kabul Ettim ..202 • Kâmil Paşa İstifa Etmiş, Hüseyin Hilmi Paşa Sadrazam • Serhafiye de Abdülhamid’e Kzmş ve Paris’e Gidip Olmuştu... .............................................................................................283 Jöntürklere İltihak Etmişti ................................................................206 • Hrka-i Şerif Alay Nasl Olurdu? • Abdülhamid Yldz’dan 31 MART VAKASI Nasl Çkard? ......................................................................................209 • 31 Mart Vakas Nasl Çkt? • Askeri Kimler İdare Ediyordu? 289 • Abdülhamid’i Tanmayan İbrahim Paşa Hatice Sultan’n • Volkan Gazetesinde Yobazlarn İsteği Bir Ultimatom Gibi Evleneceğini Padişaha Nasl Söylemiş? ..........................................212