ก ค ำน ำ ทรัพยากรป่าอนุรักษ์ของประเทศไทยจัดว่ามีความหลากหลายทางชีวภาพสูงทั้งด้านพืช สัตว์ รวมถึงเห็ดราต่างๆ แต่ในปัจจุบันฐานข้อมูลความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ป่าอนุรักษ์หลายแห่ง ยังขาดอยู่อีกมาก กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช จึงได้จัดท าโครงการส ารวจความ หลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ป่าอนุรักษ์ขึ้น โดยให้หน่วยงานที่ตั้งอยู่ตามภูมิภาคต่างๆ ออกส ารวจใน พื้นที่ป่าอนุรักษ์ในความรับผิดชอบ ซึ่งส านักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ที่ 6 ได้ด าเนินการส ารวจความ หลากหลายในพื้นที่อุทยานแห่งชาติเขาปู่–เขาย่า ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2560 เพื่อส ารวจและศึกษา ความหลากหลายของระดับถิ่นที่อยู่อาศัย ระบบนิเวศ โครงสร้าง องค์ประกอบของชนิดพันธุ์ในแต่ละ สังคม เพื่อน ามาจัดท าบัญชีรายชื่อพรรณพืช แมลง และเห็ดรา และรวบรวมข้อมูลพันธุ์พืชที่เป็นพืช ประจ าถิ่น พืชเฉพาะถิ่น พืชที่หายาก พืชที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจ เป็นต้น อุทยานแห่งชาติเขาปู่–เขาย่าในปัจจุบันยังเป็นผืนป่าที่มีความอุดมสมบูรณ์ มีความ หลากหลายทางชีวภาพของสิ่งมีชีวิต ตั้งแต่แบคทีเรีย เห็ดรา แมลง พืชพรรณ สัตว์ป่า อยู่ร่วมกันเป็น สังคมได้อย่างกลมกลืน ดังนั้นจึงมีความจ าเป็นอย่างยิ่ง ที่ต้องท าการศึกษาเกี่ยวกับความหลากหลายทาง ชีวภาพไว้ เพื่อรวบรวมเป็นฐานข้อมูลในการด าเนินการกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับความหลากหลายทาง ชีวภาพ รวมถึงน าไปพัฒนาการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ให้ยั่งยืนสืบไป การศึกษาเกี่ยวกับความหลากหลายทางชีวภาพ คือ การศึกษาการมีความผิดแผกแตกต่าง ระหว่างสิ่งมีชีวิตจากทุกแหล่ง สามารถจ าแนกได้ 3 ระดับ คือ ระดับพันธุกรรม ระดับชนิดพันธุ์ และระดับ นิเวศ โดยโครงการส ารวจความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่อุทยานแห่งชาติเขาปู่–เขาย่า ในครั้งนี้เป็น การศึกษาความหลากหลายในระดับชนิดพันธุ์ ได้แก่ ความหลากหลายของพืช แมลง และ เห็ดรา ซึ่ง การส ารวจความหลากหลายทางชีวภาพในโครงการนี้จะมีการก าหนดพื้นที่ส ารวจ การก าหนดแปลง ตัวอย่างพืชพรรณเพื่อใช้เป็นตัวแทนส าหรับการส ารวจ และศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพ การ คัดเลือกแปลงตัวอย่างดังกล่าวต้องเป็นไปตามหลักวิชาการและต้องเป็นตัวแทนที่ดีของพื้นที่นั้นๆ เพื่อ ให้ผลการศึกษามีความคลาดเคลื่อนน้อยที่สุด รายงานฉบับนี้ เป็นผลการด าเนินงานโครงการส ารวจความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ อุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า จังหวัดพัทลุง จังหวัดตรัง และจังหวัดนครศรีธรรมราช ประจ าปี งบประมาณ พ.ศ. 2560 หวังว่าจะเป็นประโยชน์ในการศึกษาค้นคว้าวิจัยด้านความหลากหลายทาง ชีวภาพ และเป็นข้อมูลในการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต่อไป 69 สรุปผลการศึกษา จากผลการส ารวจผีเสื้อกลางวันที่พบในพื้นที่ป่าดิบชื้นในพื้นที่อุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า พบผีเสื้อกลางวันทั้งหมด ทั้งหมด 973 ตัว 112 ชนิด 5 วงศ์ วงศ์ที่พบจ านวนชนิดผีเสื้อกลางวันมากที่สุด คือ วงศ์ผีเสื้อขาหน้าพู่ (Nymphalidae) 65 ชนิด วงศ์ที่พบจ านวนชนิดผีเสื้อกลางวันน้อยที่สุด คือ วงศ์ ผีเสื้อบินเร็ว (Hesperiidae) 6 ชนิด ผีเสื้อกลางวันที่พบมากที่สุด ได้แก่ ผีเสื้อหนอนใบกุ่มเนโร (Appias nero galba) จ านวน 88 ตัว ความหลากชนิดของผีเสื้อกลางวันพบในฤดูร้อน 98 ชนิด มากกว่าในฤดูฝนที่พบ 81 ชนิด ค่าดัชนีความหลากหลายชนิดพันธุ์ในพื้นที่เท่ากับ 4.124 ในฤดูฝนและฤดูร้อนเท่ากับ 3.6251 และ 4.1288ตามล าดับ ค่าความสม่ าเสมอรวมของพื้นที่เท่ากับ 0.8707 ในฤดูฝนและฤดูร้อนเท่ากับ 0.8249 และ 0.9005 ตามล าดับ และค่าดัชนีความคล้ายคลึงกันของผีเสื้อกลางวันในฤดูร้อนและฤดู ฝน เท่ากับ 74.86 ็ ค่าดัชนีความหลากหลายของผีเสื้อกลางวันในเส้นทางที่ 7 มีค่ามากที่สุด คือ 3.5708 และเส้นทางที่ 5 มีค่าน้อยสุด คือ 2.3009 ค่าความสม่ าเสมอของเส้นทางที่ 3 มีค่ามาก ที่สุด คือ 0.9590 และเส้นทางที่ 2 มีค่าความสม่ าเสมอน้อยสุด คือ 0.7910 ส่วนการใช้กับดักแสงไฟ พบผีเสื้อกลางคืนทั้งหมด 307 ตัว 205 ชนิด 13 วงศ์ และพบด้วงทั้งหมด 84 ตัว 24 ชนิด 9 วงศ์ 70 4.3 ผลการส ารวจความหลากหลายของเห็ด จากการส ารวจความหลากหลายของชนิดเห็ดบริเวณป่าดิบชื้น อุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า พบ เห็ดจ านวนรวมทั้งหมด 134 ตัวอย่าง สามารถจ าแนกได้จ านวน 103 ตัวอย่าง ซึ่งจัดอยู่ใน 17 วงศ์ 24 สกุล ในจ านวนนี้สามารถจ าแนกได้ถึงระดับชนิด (species) 17 ชนิด จ าแนกได้ถึงแค่ระดับสกุล (Genus) 48 ตัวอย่าง และจ าแนกได้ถึงแค่ระดับวงศ์ (Family) 38 ตัวอย่าง ส่วนเห็ดอีก 31 ตัวอย่าง ไม่สามารถ จ าแนกได้ โดยพบเห็ดในวงศ์ Marasmiaceae, Polyporaceae และวงศ์ Tricholomataceae มากที่สุด ตามล าดับ บัญชีรายชื่อเห็ดที่พบในป่าดิบชื้น อุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า (ตารางที่ 6) จากการน าจ านวนเห็ดที่พบมาค านวณหาค่าดัชนีความหลากหลายของชนิดพันธุ์ โดยวิธี Shannon - Wiener index (H′) และค่าความสม่ าเสมอ Shannon Evenness (J′) มีค่าเท่ากับ 3.6653 และ 0.7484 ตามล าดับ และเมื่อคิดในแต่ละแปลงศึกษา ค่าดัชนีความหลากหลายของชนิด พันธุ์ (H′) และค่าความสม่ าเสมอ (J′) จ าแนกตามรายแปลง พบว่า แปลงที่ 1 เท่ากับ 0.9850 และ 0.4108 ตามล าดับ แปลงที่ 2 เท่ากับ 1.5107 และ 0.5732 ตามล าดับ แปลงที่ 3 เท่ากับ 1.5178 และ 0.6330 ตามล าดับ แปลงที่ 4 เท่ากับ 2.1345 และ 0.7534 ตามล าดับ แปลงที่ 5 เท่ากับ 2.1451 และ 0.7422 ตามล าดับ แปลงที่ 6 เท่ากับ 2.1725 และ 0.6586 ตามล าดับ แปลงที่ 7 เท่ากับ 2.6518 และ 0.7290 ตามล าดับ แปลงที่ 8 เท่ากับ 2.1473 และ 0.6947 ตามล าดับ (ภาพที่ 15) ภาพที่ 15 ค่าดัชนีความหลากหลายของชนิดพันธุ์ Shannon - Wiener index (H′) และค่า ความสม่ าเสมอ Shannon Evenness (J′) ของเห็ดที่พบในแต่ละแปลงส ารวจใน ป่าดิบชื้นอุทยานแห่งชาติเขาปู่-เขาย่า จ านวน 8 แปลง 71 A B C D E F G H I ภาพชุดที่ 5 ตัวอย่างเห็ดที่ส ารวจพบในพื้นที่อุทยานแห่งชาติเขาปู่เขาย่า วงศ์ Agaricaceae (A-B) A. เห็ดรังนก (Cyathus striatus),B. เห็ดดาวกระจาย (Leucocoprinus fragilissimus) ;วงศ์ Marasmiaceae (C) C. Marasmias ; วงศ์ Meruliaceae (D) D. Podoscypha sp. ; วงศ์ Mycenaceae (E) E. Favolaschia sp. ;วงศ์ Polyporaceae (F) F. เห็ดตงน้ าฝน (Lentinus giganteus) ; วงศ์ Sarcoscypphaceae (G-H) G.เห็ดถ้วยแชมเปญขนยาว(Cookeina tricholoma) , H.เห็ดถ้วยแดงอมชมพูขนสั้น (Cookeina sulcipes) ;วงศ์ Sclerodermataceae (I) I.เห็ดตาโปนตาโล่ (Calostoma sp.) ตารางที่ 6 บัญชีรายชอื่ เห็ดที่ส ารวจพบในพื้นที่อทุ ยานแห่งชาตเิ ขาป-ู่ เขาย่า วัสดอุ าศัย/ ล าดับที่ ชื่อไทย ชื่อวิทยาศาสตร์ วงศ์ อันดับ ชนิดป่าที่พบ จ านวนดอก พืชอาศัย 1 เหด็ ดาวกระจาย Leucocoprinus fragilissimus Agaricaceae Agaricales ราก ปา่ ดบิ ชนื้ 1 2 Agaricaceae 1 - Agaricaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 3 3 Agaricaceae 2 - Agaricaceae Agaricales ดนิ ปา่ ดบิ ชนื้ 1 4 - Anthracophyllum nigritum Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 14 5 - Marasmias coarctatus Marasmiaceae Agaricales ใบไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 15 6 ม่วงมณี Marasmias pulcherripes Peck Marasmiaceae Agaricales ใบไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 67 7 - Marasmias sp. 1 Marasmiaceae Agaricales ใบไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 3 8 - Marasmias sp. 2 Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 7 9 - Marasmias sp. 3 Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 3 10 - Marasmias sp. 4 Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 3 11 - Marasmias sp. 5 Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 7 12 - Marasmias sp. 6 Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 2 13 - Marasmias sp. 7 Marasmiaceae Agaricales ใบไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 4 14 - Marasmias sp. 8 Marasmiaceae Agaricales ใบไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 4 15 - Marasmias sp. 9 Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 306 16 - Marasmias sp. 10 Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 95 17 - Marasmias sp. 11 Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 7 18 - Marasmias sp. 12 Marasmiaceae Agaricales ใบไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 118 20 - Marasmias sp. 13 Marasmiaceae Agaricales ใบไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 232 72 ตารางที่ 6 (ตอ่ ) วัสดอุ าศัย/ ล าดับที่ ชื่อไทย ชื่อวิทยาศาสตร์ วงศ์ อันดับ ชนิดป่าที่พบ จ านวนดอก พืชอาศัย 21 - Marasmias sp. 14 Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 1 22 - Marasmias sp. 15 Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้/ใบไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 37 23 - Marasmias sp. 16 Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 20 24 - marasmias sp. 17 Marasmiaceae Agaricales ใบไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 5 25 - Marasmias sp. 18 Marasmiaceae Agaricales ใบไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 6 26 - Marasmias sp. 19 Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 4 27 - Marasmias sp. 20 Marasmiaceae Agaricales ใบไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 2 72 - Marasmias sp. 21 Marasmiaceae Agaricales ใบไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 1 28 - Marasmias sp. 22 Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 6 29 - Marasmias sp. 23 Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 1 30 - Marasmias sp. 24 Marasmiaceae Agaricales ใบไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 5 31 - Marasmias sp. 25 Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้/ใบไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 125 32 Marasmiaceae 1 - Marasmiaceae Agaricales บนดนิ ปา่ ดบิ ชนื้ 41 33 Marasmiaceae 2 - Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 2 34 Marasmiaceae 3 - Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 2 35 Marasmiaceae 4 - Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 4 36 Marasmiaceae 5 - Marasmiaceae Agaricales ขอนไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 1 37 Marasmiaceae 6 - Marasmiaceae Agaricales กงิ่ ไม้/เปลือกไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 345 38 - Favolaschia sp. 1 Mycenaceae Agaricales ตน้ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 19 39 Favolaschia sp. 2 Mycenaceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 80 40 เห็ดรังนก Cyathus striatus Nidulariaceae Agaricales ขอนไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 32 73 ตารางที่ 6 (ตอ่ ) วัสดอุ าศัย/ ล าดับที่ ชื่อไทย ชื่อวิทยาศาสตร์ วงศ์ อันดับ ชนิดป่าที่พบ จ านวนดอก พืชอาศัย 41 - Psathyrella sp. 1 Psathyrellaceae Agaricales ดนิ ปา่ ดบิ ชนื้ 1 42 - Psathyrella sp. 2 Psathyrellaceae Agaricles ดนิ ปา่ ดบิ ชนื้ 1 46 - Crinipellis stipitaria (Fr.) Pat Tricholomataceae Agaricales เถาวลั ย/์ กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 25 47 เห็ดดาวลูดไก่ Filoboletus manipularis (Berk.) Sing Tricholomataceae Agaricales ขอนไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 61 48 - Gymnopus sp.1 Tricholomataceae Agaricales ใบไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 4 49 - Gymnopus sp.2 Tricholomataceae Agaricales ใบไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 2 50 Tricholomataceae 1 - Tricholomataceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 2 51 Tricholomataceae 2 - Tricholomataceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 1 52 Tricholomataceae 3 - Tricholomataceae Agaricales ดนิ ปา่ ดบิ ชนื้ 1 45 Tricholomataceae 4 - Tricholmataceae Agaricales กงิ่ ไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 3 53 Tricholomataceae 5 - Tricholomataceae Agaricales ดนิ ปา่ ดบิ ชนื้ 1 43 Tricholomataceae 6 - Trichodermaceae Agaricles ขอนไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 2 54 Tricholomataceae 7 - Tricholomataceae Agaricles ขอนไม้ ปา่ ดบิ ชนื้ 1 44 Trichodermaceae 8 - Trichodermaceae Agaricles ขอนไม้ ปา่ ดบิ