Documentnaam 05 watersnoodkrant vp CYAAN MAGENTA YELLOW BLACK WOENSDAG 29 JANUARI 2003, JAARGANG 42 Nr. 5 Een gezamenlijke uitgave van alle gemeenten in de Hoeksche Waard, Waterschap De Groote Waard en Het Kompas ‘daar, waar die dijken lopen, daar heb ik eens gestaan’ (Uit: ‘Nederland’, Mies Bouhuys) Documentnaam 05 watersnoodkrant bp1 CYAAN MAGENTA YELLOW BLACK HET KOMPAS WATERSNOODKRANT WOENSDAG 29 JANUARI 2003 Watersnoodramp 1953: De Ramp die men vreesde, maar niet voor mogelijk hield HOEKSCHE WAARD – Op 29 Maar meer ongunstige factoren denis in de strijd tegen het water. In de weldadigheid ervan. Overal januari 1953, vandaag precies 50 pakten samen. Die nacht was het de vroege ochtenduren van die eer- waar leed is, is zegen nabij…’. jaar geleden, ontwikkelde zich op volle maan. Zon en maan stonden ste februari voltrok zich een ramp In totaal kwamen er 1835 mensen de Atlantische Oceaan ten westen op één lijn en zogen het water nog in het zuidwesten van Nederland om. In de Hoeksche Waard vielen van Schotland een kleine depres- hoger op tot een extra hoge vloed, die velen misschien vreesden, 141 mensenlevens te betreuren. sie. Het ging zoals het vaak gaat springvloed genaamd. maar slechts weinigen voor moge- Inmiddels is er veel gebeurd om met de oerkrachten in de natuur: In De storm stuwde het zeewater pal lijk hielden. Vrijwel direct kwam de een ramp van deze omvang nooit twee dagen tijd ontwikkelde de tegen de Zeeuwse en Hollandse hulpverlening uit binnen- en bui- meer plaats te laten vinden. De onbeduidende depressie zich tot kust. Toen in de middag van zater- tenland op gang. Of, zoals voltooiing van de Deltawerken een orkaan met windsnelheden bij dag 31 januari bij eb het water niet Koningin Juliana het een week na heeft de veiligheid vergroot. Maar de Schotse kust tot wel 180 kilome- of nauwelijks zakte werd de ernst de ramp in een radiotoespraak zei: juist in deze dagen zullen bij velen voorbij. Op tal van plaatsen en Deze speciale herdenkingsbijlage Hoeksche Waard trof. De verhalen veelal voor het eerst gepubliceerd ter per uur. van de situatie langzaamaan dui- ‘De doorbraak van de dijken riep de herinneringen aan destijds manieren zal de herdenking van de bij Het Kompas staat 50 jaar na zijn opgetekend uit de mond van wordt. Vanaf deze plaats bedanken Het water van de Noordzee werd delijk. een springvloed van medeleven weer boven komen. Voor hen die Watersnoodramp de komende dato nog eens stil bij deze tragische vele ooggetuigen en nabestaanden, wij iedereen die aan deze bijlage opgezwiept tot een stormvloed. Nederland heeft een lange geschie- met elkander op. Wij voelen allen geliefden verloren is de ramp nooit dagen plaats vinden. gebeurtenis die ook het eiland de aangevuld met fotomateriaal dat heeft meegewerkt. leven in gebieden waar veel cijfers worden teruggebracht tot ‘Waakzaam zijn en waakzaam blijven’ aardbevingen, orkanen of vulka- herkenbare proporties beginnen nen voorkomen zich dat afvra- we iets van de Ramp te begrij- gen. Waarom? We zijn er gebo- pen. Als bijna hele gezinnen en ren en getogen. We hebben het buurtschappen verdrinken zoals zelf op de zee veroverd en her- in ’s-Gravendeel of in Numans- Dijkgraaf Provoost: ‘We overd en zijn daar trots op. We dorp bij de Schuringsekade en kunnen er, juist door de ligging op het Hogezand begint er een in die delta, goed ons brood ver- menselijke proportie bij deze ge- dienen met handel, industrie, tallen te komen: het verdriet en vruchtbare grond, visvangst en de uitzichtloosheid die er voor zijn nooit absoluut veilig toerisme. We wanen ons er veilig veel families moet zijn geweest,” achter hoge, sterke dijken: zijn zegt de dijkgraaf, “het is goed wij niet de waterbouwers van de om 50 jaar na dato al deze wereld? Antwoorden zoeken op slachtoffers te herdenken en stil die vraag van die buitenlander is te staan bij de reddeloosheid van voor ons verder niet relevant, wat ze achterlieten. Het is óók Het leegpompen van de Molenpolder in Goudswaard tegen het water’ omdat de vraag zelf voor ons niet goed om stil te staan bij de toe- relevant is. komst: dat nooit weer.” kans in het gebied van water- “Nederland is nooit veilig, als Toch betalen wij af en toe een schap De Groote Waard 1 keer het om watersnoden gaat,” zegt hoge prijs door hier te wonen. Na Tussen 1750 en 1800 kende het per 2000 jaar is. Dat sluit vol- Provoost stellig, “laat met het het gereedkomen van de Delta- rivierengebied maar liefst 152 gens Provoost niet alle risico’s herdenken van de slachtoffers werken – de reactie op de Ramp dijkdoorbraken. Sinds 1780 ge- uit. “We vergeten daarbij dat van de Ramp óók het bewust- van 1953- voelden we ons veilig beurde dat nog maar 6 keer, die ene keer dat het water hoger zijn aanwezig blijven dat het tegen watersnood. Historisch ge- omdat na de oprichting van het komt, morgen kan zijn. Door water een voortdurende bedrei- zien is dit absoluut misplaatst. "Bureau voor den waterstaat" betere hoogwaterbescherming ging vormt. De waterstanden in “In de afgelopen 750 jaar, de tijd (het huidige Rijkswaterstaat) de en minder rampen beseffen we rivieren en zeeën zullen in deze waarin sprake was van enige dijkzorg snel verbeterde. “Juist de voortdurende dreiging van eeuw stijgen. Dat rechtvaardigt zorg tegen hoogwaterbescher- vanwege die lange lijst van het water niet meer.” op geen enkele manier dat we ming, zijn er ongeveer 50 grote overstromingen en rampen Ook de regering lijkt hiervan ons veilig kunnen wanen tegen of kleinere watersnoden geweest, werd er in Nederland voor ge- niet voldoende doordrongen. het water.” waarvan we een aantal gerust kozen het hele land te ‘bedek- “Het woord water kwam in de een ramp mogen noemen. De ken’ met waterschappen die laatste regeringsverklaring niet De komende decennia blijven Sint-Aechtenvloed (1288), de geen andere taken hebben dan voor, ondanks de extreem hoge maatregelen voor de veiligheid Sint-Elizabethvloed (1421), de de zorg voor de dijken, de wa- rivierstanden in 1993 en 1995 dus noodzakelijk. “Ik hoop dat Sint-Felixvloed (1530), de Aller- terhuishouding en hier en daar en de pessimistische vooruit- die maatregelen op een stevig heiligenvloed (1570) en de ramp de wegen.” Landen met veel zichten voor wat betreft de stij- draagvlak in de samenleving van 1953 zijn daar voorbeelden waterproblemen komen deze ging van zee -en rivierniveau. kunnen rekenen. Als dijkgraaf van.” organisatievorm de laatste tijd Misschien schuilt daarin wel van het waterschap De Groote kopiëren voor hun eigen situ- het grootste gevaar voor ons al- Waard wil ik graag dat op die Nooit weer atie. lemaal: dat we zo kort van me- wijze de Ramp wordt herdacht: De frequentie van watersnood morie zijn en liever over de waakzaam zijn en waakzaam Tijdens de Sint-Aechtenvloed, als gevolg van dijkdoorbraken waan van de dag praten.” blijven!” waarbij de Zuiderzee de vorm is door de toegenomen kennis, van het IJsselmeer vóór de grote de technische hulpmiddelen en inpolderingen kreeg, moeten er de organisatie van de waters- zo’n de 40.000 en 50.000 men- taatszorg duidelijk afgenomen. sen verdronken zijn. Bij de Al- Een krachtige Rijkswaterstaat- lerheiligenvloed vielen 5.000 organisatie en zo'n 50 water- slachtoffers en een groot deel schappen die verantwoordelijk van Noord-Holland werd ver- zijn voor de regionale en lokale zwolgen. Maar ook in de eeuwen waterstaatszorg hebben de vei- daartussen gingen vele malen ligheid enorm vergroot. duizenden hectares land verloren De noodpompen bij gemaal ’t Hoofd van Benthuizen draaien op volle toeren en vielen er grote aantallen Waan van de dag slachtoffers. In de vorige eeuw HOEKSCHE WAARD - zetting van Walcheren tij- De dijkgraaf vindt het her- van ons land regelmatig onder waren er watersnoden vanuit zee “We hebben het dus goed voor Krijn Jan Provoost, dijk- dens de Tweede Wereldoor- denken van “de ramp” een water komen te staan. Buitenlan- in 1906, 1916 en 1953. Elke elkaar, maar we zijn er nog niet graaf van waterschap De log had kennelijk een grote- goede zaak. “We moeten be- ders vragen zich daarom wel ramp ging gepaard met veel per- en we zullen er ook nooit ko- Groote Waard, is geboren re impact dan de oorlog seffen dat veiligheid een be- eens af waarom we hier willen soonlijk leed. Getallen waarin men”, vindt de dijkgraaf, “want op Walcheren, een eiland zelf, of de Ramp. Op ande- trekkelijk begrip is, zelfs na wonen met die voortdurende be- we de omvang van een ramp wil- absolute veiligheid tegen na- dat in 1953 grotendeels re Zeeuwse en Zuid-Hol- de voltooiing van de Delta- dreiging vanuit zee en rivier. Wij len begrijpen schieten tekort. tuurrampen kunnen we in dit voor het water gespaard is landse eilanden ligt dat an- werken.” vragen ons dat niet af, als bewo- De watersnoodramp in 1953 tel- land van zee en rivier, ondanks gebleven. ”Ik ben van ‘na ders. Daar ben je van vóór ners van dit land. Net zomin als de 1835 doden, waarvan 141 in alle zorg, niet geven.” Na het het water’. De onderwater- of na de oorlog of van vóór Als er geen dijken en duinen andere bewoners van deltagebie- het gebied van het waterschap uitvoeren van de Deltawerken is of na de ramp.” zouden zijn zou tweederde deel den op de wereld of mensen die De Groote Waard. “Pas als de berekend dat de overstromings- De dijken kregen het zwaar te verduren Dijkwacht Cees Kooyman meldde naderend onheil via de veldtelefoon BLAAKSEDIJK - Terwijl nacht van ’53 zag aankomen dat ming Burgerbevolking, te gaan. eens om stiekem de telefoniste, enige honderden meters de dijk het zou begeven. “Dat Maar omdat ik toch altijd in die Ineke Rongen, te bellen”, lacht verder het geluid van de was hier,” zegt hij en wijst de polder zat werd ik dijkwacht.