AUTODEFENTSA DIGITALA # 254 PRIBatutasunaREN ALDEKO Bataila EGILEA I LANDER ARBELAITZ MITXELENA AZALA I JOSEBA LARRATXE JOSEVISKY elefono mugikorra bilakatu da mun- rru bilakatu da. Eta galdera da: telefonoa beti duarekin harremanetan jartzeko gure gainean eramateari uzteaz gain, zer egin deza- bitartekaria. Behinola deiak egiteko ke masiboki zelatatutako gizarte batean bizi erabiltzen zen aparailuarekin ia dene- dela konturatu den herritarrak? Segurtasun Ttik egiten dugu orain. Ez da txantxetako kontua: digitaleko adituen ikuspegia eta aholku zen- telefono hauek beren jabeen informazio anda- bait eskaintzen saiatuko gara Larrun hone- na gordetzen doaz barnean, izan kontaktuen tan, aparteko koadroetan, erabilgarriak diren zerrendak, argazkiak, elkarrizketak, e-mai- aplikazio, zerbitzu eta lotura interesgarriekin lak, sarean bilatu dituen hitzak, ikusi dituen batera. Batez ere telefonoa aztertuko dugu gai- lu gisa, gure bizitzetan duen garrantziagatik, - ordenagailu eramangarrien, tableten eta bes- maziobideoak, oso fisikoki sentibera, bisitatu hirugarren dituen pertsona lekuak, batek sare telako asmakizunen aurretik. (baimeniksozialetako gabe) profilak, eskuratuz oharrak, gero, agendak... jabearen infor erre- Criptica-ko kideek Resistencia Digital libu- tratu zehatza egiteko moduko bilduma. Pertso- ruan dioten bezala, segurtasuna beti izan da na bat bere bizitzako azken hiru hilabeteetan non egon den baldin badakizu, adituen arabera, eta inbasiboagoa zaigun ingurune digitalean, %93ko eraginkortasunarekin aurreikus deza- arduragabekeriadirdira handirik handiagabeko litzateke ofizioa, antolatubaina geroz du- kezu non egongo den hurrengo hiruetan. Au- ten egitura zertan ari den jakingo ez bagenu rreikus dezakezu nora joango den, guk geuk ere bezala jokatzea. Gainera, segurtasunaren kul- tura garatzea erronka kolektiboa da, bestela, Pribatutasunaren defentsa, honenbestez, alferrikakoa da. Azken batean, kontua hau ere, gizaidentifikatu eskubideen gabeko aldeko patroien beste bidez. borroka espa- erabat politikoa da. LARRUN HIlaBETEKARI MONOGraFIKOA · ARGIAren 2.696 zenbakiarekin banatua. JABEA: KOMUNIKAZIO BIZIAGOA S.A.L. HELBIDEA: ZIRKUITU IBILBIDEA, 15. PABILOIA 20160 LASARte-ORIA TELEFONOA: (00 34) 943 37 15 45 POSTA ELEKTRONIKOA: [email protected] INPRIMATEGIA: ANTZA KOMUNIKAZIO GRAFIKOA DISEINUA: MAITANE GARTZIANDIA 2020ko uztailaren 26a 2020ko uztaila ERREPORTAJEA AUTODEFENTSA DIGITALA І 3 eitu norbaiek telefono ho- sotzeko aukera izateak esan nahi du Txina, Turkia eta Espainia, hego eus- netara eta baiezta dezagun gailu hori etengabe inguruko antena kalerritarrentzat zoritxarrez. tonoa ematen duela”, hasi batera dagoela konektatua. Norma- Tailerra ematera joandako gaz- da hacktibista segurta- lean altueran egoten dira, mendi edo teak errieta egin die gainontzeko Dsun digitalari buruzko ikastaroan, eraikinen gainean. Konexiorik gabe, ekintzaile sozialei, aurpegiratuz ea protesta sozialen astean Donostian ezin deirik egin edo jaso. Pertsona zergatik eramaten duten mugiko- okupatutako eraikinean. Bai, bada- bat leku batetik bestera mugitzen rra etengabe leku guztietara poltsi- bil, telefonoan deia sartu da, doi- denean, automatikoki antena batetik koan, baita legea haustea dakarten nu bizia horren froga. “Orain hartu bestera konektatzen doa, telekomu- ekimen politikoak egitean ere. Zein aluminiozko papera eta ikus deza- nikazio enpresen datu-baseetan ko- da kontua? Engantxatuta gaude? gun zer gertatzen den mugikorra kalekuaren arrastoa utziz. Enpresa Gehienek baietz ttiki bat egin dute inguratzen badugu, ogitartekoa bai- hauek guztiek, Europar Batasunean buruarekin, begirada desbideratzen litzan. Ea ba, hots egin berriro me- behintzat, legez bi urtez gorde behar dutela. Zilarrezko paperez ingura- sedez”. Aho zabalik geratzear dira dituzte erabiltzaileen geoposizio tuta telefonoaren seinalea etetean, eszenari begira dauden 20 parte erregistroak, eta zenbait estatutan behintzat, arrastoa desagertarazten hartzaileak. Telefono hau itzalita gobernuak bere buruari aitortua dio da; nahiz eta arrastorik gabe gera- edo seinalerik gabe dago. eskumena azpiegitura hauek esku tzea bera edo telefonoa etxean uz- Telefono mugikorretik egunaren hartzeko inolako agindu judizialik tea ere, susmagarri bilakatzen ari edozein unetan dei bat egin edo ja- gabe. Estatu horien artean daude den mundu orwelldar honetan. LONDRESEN ZELATAREN AURKAKO MURALA. Herritarrak gehien kontrolatzen dituzten hirietako bat da Ingalaterrako hiriburua. 2020ko uztaila 4 І AUTODEFENTSA DIGITALA ERREPORTAJEA NOLA EGIN AURRE ZELATARI? Dabid Martinez bermeotarrak ongi DABID MARTINEZ daki zertaz ari garen. Jakin bada- Hack.in#badakigu-ko kidea. kigu ahoskatzen den Hack.in#ba- dakigu informatika elkarte askeko kidea da, hacktibista/aktibista eta blogaria ere bai ARGIAn, besteren artean. Pribatutasunaren gaia kez- ka handiz bizi du, eta herritarren artean kontzientzia pizteko inurri lanean ari dira elkartean, hitzaldi eta tailerrak antolatuz. Taldea ha- siera batean Bermeon sortu bazen D ere, denborarekin zabaltzen joan A B da, Euskal Herri mailan halako era- ID M gile baten falta sumatu ostean. ARTINEZE “Burujabetza teknologikoa lan- tzen duen informatika taldea gara, K herritik eta herriarentzat sortua eta UTZIA euskaraz egiten dugu lan. Argi dugu teknologia ez dela gauza neutroa, teknologiaren parterik garrantzi- garen kontrako bidea egiten, trans- raztea pribatizazioaren logikarekin tsuena politika dela”. Urteak dara- nazionalei emanez diru publikoa”. bat datorren erabaki politikoa dela matzate software librea, Copyleft-a, Bermeotarrak argi du erakunde ikus daiteke. GAFAM plataformak hardware eta jakintza irekiak gisa- publikoetatik burujabetza tekno- sartzen ari dira [Google, Apple, Fa- ko gaiak lantzen. Azken aldian Pri- logikoa eta software librea bultza cebook, Amazon eta Microsoft izen- batutasunaren Behatokia proiek- behar direla, hori dela bide bakarra datzeko erabiltzen den akronimoa] tuan ari dira lanean. eskoletan, ospitaleetan edo admi- “Oso arduratuta nauka, adibidez, nistrazioan erakunde publikoen la- hezkuntzan Chromebook-ekin ger- guntzarekin, Euskal Herrian eta ia tatzen ari denak. Pentsaezina da mundu osoan. eskola bateko jantokia Mc Donalds Politika beraren erakusgarri da eta Burger Kingen artean banatzea. TEKNOLOGIA EZ DA artikulu honetan aurrera doan ira- Orduan, nola onar daiteke erakun- kurleari zuzenean eragiten dion GAUZA NEUTROA, de publikoek ikasleen informatika eta oso isilean pasa den kontu bat: Microsoft eta Googlen esku uztea? TEKNOLOGIAREN 2014tik Eusko Jaurlaritzak euska- Multinazionalen tresna hauek de- PARTERIK razko hedabideak behartzen ditu pendentzia sortzen dute, zaharki- GARRANTZITSUENA Google-i irakurleen datu guztiak tzea programatuta dakarte, ez dau- ematera, doakoa den [eta beraz pro- POLITika da” de euskaraz %100ean, eta gainera, duktua zu zeu zaren] Google Analy- milaka ikasleren datuak ematen DABID MARTINEZ tics zerbitzua ezartzeko exijituz dizkiete multinazionalei”. euskara sustatzeko diru-laguntzak Martinezek salatzen du Eusko jasotzeko baldintza gisa –eta gaine- Jaurlaritzaren aplikazio gehienak ra, Eusko Jaurlaritzari pasahitzare- ez dabiltzala software librean, eta burujabe izan nahi duen herri ba- kin sarbidea ematera derrigortuz–. berak adibidez, ezin duela bere or- tentzat. Horren ordez, neoliberalis- Honela zioen, beste baldintza ba- denagailuan errenta aitorpena egin moaren doktrina enpresa pribatuen tzuekin batera, euskara hutsezko PDF dokumentuak sinatzeko ara- alde zerbitzu publikoak murriztea egunkari eta aldizkariek diru-lagun- zoak daudelako. “Software libreak eta pribatizatzea dela ulertuz gero, tzak eskatzeko deialdiak 2013an: gure herrian duen gihar enpresa- erakunde publikoetatik interneten “Agerian edo ezkutuan egongo den rial eta sozialarekin, harrigarria da jabe diren multinazionalak oina- bisita-neurgailua eduki behar dute”. hor inbertitu beharrean, nola ari rrizko zerbitzu guztien jabe egina- Irizpidea aldatu zuten 2014an, eta 2020ko uztaila 5 Pribatutasuna errespetatzen duten aplikazioak ITURRIA: Resistencia digital, Criptica. F-DrOID SIGNAL FIREFOX OPEN KEYCHAIN ANDROIDEKO GOOGLE PLAY WHATSAPP ETA WEB NABIGATZAILEA EMAIL ZIFRATUAK BIDALI STore-ren ALTERNATIBA TELEGRAMEN ALTERNATIBA Mozilla fundazioak garatua, ETA JASOTZEKO SEGURUA Lizentzia librean eta kodea diru irabazi asmorik gabe eta PGP gakoen kudeatzailea modu publikoan erakusten Mezuak eta deiak zifratuta pribatutasunarekin eta kultura Androidentzat. K-9 Mailekin duten aplikazioak soilik egiteko aukera ematen du. librearekin konprometitua. bateragarria da. eskaintzen ditu. STANDARD NOTES KEEPASSDROID / OBSCURACAM MINIKEEPASS OHARRAK HARTZEKO APLIKAZIO SEGURUA ARGAZKI APLIKAZIOA PASAHITZEN KUDEATZAILEA ANDROIDENTZAT Idazten diren ohar guztiak zifratu Pasahitzak datu base zifratuan gordetzeko. egiten ditu defektuz, hornitzaileak Argazkiak atera edo editatzeko aukera pasahitz ezberdinak jarri eta buruz ikasi ere ezin du zure informazioa irakurri. ematen du. Ateratako argazkiei behar ez izateko erabiltzen da. Gailu guztiak modu seguruan zuzenean ezabatzen dizkie metadatuak. sinkronizatzeko aukera ematen du. OSMAND K-9 MAIL DAVX5 GOOGLE MAPS-en ALTERNATIBA E-POSTA KUDEATZAILEA ANDROIDENTZAT GOOGle-en EGUTEGIAREN ANDROIDENTZAT OpenStreetMap proiektuko mapa ALTERNATIBA Edozein e-mail helbide jar daiteke, beraz, irekiak erabiliz, autoz, bizikletan eta zerbitzu etiko batekin erabiliz gero, Kode irekiko proiektua da hasieratik, oinez egiteko ibilbideen azalpenak pribatutasunean jauzi erraldoia emateko nahi duzun pertsonarekin informazioa ematen ditu.