OPENBARE WERKEN E belangrijkste projecten, waaraan in 1962 werd voort- gewerkt waren wederom de werken in het Europoort- en D Botlekgebied, de aanleg van de metro en van de Van Brienenoordbrug. Het Rijk zal in de komende jaren overgaan tot het maken van een nieuwe havenmond in zee en tot het graven van een nieuw binnen vaartkanaal. De Gemeenteraad voteerde kredieten voor de uitvoering van de projecten Europoort-Oost en Europoort-West en voor havenaanleg op De Beer. De problemen inzake de in- dijking van de Maasvlakte en de vaststelling van het ontwerp- streekplan Voorne-Putten-Rozenburg hadden bij voortduring de volle aandacht van het gemeentebestuur. Hoewel de vestiging van een ijzer- en staalbedrijf op Rozenburg niet zo vlot verliep als werd gewenst, bleef het daarvoor in aanmerking komende terrein voor- lopig nog gereserveerd. De industrialisering van het Europoort- en het Botlekgebied had gestadige voortgang. Het Europoortproject van Caltex en de N.V. Titaandioxydefabriek werden in gebruik gesteld; begonnen werd aan de bouw van het op- en overslagbedrijf van de Graan Elevator Maatschappij en de Graan Silo Maatschappij, twee fa- brieken van Imperial Chemical Industries Ltd., de raffinaderij van Gulf Oil, het nieuwe bedrijfscomplex van de N.V. Frans Swart- touw en de aromatenfabriek van Esso. De Gemeenteraad besloot tot aanleg van een bovengrondse metrobaan op de Linker-Maasoever. Voor het metrostation Leuvehaven werd het laatste beton, in het Weena-bouwdok het eerste beton gestort. Voor de sleuf op de Rechter-Maas- oever werd het eerste tunnelstuk van het rivierkruisend gedeelte afgemeerd. Rondom het Hofplein moesten ingrijpende verkeers- maatregelen worden getroffen in verband met de aanleg van de metro. Rijksgoedkeuring werd verkregen voor het maken van een rechte verbinding tussen de Willemsbrug en de Blaak. Aan de werkzaamheden werd begonnen. Een studiegroep werd gevormd om te komen tot een grondslag voor de financiële regeling voor de te bouwen Willems- en Spoor- wegtunnel. Tussen de N.V. Beneluxtunnel en de Staat der Neder- 74 landen kwam een contract tot stand betreffende de overname van deze tunnel door het Rijk uiterlijk 1 januari 1980. Op grote schaal werd aangevangen met de bouw van woning- complexen in de Prins Alexanderpolder, Hordijkerveld, Reyeroord en Tuinenhoven. Diverse scholen kwamen gereed en aan de bouw van andere werd begonnen, waarbij systeembouw toepassing vond. Geopend werden o.a. het Calandlyceum aan de Argonautenweg en de Chris- telijke H.B.S. en M.M.S. 'Charlois' aan de Roerdomplaan. Verscheidene kerkgebouwen werden in 1962 voltooid, o.a. de Gereformeerde Triomfatorkerk in Pendrecht en de Hervormde Opstandingskerk op het Lisplein en Messiaskerk aan de Molen- laan. Aan de Mathenesserdijk en aan de Meidoornsingel werden eerste palen geslagen voor nieuwe Rooms-Katholieke kerken. In het herstel van de Grote Kerk werd een mijlpaal bereikt toen op 22 december het koorgedeelte werd geopend. Op vele plaatsen in de stad werd gewerkt aan de bouw van be- jaardencentra. Vele eerste palen werden geslagen, waaronder die voor het Concertgebouw, de Telefooncentrale Rotterdam Oost aan de Hoofdweg, een bijkantoor van de Spaarbank in Lombardijen, een beddenhuis van het Bergwegziekenhuis en drie flatgebouwen aan de Maasboulevard. Geopend werden o.a. de nieuwe gebouwen van de R.V.S. aan de Westerstraat, van Phs. van Ommeren N.V. aan de Westerlaan, van de N.V. 'Observator' aan de Westzeedijk, van 'Stad Rotter- dam' ('De Hoofdpoort') aan de Blaak en van het 'Centraal Bureau' aan de Blaak, het complex voor de Ferry Transportdienst op het terrein van het Cargadoorsbedrij f Hudig en Pieters aan de Gusto- weg en het Winkelcentrum-Hoogvliet. Andere gebouwen welke in 1962 tot stand zijn gekomen zijn het gebouw van de Amman- stichting, het Bijzonder Trainingsbad 'Prinses Beatrix' voor polio-, spastische en gebrekkige kinderen en de molen 'De Zandweg'. In de Spaansepolder werd aangevangen met de bouw van enige bedrijfsgebouwen, andere zijn gereed gekomen. Meer gedetailleerde gegevens van de activiteiten der diensten van openbare werken volgen hieronder. 75 STADSONTWIKKELING EN WEDEROPBOUW Aan het Gemeentebestuur werden de volgende plannen aan- geboden : a. het plan in onderdelen voor gronden ten noorden van de Koningin Emmaweg te Hoek van Holland (bestemming water- staatsdoeleinden, i.v.m. beslissing Kroon). 6. het plan in onderdelen Tuinenhoven' (woningbouwplan). c. het plan in onderdelen 'Bedrijfsterrein ten noorden van de Adrianalaan'. d. het plan in hoofdzaak 'Verlengde Molenlaan-Provinciale— weg nr. 20' (wegverbindingen en recreatieterrein). <?. herzieningen van de overgangsbepaling van 10 uitbreidings- plannen en 4 wederopbouwplannen (herziening overeenkomstig laatste jurisprudentie). ƒ. herziening van het plan in onderdelen 'Boomgaardshoek' (woningbouwplan). De volgende plannen werden door de Gemeenteraad vastgesteld: a. het plan in onderdelen voor gronden ten noorden van de Koningin Emmaweg te Hoek van Holland. 6. het plan in onderdelen 'Bedrijfsterrein ten noorden van de Adrianalaan'. c. het plan in hoofdzaak 'Verlengde Molenlaan-Provinciale- weg nr. 20'. d. herzieningen van de overgangsbepaling van 10 uitbreidings- plannen en 4 wederopbouwplannen. e. het plan in hoofdzaak voor gronden gelegen ter weerszijden van de Kralingseweg en de Ringvaartweg. ƒ. de 'Komvoorschriften Overschie'. ^. de 'Komvoorschriften Rubroek'. A. het plan in onderdelen 'Tuinenhoven'. Door de Raad van de gemeente Poortugaal werden nog vast- gesteld : o. het plan in onderdelen 'Zalmplaat 1961'. 6. het plan in onderdelen 'Boomgaardshoek'. 76 De volgende plannen werden door Gedeputeerde Staten goed- gekeurd : c. het plan in hoofdzaak en gedeeltelijk in onderdelen 'Cen- trum-Zuid I960'. £. het plan in onderdelen 'Nieuwe Maas-Nesserdijk'. c. aanvullingen op de bebouwingsvoorschriften van 6 uitbrei- dingsplannen. */. het plan in hoofdzaak 'Zestienhovensepolder'. e. het plan in onderdelen 'Kleiweg en omgeving'. ƒ. het plan in onderdelen 'Hordijkerbuurt'. #. het plan in onderdelen 'Pernis en omgeving'. A. het plan in onderdelen voor gronden ten noorden van de Koningin Emmaweg te Hoek van Holland. /. de 'Komvoorschriften Zwaanshals'. ƒ. herzieningen van de overgangsbepaling van 10 uitbreidings- plannen. Door de Minister werd goedgekeurd: de wijziging basisplan 'Cool, gedeelte tussen Westblaak en Witte de Withstraat'. In 1962 werd - gerekend tot 20 december van dat jaar - door de Gemeente de eigendom verkregen van rond 404 ha grond (243 zaken), tegen een bedrag van rond 12,5 miljoen gulden, waarin begrepen een bedrag van ca. 4 miljoen gulden wegens verworven opstallen en een bedrag van 3,6 miljoen gulden, betrekking heb- bend op verwervingen verzorgd door het Grondverwervings- bureau Europoort (rond 182 ha, 31 zaken). Vergelijking met het gehele jaar 1961, waarin in totaal 666 ha grond werden verworven tegen rond 12,7 miljoen gulden (248 zaken), leidt tot de conclusie, dat in 1962 bij een ongeveer gelijk- blijvend aantal verwervingsgevallen tegen een ongeveer gelijk- blijvend verwervingsbedrag 262 ha grond minder werd verworven. De oorzaak hiervan is enerzijds het feit, dat in 1961 de overdracht plaatsvond van een grote oppervlakte staatsgrond en -water in het Botlekgebied; anderzijds de omstandigheid, dat in 1962 een be- langrijk aantal verwervingen betrekking had op de oeververbin- ding, waarbij slechts een relatief geringe oppervlakte grond was betrokken. 77 Voor de uitvoering van bouwplannen ca. werden in 1962 - eveneens gerekend tot 20 december van dat jaar - door toewijzing, verkoop, uitgifte in erfpacht en overboeking, gronden uit het ge- meentelijk grondbezit afgestoten c.q. uit het Grondbedrijf naar andere gemeentelijke instellingen overgeboekt tot een totale op- pervlakte van rond 75 ha (280 zaken) met een opbrengst van rond 26,7 miljoen gulden (exclusief terreinuitgiften van het Havenbe- drijf). Ten opzichte van het £^/*e/e jaar 1961, toen 42 ha (337 zaken) tegen een opbrengst van 22,4 miljoen gulden werden afgestoten, c.q. overgeboekt, betekent dit een stijging van de uitgegeven op- pervlakte en van de opbrengst bij een dalend aantal zaken. De oorzaak hiervan is voornamelijk gelegen in het feit, dat in 1962 een groter aantal omvangrijke woningwetcomplexen aan de be- trokken woningbouwverenigingen werd overgedragen dan in 1961. Het aantal in uitvoering genomen woningen in 1962 bedroeg 4972 tegen 5492 in 1961. Voltooid werden 3975 woningen tegen 5958 in 1961. Het uit- voeringsniveau steeg hierdoor van 7479 op 1 januari 1962 tot 8476 op 31 december 1962. In 1962 werd in totaal aan gebouwen voor een bedrag van ca. 185 miljoen gulden (in 1961 ca. 198 miljoen gulden) verwerkt, waarvan ca. 19 miljoen gulden (in 1961 ca. 22 miljoen gulden) kwam voor rekening van de binnenstad. Op 1 januari 1963 waren ongeveer 600 werken met een bouw- som boven f 2000.— in uitvoering, inclusief weg- en waterbouw- kundige werken, met een totale bouwsom van ca. 750 miljoen gul- den (1 januari 1962 623,5 miljoen gulden). Door de maatregelen van de centrale overheid ter regulering van de bouwbedrijvigheid ontstond ook dit jaar wederom grote vertraging bij het tot uitvoering komen van vele werken. Op 1 december wachtten in de sector nijverheid ruim 60 werken met een bouwsom van ca. 52 miljoen gulden op de goedkeuring. In de sector handel en verkeer waren dit 35 bouwwerken met een totale bouwsom van rond 40 miljoen gulden. Het totaal bedrag aan wachtende werken beliep ongeveer 136 miljoen gulden. 78 Het aantal bouwvakarbeiders werkzaam in de gebouwensector steeg gedurende