k o h a . n a r ze d zie 0 OpEN SOURcE DO o bsłu g i biblio teki n a u k o w e j k o h a . n a r z e d z ie i open s o u rc e do o b s łu g i biblioteki n a u k o w e j r e d a k c j a n a u k o w a d o r o t a b u z d y g a n a n e t a j a n u s z k o -s z a k i e l Kraków 2016 Rada wydawnicza Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego: Klemens Budzowski, Maria Kapiszewska, Zbigniew Maciąg, Jacek M. Majchrowski Recenzja: dr hab. Remigiusz Sapa Oktadka: Aleksandra Fajfer, Karolina Imiołek Adiustaja: Kamil Jurewicz Redaktor prowadzący: Halina Baszak Jaroń ISBN 978-83-65208-59-0 Copyright© by Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Kraków 2016 Żadna część tej publikacji nie może być powielana ani magazynowana w sposób umożliwiający ponowne wykorzystanie, ani też rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie za pomocą środków elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych, bez uprzedniej pisemnej zgody właściciela praw autorskich. Oficyna Wydawnicza AFM Kraków 2016 DTP: Joanna Sroka SPiS TREŚCI Dorota Buzdygan, Aneta Januszko-Szakiel Słowo wstępne ..............................................................................................................................................................7 Część i OPROGRAMOWANiE SPOŁECZNOśCiOWE - IDEE, BADANIA, OPINIE Anna Osiewalska Wolne i otwarte oprogramowanie w bibliotekach i innych typach organizacji.............................15 Małgorzata Janiak Oprogramowanie FLOSS w kształceniu akademickim bibliotekarzy..................................................... 29 Janusz Kaczmarek Jak działa Koha - fundamenty wolnego oprogramowania, zasady organizacji projektu oraz doświadczenia z migracji i wdrożeń.......................................................................................................41 czę ś ć ii KOHA W KRAKOWSKiEJ AKADEMii iM. ANDRZEJA FRYCZA MODRZEWSKiEGO ORAZ POLiTECHNiCE KRAKOWSKiEJ - WYMAGANiA, FUNKCJONALNOśCi, iNSTRUKCJE Jacek Ablewicz, Rafał Kopaczka System Koha - podstawowe zagadnienia informatyczne........................................................................63 Agnieszka Łabędzka, Ilona Szczudło Wdrożenie i przystosowanie otwartego systemu bibliotecznego Koha w Bibliotece Politechniki Krakowskiej................................................................................................................ 79 Luiza Stachura Koha po polsku - prace tłumaczeniowe.......................................................................................................... 91 Olga Rosek, Katarzyna Stachnik Wykorzystanie modułu Gromadzenie systemu Koha w procesie gromadzenia zbiorów w Bibliotece Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego......................................103 Aneta Rybak Funkcjonowanie modułu Katalogowanie w Koha na przykładzie Biblioteki Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego.............................................119 Bożena G orczyca, Paulina Kot Proces gromadzenia i zarządzania zbiorami w Bibliotece Politechniki Krakowskiej w nowym systemie bibliotecznym Koha.............................131 Anna Kraus, Renata Wilczek Od TINLIB do Koha - dostosowanie zasad opracowania zbiorów zwartych w Bibliotece Politechniki Krakowskiej do wymogów nowego systemu bibliotecznego.............. 147 Agnieszka Bylica, Jolanta Dybała Moduł Czasopisma systemu Koha w Bibliotece Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego......................................165 Agnieszka Bogusz, Urszula Matoga, Małgorzata Fyda, Justyna Mucha Moduł Udostępnianie częścią zintegrowanego systemu Koha - nowe możliwości.............................................................................................................. 181 Jacek Ablewicz, Rafał Kopaczka Statystyki i raportowanie w systemie Koha.................................................................................................197 CZęść iii ZiNTEGROWANY SYSTEM BiBLiOTECZNY KOHA - PRZYKŁADY WDROŻEŃ Serhij Dubyk, Galyna Onysko, Oleg Shkodzinsky Koha jako podstawa tworzenia wirtualnej przestrzeni bibliotecznej Tarnopolskiego Narodowego Uniwersytetu Technicznego im. Iwana Puluja................................209 Urszula Ganakowska, Jarosław Poziemski, Wojciech Zatorski Koha - zintegrowany system biblioteczny. Wdrożenie w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Szczecińskiego..........................................................221 Michał Dudzik Koha - czy warto? Krótka historia implementacji w Bibliotece Politechniki Koszalińskiej.......................................................................................................... 229 Iwona Wiśniewska Współpraca systemu Koha z katalogiem centralnym NUKAT............................................................241 ANEKS..........................................................................................................................................................................247 SŁOWO WSTEPNE/ W 2013 r. bibliotekarze Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzew­ skiego oraz Politechniki Krakowskiej podjęli współpracę w celu przystosowania i wdrożenia otwartego oprogramowania bibliotecznego Koha. Wszelkie wypraco­ wane w projekcie efekty postanowiono, zgodnie z filozofią open source, udoku­ mentować i udostępnić społeczności Koha. Prezentowana książka Koha. Narzędzie open source do obsługi biblioteki na­ ukowej stanowi świadectwo zrozumienia i poszanowania przyjętych w społecz­ ności Koha zasad dotyczących „dostawania i dzielenia się". Zgromadzony i ujęty w trzech częściach materiał to prezentacja poszczególnych modułów i funkcjonal­ ności społecznościowego oprogramowania bibliotecznego Koha oraz przekaz wie­ dzy i doświadczeń pochodzących z prac bibliotekarzy i informatyków nad projek­ towaniem, przystosowaniem, wdrażaniem i testowaniem poprawności działania systemu. Książkę otwiera rozdział Wolne i otwarte oprogramowanie w bibliotekach i in­ nych typach organizacji, przygotowany przez Annę Osiewalską. Autorka odnosi się do prac badawczych dotyczących poziomu świadomości istnienia i znajomo­ ści otwartego oprogramowania, a także do tematu jego użytkowania w polskich organizacjach. Głównym celem tekstu jest identyfikacja przyczyn niewielkiej liczby wdrożeń systemu Koha w polskich instytucjach bibliotecznych. Wątek nastawienia pracowników polskich instytucji bibliotecznych do syste­ mów open source oraz poziomu ich popularności znajduje kontynuację w kolejnym rozdziale, zatytułowanym Oprogramowanie FLOSS w kształceniu akademickim bi­ bliotekarzy. Małgorzata Janiak definiuje termin FLOSS (Free Libre/Open Source Software) oraz wypowiada się na temat otwartego oprogramowania w procesie kształcenia bibliotekarzy. Szczególna wartość tego opracowania tkwi w prezento­ wanym materiale badawczym, pozwalającym lepiej zrozumieć postawy biblioteka­ rzy wobec implementacji i pracy z narzędziami otwartymi. Pierwszą część książki zamyka opracowanie Janusza Kaczmarka Ja k działa Koha - fundamenty wolnego oprogramowania, zasady organizacji projektu oraz doświadczenia z migracji i wdrożeń, traktujące o międzynarodowej społeczno­ ści rozwijającej system Koha. Autor przytacza przykłady i referuje doświadczenia Dorota Buzdygan, Aneta Januszko-Szakiel z wybranych procesów wdrożeń Koha. Rozdział zawiera również wnikliwą defini­ cję oprogramowania open source, skoncentrowaną na uchwyceniu znaczenia słów „wolny", „otwarty" i „darmowy" w kontekście systemu Koha. Druga część prezentowanej monografii zawiera opisy wymagań infrastruktu­ ralnych oraz funkcjonalności systemu Koha na przykładach wdrożeń w bibliote­ kach Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego oraz Politechni­ ki Krakowskiej. Autorzy poszczególnych rozdziałów starają się przekazać nie tylko wiedzę i doświadczenia z implementacji systemu, ale także przedstawić, poprzez instruktażowy charakter wypowiedzi, poszczególne funkcjonalności i sposób dzia­ łania narzędzia Koha. W opracowaniu Jacka Ablewicza i Rafała Kopaczki System Koha - podstawo­ we zagadnienia informatyczne przybliżone zostały tematy architektury systemu i interfejsu użytkownika, a także wymienione wymagania sprzętowe i programo­ we dotyczące instalacji i posadowienia oprogramowania. Autorzy - informatycy wdrażający system Koha - pokazują jego możliwości i obszary problematyczne, konstruując przy tym własne opinie i wskazówki pomocne przy kolejnych wdroże­ niach. Agnieszka Łabędzka i Ilona Szczudło w rozdziale Wdrożenie i przystosowanie otwartego systemu bibliotecznego Koha w Bibliotece Politechniki Krakowskiej rela­ cjonują prace przygotowawcze i proces wdrożenia systemu Koha w dużej bibliote­ ce akademickiej. Autorki opisują moduły Administracja oraz Narzędzia, niezbęd­ ne w pracy bibliotekarza systemowego. Rysują plany rozwoju systemu i biblioteki w celu rozszerzania i doskonalenia oferty kierowanej do użytkowników. Rozdział Koha po polsku - prace tłumaczeniowe autorstwa Luizy Stachury to omówienie kolejnych etapów prac nad tłumaczeniem zintegrowanego systemu bi­ bliotecznego Koha. Autorka uwzględnienia specyfikę (możliwości, korzyści oraz trudności) Koha Translation Project jako przykładu narzędzia do tłumaczenia on­ line. W tekście zawarto także odniesienie do wyjątkowo czaso- i pracochłonnego przekładu instrukcji użytkownika Koha na język polski. Organizacja prac związanych z gromadzeniem zbiorów stanowi przedmiot roz­ działu Olgi Rosek i Katarzyny Stachnik. W opracowaniu Wykorzystanie modułu Gromadzenie systemu Koha w procesie gromadzenia zbiorów w Bibliotece Kra­ kowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego autorki prezentują funk­