KALUAIKO’OLAU Puakahiki Kau`i Lauano Ma ka moÕolelo o KaluikoÕolau, ua wehewehe Ôia ke Ôano o ke anila hoÕi akula koÕu makua kane i ka po, mau no ka halaÕi Ôana mai o kona i ko Kukui hoÕokohi Ôana aku ia KaluaikoÕolau mai loko aku o kona malama, alakaÕi a kiaÕi Ôana mai ia makou Ôo kaÕu Ôohana. puhaka. ÒI ka wehena kaiao, e nihi kamoe aÕe ana na ao polohiwa ma I ke kau HaÕulelau, i ka makahiki o ko kakou Haku Ôelua kaukani luna o na kiÕekiÕena o kuahiwi, e Ôolapa ana ke ahi uila ma na kukulu o a me Ôekahi, ua moe Ôuhane akula koÔu makuahine i koÔu makua kane. ka moana, e pa Ôonou mai ana ka makani, a e ÕoÕoloku ana na Ôale o ka Ua hoÕailona aku koÕu makua kane i koÕu makuahine no ka ÕanoÕano e moana.Ó Ua hanau hou Õia mai koÕu aloha makuahine, i ko koÕu makua- Ôomaka ana i loko o koÕu puhaka na ka Mana Loa KiÔekiÔe mai. hine hapai Ôana i ke aka a puni he Õeiwa mahina, Ôomaka ka ÔanoÔano i I ke kau HaÕulelau, i ka makahiki o ko kakou Haku Ôelua kaukani a me kanu Ôia a mohala mai keia pua, ma o ka heluhelu Ôana i keia moÔolelo Ôeha, i ka pilipuka no o ka po, i ka hola Ôekolu hoÕi i hoÕokohi ai au ia o KaluaikoÔolau. E kau nui pu ana kaÕu keiki hiÕialo i kuÕu maka i mao LaÕakea ma ke kuakoko mua loa. Nui kona ÔiÕini e hiki mai i kahi akea iho ai na ÔehaÕeha kino a pau a lilo aÕe ai kuÕu puÕuwai i kiÕowai mapuna a no ia kumu Ôo ia i puka aku ai he Ôekolu me ka hapa pule ma mua o ka o ke aloha i ka lei poina Ôole, he keiki. wa i wanana Ôia e na kauka. Ua Ôike paha Ôo ia i ko maua Ôo kaÕu pilikua I ke kau Kupulau, i ka makahiki o ko kakou Haku hoÕokahi kaukani kau nui a kuko nui Ôana i kona hiki Ôana mai. ÔOiai ÔaÕole au i Ôike i ke Ôeiwa haneli a me kanawalukumamalua, Õo ia ka wa i ÔoÕili aku ai au mai Ôano o ke anila o kona la hanau, maopopo iaÕu he hiwahiwa keia keiki loko aku o ka home Ôopu kaupale i ke kuakoko mua loa a koÕu makua- aÕu. ÕOiai Õo koÕu makua kane ka mea i wanana mai i koÕu koko Õana, hine. He poluluhi wale ka lani i na ao e kaupale ana i ka mahina a hiki pela i loaÕa ai ka inoa o kaÕu keiki aloha, Õo KamakanalaÕakeaokamauli i ka hola Ôumi o ka po. Ma ia hola no i hoÕomaka ai na ao e nihi aku a hiwalani. pa maoli no hoÕi ka maÕamaÕama o ka mahina a holo puni i ka Ôaina Ôo ÔIke Ôia ka nani mohaha o kona mau papalina, ka nepunepu maikaÕi OÕahu. I ka hapalua hola Ôumi, ÔaÕohe mea e kau ana i luna, koe na hoku o kona pauku kino, ka ÕaeÕae o kona oholauoho a me ka poepoe uliuli e hulali ana a me ka mahina e Ôolili ana i ka Ôili poepoe honua. Ma ia maikaÕi o kona mau maka hala Ôole. I ka hui pu Ôana o ko maua o kaÕu hola hoÕokahi i hanau Ôia ai au, Ôo Puakahiki KauÕiwehelaniikapomahi kane aloha mau Ôonohi maka, ua Ôike maua i ka ninini pau Ôole Ôana mai nalaÕilaÕi Kaina. o na poÕiwai a KulanihakoÕi e ka Haku Mana Loa KiÕekiÕe. He hiwa- I loko no o na leka kamahaÕo i waiho Ôia e kuÕu makua kane aloha hiwa no ka lei i ka poÕe o kuÔu puÔu hoÔokahi. A e like me ka Ôolelo a i hala akula i kela ÕaoÕao maÕo, ÕaÕole o kana mai kona poÕohiwi Õana i na kupuna, Òhe lei poina Ôole ke keiki,Ó a he lei poina Ôole no kuÕu keiki koÕu hanau Õana mai. Kakau maila Õo ia me ka piha o kona iwihilo i ke i hiÕialo nui Ôia e kona mau luauÕi makua. aloha a me ke ohohia e kukala aku ana no kana ÕopuÕu i noho aliÕi ai ka makeÕe keiki ma luna ona no na kau a kau. E hoÕomaopopo mai ana Õo EDITORØS NOTE: This is a personal essay that was written for Ha- ia no ka uÕi o koÕu maka i kona nana Õana mai i hu aÕe ai kana kiÕaha, a waiian 404, Fourth-Level Hawaiian. i kau nui ai kona mau manaÕolana Õana noÕu o keia mua aku. ÔOiai ua 65 .