Przedstawicielstwo w Polsce Polska debata wokół białej księgi w sprawie przyszłości Europy Jakie scenariusze dla Unii Europejskiej? 2017 Przyszłość Unii: wprowadzenie Komisja Europejska, ani żadna osoba działająca w jej imieniu, nie ponosi odpowiedzialności za sposób wykorzystania informacji zawartych w niniejszej publikacji. Europe Direct to serwis, który pomoże Państwu Od 2008 r. Unia Europejska funkcjonowała w try- znaleźć odpowiedzi na pytania dotyczące Unii Europejskiej. bie zarządzania kryzysami – od finansowego i za- Dr Marek Prawda Numer bezpłatnej infolinii (*): dłużeniowego, poprzez ukraiński, kończąc na kry- Dyrektor 00 800 6 7 8 9 10 11 zysie uchodźczym. Opanowanie lub znaczne (*) informacje są udzielane nieodpłatnie, większość połączeń również jest bezpłatna Przedstawicielstwa zmniejszenie dolegliwości tych kryzysów pozwoli- (niektórzy operatorzy, hotele lub telefony publiczne mogą naliczać opłaty). Komisji Europejskiej ło Unii Europejskiej myśleć o przejściu od trybu w Polsce zarządzania kryzysowego, czyli od logiki gaszenia pożarów, do logiki zarządzania wyzwaniami przy- Więcej informacji na temat Unii Europejskiej można znaleźć szłości i odnawiania samej Unii. O ile w fazie zma- w portalu Europa (http://europa.eu). gań z kryzysami na plan pierwszy wysuwały się Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce państwa członkowskie, o tyle teraz, kiedy należy ul. Jasna 14/16a | 00-041 Warszawa usprawnić funkcjonowanie Unii, wyznaczyć jej tel. (+48) 22 556 89 89 | faks (+48) 22 556 89 98 e-mail [email protected] nowe cele i wzmocnić narzędzia zapobiegania Twitter @EUinPL kryzysom, przyszedł czas na bardziej aktywną rolę Facebook www.facebook.com/komisjaeuropejska/ Komisji Europejskiej. Jej przewodniczący Jean- ISBN: 978-92-79-76304-5 -Claude Juncker sformułował pięć scenariuszy in- doi: 10.2775/474562 tegracji europejskiej w kolejnych latach. Przedsta- wione w marcu 2017 r. w Białej księdze na temat © Unia Europejska, 2017 przyszłości Europy scenariusze stały się podstawą Powielanie materiałów jest dozwolone pod warunkiem podania ich źródła. do dyskusji na temat rozwoju Unii Europejskiej. Wydrukowano w Polsce 1 „Każdy dobry Debata ta toczyła się w roku wyborów w kilku o tym, jak postrzegamy projekt integracji 13 dokończenia wielkich projektów integracyj- projekt spogląda ważnych krajach Wspólnoty: m.in. w Holandii, lat po wstąpieniu do Unii. Zwieńczeniem ogól- nych, takich jak strefa Schengen, unia gospo- w przyszłość Francji i Niemczech, a także w cieniu zama- noeuropejskiej debaty, w której Polacy mieli darcza i walutowa, unia bankowa czy rozwój (…). Ojcowie chów terrorystycznych i innych dramatycz- swój widoczny udział, stała się propozycja nowych inicjatyw w obszarze europejskiej założyciele mieli nych zdarzeń skłaniających europejską opinię przewodniczącego Komisji Jean-Claude’a obronności. Argumentuje, że jak się na tej dro- jasną świadomość publiczną do uznania kwestii bezpieczeństwa Junckera, którą przedstawił w Orędziu o stanie dze wszyscy znajdziemy, to mówienie o Euro- bycia częścią za istotny aspekt oceny projektu integracyjne- Unii 2017 z 13 września 2017 r. (tzw. Szósty sce- pie różnych prędkości z czasem stanie się bez- wspólnego dzieła, go. Pojawiły się też obawy o zdominowanie nariusz). przedmiotowe. które przekraczało polityki na kontynencie przez antyunijny po- granice nie tylko pulizm. W końcu roku 2017 można już powie- Oferta Junckera jest skierowana do wszystkich państw, ale także dzieć, że choć populizm nie wywrócił europej- państw członkowskich i stanowi nowy, szósty Alternatywą wobec oferty Junckera byłaby wi- czasów, aby wiązać skiego porządku politycznego, to jednak stał scenariusz rozwoju UE, będący uzupełnieniem zja zróżnicowanych kręgów integracji, odsepa- ze sobą pokolenia, się trwałym elementem sceny politycznej. i rozwinięciem tych przedstawionych w marcu rowanych od siebie, jak i od unijnych peryferii. wszystkie równie 2017 r. Juncker wyciąga wnioski z poprawy sy- Jest to fałszywa alternatywa, bo opiera się na uczestniczące Z drugiej strony obserwujemy swego rodzaju tuacji gospodarczej i ogłasza koniec kryzysu. wykluczeniu, a nie na europejskich zasadach w budowaniu proeuropejskie przebudzenie, mobilizację Apeluje o zdyskontowanie tego optymizmu wspólnoty zobowiązań i włączenia. Juncker wspólnego domu” . społeczeństw zaniepokojonych wizją utraty oraz zapowiada wzmocnienie instrumentów, podjął próbę przerzucenia mostu nad prze- Papież Franciszek dorobku integracyjnego. Obie te tendencje są które pozwolą nam lepiej chronić zdobycze paścią prawdziwych lub wyolbrzymionych Rzym, 60. rocznica traktatów rzymskich. zarówno tłem, jak i niezbędnym punktem od- współzależności i otwarcia. Opowiada się za różnic. Jego oferta zakłada skupienie się na niesienia dla rozważań o przyszłości Unii. Nale- podejściem wolnym od gorsetów ideologicz- tym, co Europę łączy, przy zachowaniu mak- ży uwzględnić fakt, że obywatele, których licz- nych, szuka syntezy rozwiązań liberalnych i so- symalnej elastyczności uwzględniającej wie- ba sukcesywnie wzrasta, będą oceniać dziś cjalnych. Chce konsolidacji szerokiego obozu lość poglądów na takie kwestie, jak ostateczna Unię pod kątem jej zdolności do uchronienia zwolenników otwartości i współpracy: z lewej data przystąpienia danego kraju do strefy 2012 r. ich przed negatywnym skutkami procesów, i prawej strony sceny politycznej. euro. Należy podkreślać, co nas łączy, a to, co data przyznania Unii Europejskiej Pokojowej które sama kiedyś inicjowała (globalizacja różni, widzieć we właściwych proporcjach, by Nagrody Nobla za rolę, i wolny handel, otwarcie, różnorodność). Juncker zdaje sobie jednocześnie sprawę, że nie dzieliło. jaką odegrała w jednoczeniu jest wielu zwolenników pogłębienia integracji, Starego Kontynentu, Dyskusja poświęcona ewolucji Unii Europej- a tym samym poprawy funkcjonowania Unii, w procesie jego odbudowy skiej toczyła się również w Polsce, a niniejsza także w mniejszym gronie, jeżeli inaczej się nie po II wojnie światowej oraz wprowadzaniu publikacja jest przeglądem i podsumowaniem da. Przewodniczący Komisji chce jednak zro- zmian w krajach bloku opinii przytaczanych w jej trakcie. Dzięki niej bić wszystko, by do takiej sytuacji nie musiało wschodniego dowiadujemy się także więcej o nas samych, dojść. Dlatego proponuje wejście na drogę po upadku ZSRR. 2 3 Spis Biała księga w sprawie przyszłości Europy: treści scenariusze Biała księga w sprawie przyszłości Europy – scenariusze 5 1 marca 2017 r. Komisja Europejska 3 scenariusz: opublikowała Białą księgę w sprawie ci, którzy chcą więcej, robią więcej Scenariusz szósty: „Złapać wiatr w żagle” 6 przyszłości Europy*, zawierającą pięć Niektóre państwa UE będą tworzyć „koalicje – Jean-Claude Juncker scenariuszy przyszłości Europy. chętnych” do intensywniejszej koordynacji Przygotowała także dodatkowe działań w niektórych obszarach (np. obron- Europa – skomplikowane zależności 8 dokumenty na temat wykorzystania ność, bezpieczeństwo wewnętrzne, podatki), Wspólne wartości 10 możliwości płynących z globalizacji, zawierać specjalne uzgodnienia prawne i bu- pogłębienia unii gospodarczej dżetowe, podobnie jak ma to miejsce w przy- Gospodarka i rynek 14 i walutowej, przyszłości europejskiej padku strefy Schengen czy strefy euro. Status Unia Europejska – mapa 18 obronności i finansów UE innych państw pozostanie niezmieniony i oraz jej społecznego wymiaru. będą mogły z czasem przyłączyć się do tych, Migracje i bezpieczeństwo wewnętrzne 20 którzy robią więcej. 1 scenariusz: Europa i świat 24 kontynuacja Kształt UE 28 UE-27 zajmie się realizacją obecnego progra- 4 scenariusz: mu reform. Priorytety będą regularnie aktuali- robić razem mniej, ale bardziej efektywnie Wnioski i zalecenia 33 zowane, a problemy rozwiązywane na bieżą- UE-27 zdecyduje się skoncentrować swoją co. Tempo procesów decyzyjnych będzie uwagę i ograniczone zasoby na mniejszej licz- zależało od przezwyciężania różnic w poglą- bie obszarów. W efekcie będzie w stanie dzia- dach. łać szybciej i w sposób bardziej zdecydowany w wybranych obszarach priorytetowych. 2 scenariusz: PUBLIKACJA przygotowana na zlecenie Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce. ograniczamy się do rynku 5 scenariusz: Unia skoncentruje się na pogłębianiu kluczo- robić wspólnie znacznie więcej Tekst: dr Małgorzata Bonikowska wych aspektów jednolitego rynku. Nie będzie Państwa członkowskie zdecydują się współ- Współpraca: Agnieszka Ostrowska powszechnej determinacji do współdziałania dzielić więcej uprawnień, zasobów i decyzji Projekt graficzny i skład: Katarzyna Zbytniewska w takich dziedzinach jak migracje, bezpie- we wszystkich dziedzinach. Współpraca pój- Druk: BETAGRAF czeństwo czy obronność. Wspólne polityki dzie znacznie głębiej. będą stopniowo ograniczane, a współpraca w nowych kwestiach zostanie oparta przede wszystkim na kontaktach dwustronnych. *https://ec.europa.eu/commission/sites/beta-political/files/biala_ksiega_w_sprawie_przyszlosci_europy_pl.pdf 4 5 Scenariusz szósty: „Złapać wiatr w żagle” „W Europie siła prawa W corocznym Orędziu o Stanie Unii,* pełne członkostwo w strefie euro, zastąpiła prawo siły wygłoszonym w Parlamencie Europejskim unii bankowej i strefie Schengen (…) Unia nie jest 13 września 2017 r., przewodniczący stało się normą dla wszystkich państwem, Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker państw członkowskich; lecz wspólnotą opisał swoją wizję przyszłości Europy. prawa” . wzmocniliśmy podstawy unii Jean-Claude Juncker Jego zdaniem najgorsze minęło, więc korzy- gospodarczej i walutowej, aby móc Przewodniczący Komisji Europejskiej