ALGEMENE KAMER ONTWERP VAN BESLISSING MET BETREKKING TOT DE ANALYSE VAN DE MARKT VOOR TELEVISIEOMROEP IN HET NEDERLANDSE TAALGEBIED PUBLIEKE VERSIE Werkwijze om reacties op dit document door te sturen Antwoordtermijn: tot en met 15 september 2017 Aanspreekpunt: Ingrid Kools (02 553 45 83) Antwoordadres per e-mail: [email protected] Antwoorden dienen elektronisch te worden verzonden. Op de antwoorden moet duidelijk worden aangegeven wat vertrouwelijk is. Gelieve ook een openbare, niet- vertrouwelijke versie van het document te bezorgen met het oog op de publicatie ervan op de website van de VRM. Deze raadpleging heeft plaats overeenkomstig artikel 192, § 3, van het decreet van 27 maart 2009 betreffende radio-omroep en televisie. Inhoudsopgave Samenvatting ........................................................................................................................................................................................ 4 Inleiding ........................................................................................................................................................................................10 Deel 1. Juridische en methodologische aspecten Juridische grondslagen ......................................................................................................................................................... 14 Procedure .................................................................................................................................................................................... 18 Methode ...................................................................................................................................................................................... 22 Deel 2. Retailmarkt Retail televisieomroepmarkt ............................................................................................................................................. 43 Eventualiteit van een markt voor gebundelde aanbiedingen .......................................................................... 118 Potentiële impact van commerciële wholesaleaanbiedingen .......................................................................... 156 Conclusies betreffende de retailmarkten ...................................................................................................................159 Deel 3. Wholesalemarkt Bestaan van een vraag naar wholesaletoegang tot omroep op de kabelnetwerken............................. 171 Definitie van de productmarkt ....................................................................................................................................... 175 Definitie van de geografische markt ........................................................................................................................... 180 Conclusie betreffende de marktdefinitie ................................................................................................................... 185 Telenet ....................................................................................................................................................................................... 186 Nethys ........................................................................................................................................................................................ 198 SFR ............................................................................................................................................................................................... 210 Mogelijke problemen die voortvloeien uit de dominantie van Telenet, Nethys en SFR op hun respectieve netwerken ................................................................................................................................................................ 222 Correctiemaatregelen ........................................................................................................................................................ 226 Deel 4. Slotbepalingen Doelgroep van de beslissing ............................................................................................................................................293 Inwerkingtreding en geldigheidsduur van deze beslissing ...............................................................................294 Rechtsmiddelen .....................................................................................................................................................................296 Ondertekening ....................................................................................................................................................................... 297 Bijlagen 2 Bijlage A. Evolutie van de retailprijzen op de residentiële markt ............................................................................299 Bijlage B. Internationale prijsvergelijking ............................................................................................................................ 318 Bijlage C. Markt voor gebundelde aanbiedingen .............................................................................................................. 333 Bijlage D. Samenvatting marktaandelen en HHI-indexen (2017) .............................................................................. 340 Bijlage E. Methodologie van kostmodelisatie ....................................................................................................................342 Bijlage F. Kostentoerekeningssysteem ..................................................................................................................................352 Bijlage G. Beschrijving van het referentieaanbod ........................................................................................................... 369 Bijlage H. Gedragslijnen voor de IT-aanpassingen .......................................................................................................... 373 Bijlage I. Waardenketen en marktmonitoring omroepmarkt ..................................................................................... 375 Bijlage J. Analyse van het redelijk karakter van toegangsverzoeken tussen operatoren met een grote eigen infrastructuur ......................................................................................................................................................... 382 Bijlage K. Vertrouwelijke informatie ...................................................................................................................................... 383 3 Samenvatting S1. Het doel van een marktanalyse bestaat erin de graad van concurrentie op een gegeven markt te beoordelen om te bepalen of het vanuit een economisch oogpunt gerechtvaardigd is om reglementaire maatregelen op te leggen aan bepaalde operatoren. De eerste stap van een marktanalyse bestaat uit de definitie van de relevante markten, zowel vanuit het standpunt van de producten als uit geografisch standpunt. Voor deze oefening worden de beginselen van het mededingingsrecht toegepast (meer bepaald de substitueerbaarheid aan de vraagzijde en aan de aanbodzijde). In een tweede fase dient te worden nagegaan of bepaalde operatoren over een aanmerkelijke marktmacht beschikken op de relevante markten, namelijk of ze in staat zijn om zich, op een merkbare wijze, onafhankelijk te gedragen ten opzichte van hun concurrenten, hun klanten en, ten slotte, de consument. Conform het regelgevingskader kunnen enkel de operatoren die over een aanmerkelijke marktmacht beschikken, reglementaire maatregelen opgelegd krijgen. De derde en laatste fase van de analyse bestaat erin de meest geschikte reglementaire maatregelen te bepalen aan de hand waarvan de gevolgen van de aanwezigheid van operatoren met een sterke machtspositie op de markt kunnen worden gecorrigeerd. S2. De keuze van de correctiemaatregelen wordt gestuurd door de doelstellingen van het regelgevingskader (de bevordering van de concurrentie, de ontwikkeling van de interne Europese markt en de ondersteuning van de belangen van de burgers van de Europese Unie) en door de beginselen zoals transparantie, non- discriminatie en evenredigheid. S3. Deze beslissing beoogt de omroepmarkten. De analyse van deze markten houdt rekening met toenemende convergentie, zowel op technisch niveau (het is voortaan mogelijk om alle soorten van data, spraak, beelden over één netwerk te vervoeren) als op commercieel vlak (de voornaamste operatoren hebben aanbiedingen die breedband en televisie combineren, desgevallend met andere diensten zoals vaste en mobiele telefonie). S4. De omroepdiensten stoelen op de verbinding van elke gebruiker met het lokale netwerk van een operator. Op het Belgische grondgebied bestaan er meestal 4 maar twee netwerken voor de verbinding van de gebruikers. Dit beperkte aantal netwerken is een bepalende factor voor de structuur en het concurrentiespel op deze markten. Dat verklaart waarom Proximus en de kabeloperatoren (Brutélé, Nethys, SFR en Telenet), die over een uitgebreide infrastructuur beschikken, op duurzame wijze over grote marktaandelen beschikken. S.1 DE RELEVANTE MARKTEN S5. In de elektronische-communicatiesector worden doorgaans twee types van markten onderscheiden: deze van de diensten of faciliteiten verstrekt aan de eindgebruikers (retailmarkt) en deze van de diensten of faciliteiten die noodzakelijk zijn stroomopwaarts om deze diensten aan de eindgebruikers te verstrekken (toegangsmarkten of wholesalemarkten). S.1.1 De retailmarkten