4 pierwsze podróże XIX wiek XIX wiek pierwsze podróże 5 Pierwsza jazda napędzanego ben- zyną pojazdu bez koni nie była zbyt udana. Wynalazca i konstruktor sil- nika oraz trójkołowca, Jean-Joseph Etienne Lenoir, nie był zachwycony średnią prędkością przekraczającą W 1886 roku Daimler pod pretekstem prezentu dla żony kupił dorożkę „Americaine” produkowaną w Wagenbaufabrik Wilhelm Wimpff & Sohn w Stuttgarcie i wyposażył ją w silnik spalinowy. 1886: Daimler Motorkutsche Czy udział kobiet w rozwoju samochodu jest znaczący? Oto Kobieta motorem postępu? pewna historia, której bohaterką jest 23-letnia, piękna Anna Gossi i młody komiwojażer Nicolaus August Otto. Pewnie nie byłoby silnika czterosuwowego o tzw. „obiegu Otto”, gdyby nie warunek panny Gossi, że starający się o jej rękę kawaler dokona czegoś więcej niż dotychczas. Postarał się chłop i w wolnych chwilach zaczął zastanawiać się nad tym jak ulepszyć gazowy silnik pana Lenoira. Zainteresowanie z czasem przerodziło się w pasję ale pochłonęło i tak szczupłe oszczędności młodziana. Wszedł w spółkę z synem bankiera i właściciela cukrowni Eugenem Langenem, co zaowocowało powstaniem firmy N.G Otto & CO. i znanym wszystkim patentem z roku 1874 na silnik wewnętrznego spalania, w którym mieszanka byłaby wstępnie sprężana. Po pięciu latach od ich pierwszego spotkania, 1887: Paliwo kupowało się w ... aptece bo tyle zajęło Augustowi „dokonanie czegoś więcej” odbył się jego ślub z Anną Gossi. AG ledwo 6 km/h, jaką uzyskał jego po- 1885: Warsztat Gottlieba Daimlera jazd. Lenoir we wrześniu 1863 roku wybrał się nim w 18-kilometrową trasę. Twórca wspominał jazdę jako bardzo głośną. – Jednocylindrowy silnik o mocy 1,5 KM osiągał 100 obro- tów na minutę, a więc był bardzo powolny w stosunku do obecnych, robiących 700-800 – tłumaczył w wywiadzie pod koniec XIX wieku. Dodał, że silnik jego pojazdu był sto- sunkowo duży, miał pojemność 2,5 litra. Pojazd potrzebował sporych ilości wody i benzyny, jednak rezul- taty były skromne. Tworząc samochód Lenoir z ko- Benz Patent-Motorwagen nieczności dokonał wielu nowych 1888: Bertha Benz wraz z synami Richardem i Eugenem rusza w pierwszą podróż pojazdem Benz Patent-Motorwagen, pokonując 106 km z Mannheim do Pforzheim ... i z powrotem. wynalazków. Zastąpił kłopotliwy Przedsiębiorstwo Lenoira skoncen- W rzeczywistości odbyli podróż 3-miejscowym pojazdem typu vis-a-vis. Trudne życie pioniera w transporcie gaz świetlny benzy- trowało się na produkcji silników Pionierom motoryzacji nie było łatwo, bo właściwie to ną dzięki gaźnikowi, który wymyślił. stacjonarnych i do łodzi, zapomi- nie było skąd czerpać wiedzy technicznej, nie posiadali Skonstruował zapłon elektryczny, nając o samochodach. Konstrukcja narzędzi a często też brakowało odpowiednich materiałów, wykorzystując do tego cewkę in- jeszcze nie nadawała się do zasto- jakiegokolwiek wsparcia i kontaktów. Do tego wskaźnik dukcyjną Ruhmkorffa, wynalazł tak- sowań trakcyjnych, chociaż gdy analfabetyzmu na świecie na przełomie XIX i XX wieku że świecę zapłonową. wieści o silnikach Lenoira dotarły był przeogromny. Mniej więcej co czwarty człowiek – Kolejny silnik, o mocy dwóch koni do Nowego Świata, przewidująca nie potrafił pisać ani nawet czytać. Pasjonaci techniki mechanicznych zamontowałem redakcja „The Scientific American” pochodzili z różnych domów i środowisk. Dla przykładu, w łodzi i rezultaty były dużo lepsze już w 1860 roku ogłosiła, że „Nad- ojciec Karla Benza był kolejarzem, Nicolasa Augusta Otto poczmistrzem, a ojcowie Augusta Horcha i Leona – stwierdził i sprzedał samochód chodzi koniec epoki pary”. Serpolleta byli kowalami. Ojciec Gottlieba Daimlera był carowi Rosji Aleksandrowi II, który Potęgą była właśnie trakcja paro- piekarzem i właścicielem sklepu. Niezbyt zamożnym zainteresował się nowinką tech- wa. W 1825 roku ruszyła pierwsza kaletnikiem w Paryżu był ojciec Rudolfa Diesla. Ojciec niczną. na świecie parowa kolejowa linia Fredericka Henry Royca był młynarzem, Louisa Chevroleta zegarmistrzem, Ettore Bugattiego malarzem i rzeźbiarzem Gottlieb Daimler 1834-1900 specjalizującym się w projektowaniu mebli, a ojciec Ferdinanda Porsche dekarzem. Konstruktor i organizator. W roku Adam Opel zaczynał od warsztatu napraw maszyn 1885 jako pierwszy zbudował 2-kołowy do szycia, James Dunlop był weterynarzem, Wilhelm użytkowy pojazd silnikowy, a rok Maybach, Georges Bouton i Vaclav Laurin byli z zawodu Mówiąc o pierwszych podróżach nie później zmotoryzował dorożkę. Wraz ślusarzami, a Vaclav Klement księgarzem. Henry Ford sposób pominąć faktu, że popularność z Wilhelmem Maybachem stworzyli i Herbert Austin wychowywali się na farmie. Śmiało można bicykli w takiej postaci była ograniczona jedną z najsłynniejszych marek branży powiedzieć, że na szczęście już pierwsze efekty poczynań i wymagała zwinności. Wielkość koła motoryzacyjnej i obowiązującą do dziś 1887: De Dion Bouton o napędzie parowym, pionierów motoryzacji przyciągały możnych protektorów miała wpływ na prędkość jazdy. ideę konstrukcji samochodu. jeden z najstarszych samochodów na świecie fot. Beaulieu-Penny Farthing fot.WS pochodzących z elit finansowych. AG 1884: silnik 4-suwowy stworzony przez G.Daimlera i W.Maybacha 54 temat specjalny temat specjalny 55 „Anno Domini” (Roku Pańskiego), Nie można jednak zaprzeczyć, że ale „Anno Ford” – Roku Forda i dzięki masowej produkcji „więcej wkładając bohaterom w usta po- ludzi dostało więcej szczęścia”. wiedzonka, takie jak „Ford jeden Samochód stał się odpowiedni- wie!” czy „Ford zapłać”. kiem bajkowych „siedmiomilowych Urodził się 30 lipca 1863 r. na farmie nych. Masowa produkcja i standa- w Michigan. Interesowały ryzacja spowodowały, że ludzie też go maszyny. Sam nauczył się stali się „trybikami w maszynie”, naprawiać zegarki. Pracował m.in. w spółce Edisona. W 1896 zbudował butów”. Rozpowszechniając się pierwszy samochód „Quadricycle”. poszerzył zakres wolności w jej Dopiero trzecia jego firma Ford najbardziej podstawowym sensie, Motor Company z 1903 r. odniosła jakim jest swoboda poruszania się. sukces. Był wizjonerem. Wytyczał szlak konstruktorom i ludziom Miejsce zamieszkania, praca, zna- organizującym produkcję. Zbudował jomi – wraz z rozwojem motory- imperium przemysłowe, ale zmarł zacji pojawiły się nowe możliwości. przy świecach, 7 kwietnia 1947 r. Ford T był na czele przemian, Henry Ford w posiadłości Fair Lane zabrakło nie tylko jako pierwszy tak liczny 1863-1947 akurat prądu. i tak tani samochód. Samochód globalny W latach 1908-27 wyprodukowa- co dosadnie pokazał Charlie Cha- no 15 mln Fordów T. Rekord ten plin w filmie „Dzisiejsze czasy” z został pobity dopiero w 1972 roku 1936 r. Jeszcze mroczniejszą wizję Ford model T przez Volkswagena „Garbusa”. snuł Aldous Huxley w antyutopii Model T odcisnął piętno na historii „Nowy wspaniały świat” z 1931 ludzkości nie tylko jako wyjątkowy r. Ludzie hodowani z myślą o prze- samochód, ale i zjawisko, które znaczonych im zadaniach, wchodzą wywołało lawinę zmian. w wyznaczone im role dostając od- Nie chodzi tylko o konsekwencje powiednią dawkę szczęścia. Huxley rozwoju motoryzacji: spaliny, tłok wprost odwołuje się do systemu na drogach i widmo wyczerpania stworzonego wraz z linią produk- źródeł energii, głównie paliw kopal- cyjną przez Forda, licząc czas nie W 1924 roku, 16 lat po urucho- części zamienne, kolosalnie uła- w innych zakątkach globu. „idiotoodporny”, a kierowanie było Ulubiony napój Był również niesły- mieniu produkcji ponad połowa twiające naprawę. W najlepszym 1923 roku powsta- tak proste, że ulica ukuła żarcik, Henry’ego Forda; chanie praktyczny samochodów na całym świecie to Ford T był znakomicie przystoso- ło ponad 2 mln Fordów T. Trzy lata o którym wspomina Witold Rychter: Poland Water i podatny na mody- były Fordy T. W aucie tym spotkały wany do warunków panujących później cena najtańszej wersji spadła „a pan kierowca, czy Fordem?” fikacje. Fabryczna się najlepsze cechy, występujące na ówczesnych drogach, a raczej półciężarówka TT pojedynczo w innych samocho- bezdrożach. Lekki z odporną na to tylko jeden przy- dach: wytrzymałość, wszech- zniekształcenia ramą i dużym prze- kład. Tysiące innych stronność, łatwość prowadzenia świtem radził sobie i w mieście powstawało w szo- i stosunkowo niska cena. Inna za- i na wsi. Skokowo rosnąca pro- pach i garażach. leta wynikała z produkcji masowej i dukcja i malejąca cena sprawiły, że Ford T był taksów- była przez pewien czas unikalna dla zmotoryzował Amerykę Północną ką, samochodem Forda: szeroko dostępne i tanie i zaszczepił bakcyla motoryzacji sportowym, drezyną, saniami motorowymi, a nawet ruchomym kościołem! Tylną oś każdego mo- delu T można było wykorzystać jako „przystawkę odbioru mocy” do napędu maszyn, np. młockar- ni. Silnik, produkowany jeszcze długo po zakończeniu wytwarza- nia modelu T był tanim źródłem do 260 dolarów, gdy w 1910 wóz napędu dla hot-rodów. MK kosztował 900 dolarów. W 1911 ruszyła pierwsza, zagraniczna mon- Fabryka Forda townia w Wielkiej Brytanii, a potem – Highland Park w Niemczech. Ford T był wytwa- oddana do rzany m.in. we Francji, Norwegii, użytku w 1910r, Brazylii, Meksyku i Japonii. Dobrze od 1913r znany w Polsce znalazł się na wypo- taśmowa produkcja sażeniu wojska i doczekał przezwiska Forda T. „kitajec”. Na tle ówczesnych aut był 102 produkcja masowa 1927 1927,1928 produkcja masowa 103 Citroeny serii B cieszyły się we Francji ogromną popularnością. Zwłaszcza Ettore Bugatti spędził dużo czasu nad dopracowaniem tego modelu. Vauxhall modele Torpedo B14 G uwielbiane były przez kobiety i to niekoniecznie te I rzeczywiście T44 Grand Sport został natychmiast