WOJEWÓDZTWO ŚWIĘTOKRZYSKIE INFORMATOR TURYSTYCZNY WOJEWÓDZTWO ŚWIĘTOKRZYSKIE WOJEWÓDZTWO ŚWIĘTOKRZYSKIE INFORMATOR TURYSTYCZNY 2017 ŚWIĘTOKRZYSKIE CZARUJE! Zapraszamy do magicznego i pełnego energii regionu świętokrzyskiego. Za- praszamy do „miejsc mocy” – miejsc, z których można czerpać garściami moc duchową, fizyczną i intelektualną; miejsc będących ogniskami atrakcji, które dają siłę odwiedzającym. W poszukiwaniu sił duchowych, płynących z religii i miejsc kultu, mogą Państwo wybrać się na Święty Krzyż, do Kałkowa-Godowa oraz szlakami cy- stersów i sanktuariów. Mogą Państwo również zajrzeć do ustronnych enklaw ciszy i spokoju w Pustelni Złotego Lasu w Rytwianach, przystanąć obok przy- drożnych kapliczek na Ponidziu oraz zajrzeć do licznych, mniejszych i więk- szych świątyń i kościołów. Mocą intelektualną napełnią Państwa podróże do historycznych miejsc ziemi świętokrzyskiej, obcowanie ze śladami przeszłości i skarbami, jakie po- zostawili mieszkańcy tych okolic. Cenne zabytki architektury zgromadzone są w granicach miast, m.in. Sandomierza, Kielc, Pińczowa czy Szydłowa. Na terenie całego regionu rozsiane są liczne zamki, pałace i dwory (m.in. Ujazd, Kurozwęki, Sobków, Chęciny), a bogatą kulturę i historię prezentują intere- sujące muzea, izby pamięci oraz wystawy. W czasy Staropolskiego Okręgu Przemysłowego przeniosą Państwa doskonale zachowane zabytki techniki, a różnorodność geologiczną regionu przybliży Świętokrzyski Szlak Archeo- -Geologiczny. Dla osób zainteresowanych tradycjami i obrzędami ludowymi niezwykłe atrakcje przygotowało Muzeum Wsi Kieleckiej, szczególnie Park Etnograficzny w Tokarni. Dzięki bogatej ofercie turystyki aktywnej i uzdrowiskowej w Święto- krzyskiem znajdą Państwo również niewyczerpalne źródło mocy fizycznej. Nadszarpnięte siły doskonale zregenerują nowoczesne uzdrowiska w Bu- sku-Zdroju i Solcu-Zdroju. Mocnych wrażeń dostarczą natomiast lotniska sportowe w Masłowie i Pińczowie, ośrodki jazdy konnej, spływy kajakowe, wyciągi narciarskie oraz ciekawe imprezy plenerowe. Kontakt z piękną i nie- skażoną przyrodą zapewnią setki kilometrów szlaków turystycznych pieszych i rowerowych oraz doskonale przygotowane zbiorniki wodne. A to jest tylko namiastka atrakcji, które czekają na Państwa w regionie świętokrzyskim. Zapraszamy! SPIS TREŚCI ŚWIĘTOKRZYSKIE CZARUJE! 3 Turystyka aktywna 75 Turystyka piesza 76 Kielce – miasto 5 rezerwatów 5 Turystyka rowerowa 81 Kielce Georaj – rezerwaty geologiczne 6 Trasy samochodowe 89 Ulica Sienkiewicza 7 Turystyka narciarska 92 Warto zwiedzić 7 Turystyka wodna 95 miasto Muzea 9 Turystyka konna 103 Teatry 12 Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga Rekreacja 107 5 rezerwatów – Międzynarodowe Centrum Kultur 12 Korty tenisowe 108 Kina 12 Kręgielnie 110 Galerie 13 Sporty lotnicze 111 Pozostałe instytucje kultury 13 Ścianki wspinaczkowe 112 Wyciągi narciarskie 14 Mocne wrażenia 113 Lodowiska 15 Pozostałe atrakcje 15 Targi Kielce 16 Baza noclegowa 117 Atrakcje turystyczne 17 Baza uzdrowiskowa 153 Perły ziemi świętokrzyskiej 18 Sanktuaria i miejsca pielgrzymkowe 34 Pozostałe informacje 159 Podziemne trasy turystyczne 36 Informacja agroturystyczna 160 Kolejki wąskotorowe 37 Biura podróży 161 Zabytki kultury żydowskiej 38 Informacja turystyczna i usługi Pozostałe atrakcje 40 przewodnickie 165 Instytucje związane z turystyką 168 Placówki kulturalne 43 Bezpieczeństwo turystów 170 Muzea, skanseny, izby 44 Kina 54 Galerie, wystawy 55 Domy, centra i ośrodki kultury 57 Przyroda województwa świętokrzyskiego 61 Świętokrzyski Park Narodowy 62 Parki krajobrazowe 63 Rezerwaty przyrody 64 Ścieżki dydaktyczne 71 KIELCE – MIASTO 5 REZERWATÓW KIELCE – MIASTO 5 REZERWATÓW 6 7 Kielce to administracyjna, gospodarcza, kulturalna i turystyczna stolica województwa świętokrzyskiego, którą zamieszkuje ok. 200 tys. osób. Dokładna data powstania osady w tym miejscu jest trudna do określenia. Praw- WARTO ZWIEDZIĆ dopodobnie już w wieku XI wzniesiony tu został kościół p.w. św. Wojciecha. Pierwszą znaną datą z historii Kielc jest rok 1171 – wg historyka Jana Długosza był to rok ukończenia kolegiaty p.w. NMP (dzisiejszej katedry). Po raz Energetyczne Centrum Nauki pierwszy mianem civitas (miasto) Kielce określono w 1359 r. To miejsce, którego celem jest popularyzacja nauki Obecny herb miasta przedstawia złotą koronę (symbol władzy) i litery CK (Civitas Kielcensis – miesz- poprzez zabawę i eksperymentowanie. W jego skład kańcy, obywatele Kielc) na czerwonym tle. Ustanowiony został w końcu XV w. przez kardynała Fryderyka wchodzą: wystawa „Energia” – ekspozycja składają- Jagiellończyka. ca się z 28 interaktywnych stanowisk, przeznaczo- nych do samodzielnego eksperymentowania, po- Geoedukacji. Miłośnicy geologii mogą tu „poczuć – Centrum Geoedukacji, fot. K. Pęczalski dzielonych na trzy strefy: „Ogień i Ziemia”, „Powietrze GEORAJ – REZERWATY dotknąć – zrozumieć” niezwykłą historię Ziemi, zapi- i Woda” oraz „Człowiek”; laboratorium „Generator GEOLOGICZNE saną w skałach i skamieniałościach w nich zawartych. ULICA SIENKIEWICZA Mocy” – połączenie pracowni chemicznej, fizycz- Dużą atrakcją jest niezwykła kapsuła – kino 5D, w któ- nej i biologicznej, w którym organizowane są m.in. Kadzielnia rym można cofnąć się w czasie i zejść w głąb Ziemi. Początki historii ulicy Sienkiewicza sięgają końca warsztaty popularnonaukowe; kino 3D oraz Energe- Rezerwat utworzony w miejscu dawnego kamienio- XVII w., a jej obecna nazwa funkcjonuje od 1919 r. tyczny Ogród Doświadczeń. łomu, w którym znajduje się malowniczo położony W ostatnich latach mierząca dokładnie 1270 m ulica wśród skał amfiteatr, posiadający największą scenę zyskała zupełnie nowe oblicze. Wyremontowano dep- w Polsce oraz zadaszone trybuny na 5500 miejsc. tak na całej długości i oświetlono go stylowymi lam- W rezerwacie ochronie podlegają liczne skamienia- pami. Modernizacji i remontów doczekał się również łości korali, głowonogów, ryb pancernych oraz ra- szereg zabytkowych domów i kamienic, pochodzą- mienionogów. Ponadto zobaczyć tu można ciekawe cych głównie z XIX i początków XX w. W roku 2010 przykłady różnorodnych zjawisk tektonicznych, mi- na początku ulicy Sienkiewicza od strony Kieleckiego neralizacyjnych i krasowych, a wśród nich 25 jaskiń. Centrum Kultury odsłonięty został pomnik jej patro- Od 2013 r. funkcjonuje na Kadzielni podziemna trasa na. Dzięki tym wszystkim działaniom tętniący życiem turystyczna w połączonych jaskiniach: Odkrywców, o każdej porze dnia i roku trakt stanowi centrum han- Prochowni i Szczelinie. dlowo-kulturalno-rozrywkowe Kielc. Wzdłuż niego zlokalizowane zostały liczne sklepy, banki, restauracje, Ślichowice kawiarnie, cukiernie, puby, a także galerie, teatr im. Rezerwat utworzony w celu zachowania odkrywki Stefana Żeromskiego oraz hotele. Ulica Sienkiewicza, skalnej, przedstawiającej fragment tektoniki hercyń- Skałka Geologów na Kadzielni, fot. M. Władyszewska a zwłaszcza plac Artystów, to również miejsce, w któ- skiej. Zobaczyć tu można ciekawy profil geologiczny Geopark Kielce rym co roku odbywa się szereg imprez kulturalnych, z obalonym fałdem skalnym. ul. Daleszycka 21, 25-202 Kielce takich jak np.: Święto Kielc, imprezy towarzyszące tel. 41 367 68 00 wew. 25 Harcerskiemu Festiwalowi Kultury Młodzieży Szkolnej, Biesak-Białogon www.geopark-kielce.pl konkurs mody Off Fashion i wiele innych. Energetyczne Centrum Nauki w Kielcach, Rezerwat otoczony lasem, w którym ochronie pod- Centrum Geoedukacji – Rezerwat Wietrznia fot. arch. ECN legają wychodnie skał ordowickich i kambryjskich, rezerwacja tel. 41 367 68 00 wew. 25 odzwierciedlające wiele ciekawych zjawisk tekto- centrum-geoedukacji.pl Energetyczne Centrum Nauki nicznych. czynne: 15 IV–15 X wtorek – piątek w godz. Kielecki Park Technologiczny 10.00–17.00, sobota – niedziela w godz. ul. Olszewskiego 6 (budynek SKYE INC.) Wietrznia 12.00–18.00; 16 X–14 IV wtorek – piątek 2 piętro Rezerwat leżący na wschodnim krańcu Pasma Ka- w godz. 10.00–15.00, sobota – niedziela 25-663 Kielce dzielniańskiego, gdzie w górnodewońskich wapieniach w godz. 11.00–16.00. tel. 41 278 72 50 występują liczne szczątki ramienionogów, koralow- Wejście na Galerię Ziemi odbywa się www.ecn.kielce.pl ców, ślimaków, małży, trylobitów, liliowców i ryb pan- o każdej pełnej godzinie, ostatnie wejście czynne: wtorek – piątek w godz. 8.00–16.00, Ulica Sienkiewicza, fot. D. Łukasik cernych. W obrębie rezerwatu otwarte zostało Centrum ma miejsce godzinę przed zamknięciem. sobota w godz. 9.30–17.00 KIELCE – MIASTO 5 REZERWATÓW KIELCE – MIASTO 5 REZERWATÓW 8 9 Katedra w rezydencję mieszkalną mecenasa sztuk pięknych Muzeum Wsi Kieleckiej Wzniesiona na Wzgórzu Zamkowym kolegiata p.w. i miłośnika starożytności. Powstał romantyczny ze- ul. Jana Pawła II 6, 25-025 Kielce Wniebowzięcia NMP ufundowana została przez bisku- spół pałacowo-ogrodowy, ogrodzony murem z cie- tel. 41 344 92 97, 41 344 50 06 pa Gedeona w 1171 r. Na przestrzeni wieków wielo- kawą basztą, tzw. „Plotkarką”. Obecnie mieszczą się www.mwk.com.pl krotnie przebudowywana, obecnie stanowi wczesno- tu Dom Środowisk Twórczych oraz kawiarnia. czynne: wtorek – niedziela w godz. barokową, trójnawową bazylikę. Istnieje możliwość 9.00–17.00 obejrzenia skarbca katedralnego oraz podziemnej krypty grobowej biskupów kieleckich. Zwiedzanie moż- liwe po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym. Park Miejski im. Stanisława Staszica Powstał w 1830 r. na bazie ogrodu Dyrekcji Gór- niczej, przekazanego miastu na użytek publiczny. W roku 1906 postawiono w nim pomnik Stanisława Staszica, a w 1922 r. park otrzymał jego imię. Zloka- lizowana obok stawu muszla koncertowa jest czę-