015_H O H [vm <■ - £ . Sp rawozdanie z administracji komunalnej powiatu Toruńskiego wiejskiego Po myśli § 127 ordynacji powiatowej dla prowincji wschodnich z dnia 13-go grudnia 1880 r. za rok 1922 (od 1 kwietnia 1922 r. do 31 marca 1923 r.) Drukarnia Toruńska, Tow. flkc. Toruń. i!ll!l!lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll!llllll!lll!lllllll!lllll||||||||||||!Hil||||illl|||||||||||l!lllll||||l!ll!^ 9 Sprawozdanie z administracji komunalnej powiatu Toruńskiego wiejskiego Po myśli § 127 ordynacji powiatowej dla prowincji wschodnich z dnia 13-go grudnia 1880 r. za rok 1922 (od 1 kwietnia 1922 r. do 31 marca 1923 r.). Drukarnia Toruńska, Tow. flkc. Toruń. 0 1 5 4 9 4 ï î T UUt WE H SY T ECK A iïî Ogólne i statystyka. Rok ubiegły był bardzo obfity w wielkie wy­ W dniu 5. listopada 1922 r. odbyły się w całej darzenia polityczne, które odbiły się żywcm Polsce wybory do Sejmu, dnia zaś 12-go 1 i- echem w ¡calem państwie, i które po chwilach s t o p a d a 1922 wybory do Senatu. W y­ pełnych walk i niepewności dały podwaliny do bory do Sejmu wykazały na naszych Kresach Za­ ugruntowania i umocnienia administracji we­ chodnich przewagę żywiołu polskiego , a powiat wnętrznej i zewnętrztej Państwa Polskiego. toruński, uchodzący dotąd za jeden z najbardziej Po nieszczęsnej wyprawie Kijowskiej nastą­ zniemczonych powiatów, wystawił sobie przy piły dla Polski najczarniejsze godziny niepewno­ tych wyborach chlubne świadectwo swej pol­ ści, spowodowane inwazją, bolszewicką* Przez skości. ciągłe cofanie się wojsk polskich przed bolsze­ Sejm i Senat, złączone w Zgromadzenie Na­ wikami staje się położenie nader igroźne, któ­ rodowe, dokonały nasamprzód największego remu dopiero kres kładzie nareszcie wielka bitwa i najzaszczytniejszego swego dzieła — wyboru pod Warszawą — cud nad Wisłą, — która kończy pierwszego Prezydenta Rzeczypospo­ się 15 sierpnia 1920 r. wspaniałem zwycięstwem lite j. — W dniu 9. grudnia 1922 r. w ybrany armji polskiej. Porażka bolszewików kończy się został przez Zgromadzenie Narodowe Prezydent zawarciem tymczasowego pokoju w Rydze i tein Rzeczypospolitej p, jGabryel ¡Narutowicz, który samem kończy się też okres wojenny dla Polski, jednakowoż już w dniu 16 grudnia 1922 r. padł która wstąpić może teraz dopiero na drogę po­ ofiarą zbrodni ohydnej, ktTira wywołała w całym kojowej twórczej pracy. kraju jednomyślne oburzenie, potępiające ten Plebiscyt na Warmji i Mazurach dnia 11. lip- nawskroś haniebny mord. Przygnębienia wywo­ ca 1920 r. nie przyniósł nam pożądanego wyniku, łanego szalonym tym czynem szaleńca nie zdołał również zapadła 2 8. lipca 1920 r. decyzja Rady zatrzeć wybór nowego Prezydenta Rzeczy­ najwyższej w sprawie Śląska Cieszyńskiego, któ­ pospolite j w osobie p. Stanisława Woj­ ra również wypadła dla nas fatalnie, pozosta­ ciechowskiego dokonany przez Zgromadze­ wiając po stronie czeskiej znaczną część ziem nie Narodowe dnia 20-go grudnia 1922 r. polskich. Drugie powstanie na Śląsku przyniosło W pierwszą podłóż wizytacyjną wybrał się pewną poprawę położenia ludności polskiej, a za­ pan Prezydent Rzeczypospolitej .Wojciechowski jęcie Wilna i Ziemi Wileńskiej na własną rękę na Pomorze do Kaszub. Również powiat to­ przez generała Żeligowskiego przeniosło sprawę ruński miał zaszczyt witać i gościć w swych gra­ wileńską całkowicie na grunt międzynarodowy. nicach Dostojnego Gościa, który zainteresowany Najważniejszem wydarzeniem w tym okresie w wysokim stopniu Elektrownią w Gródku, była Konstytucja Rzeczypospolitej, którą Sejm zwiedził takową i dokonał własnoręcznie pusz­ Ustawodawczy w podniosłem nastroju uchwalił czenia po raz pierwszy w ruch maszynerji tego dnia 17 marca 1921 r. po długich i przewlekłych, wspaniałego dzieła doskonałości elektrotechniki, a chwilami nawet burzliwych obradach. Dopiero tej elektrowni, która narazić zaopatrywać będzie teraz Państwo Polskie oprzeć się mogło na mo­ w prąd elektryczny powiaty świecki, chełmiński cnym wewnętrznym fundamencie prawnym. i toruński. Przeprowadzony nareszcie dnia 20 marca Powiaty te złączone w Związek Spółcelowy 1921 r. plebiscyt na Górnym-Śląsku, pomimo Elektryfikacyjny walczyć muszą z nader wiel- współudziału dwustu tysięcy emigrantów Niem­ kiemi trudnościami, aby dokończyć rozpoczęte ców, wypadł dla Polski na ogół korzystnie, dzieło, gdyż wszelkie starania uzyskania pomocy postanowienie jednakże komisji międzysojuszni­ ze strony Rządu spełzły na niczem, tak, że czej wywołało naprężenie i wzburzenie wśród obecnie przystąpić musi również powiat to­ ludności polskiej Górnego-Śląska, tak, że w dniu ruński, jak i dwa drugie powiaty, do przymu­ 2 maja 1921 r. wybuchło cały miesiąc trwające sowej pożyczki, aby umożliwić położenie sieci trzecie powstanie górno-śląskie. Rada Ligi Na­ elektrycznych aż do miasta Torunia do początku rodów, której sprawę górnośląską przekazano, jesieni b. r. i osięgnąć pierwsze dochody. przyznała nareszcie po długich miesiącach ocze­ Zarządzone z końcem roku sprawozdawczego kiwania Polsce większą część obwodu przemysło­ wybory do rad gminnych przeprowadzono prze­ wego i powiaty Rybnicki i Pszczyński z własną pisowo do 1 kwietnia b. r. Wyborów jednakowoż autonom ją. do Zarządów Gminnych niedokonano wszędzie, Sejm Ustawodawczy uchwaliwszy dnia należycie, tak, że zatwierdzenie ich nie mogło 29 lipca 1922 r. ordynaOję wyborczą, rozwiązał się. jeszcze wszędzie nastąpić. 4 Statystyka podana w sprawozdaniu zeszło- z dnia 11. lipca 1922 r. ustalono na rok bieżący rocznem nie uległa zmianie. Pieczę nad ubo­ n a czas od 1. 4. 1923 r. do 31. 12. 1923 r. tak, że gimi, chorymi i dziećmi maję w Chełmży Siostry dnia 1. 1. 24. rok obrachunkowy rozpoczynać się Elżbietanki, który to zakład powiat subsydjuje będzie odtąd z rokiem kalendarzowym. a całkiem utrzymuje Lecznicę Powiatową, w Dnia 12. marca 1923 r. umarł w sile wieku Chełmży, gdzie pielęgnację chorych wykonuję lekarz powiatowy ś. p. Dr. Marjan Kozielski, również Siostry Elżbietanki ze Siostra Asterję któijy w czasie swej krótkiej działalności po­ Kosińskę na czele, pod kierownictwem znakomi- zyskał swą sumienną i gorliwą pracą i nadzwy­ tegi lekarza chirurga p. Dr. Świerczewskiego, czajną uczynnością serca wszystkich mieszkań­ którego powiat zdołał pozyskać dla Lecznicy od ców powiatu. Cześć Jego pamięci. 1 października 1922 r. i który Lecznicę zdołał1 Wykonywanie czynności lekarza powiato­ w krótkim czasie doprowadzić do świetnego wego na powiat toruński powierzył p. Wojewoda stanu, jaki przedstawia osbbne sprawozdanie. Pomorski tymczasowo p. Dr. Domaszewiczowi, W końcu nadmienić należy, że okres gospo­ zamieszkałemu w Toruniu przy ulicy Chełmiń­ darczy po myśli uchwały Sejmiku Powiatowego skiej nr. 12. Starosta i deputowani. Na czele administracji powiatowej, stoi pan wojewódzki p. Sędzimir. Dotychczasowy sekre­ Starosta Adam Czarliński. Podczas urlopu wy­ tarz powiatowy p. Weiss powołany został do Po­ poczynkowego w czasie od 17. 7. 1922 r. do 6. 8. morskiego Urzędu Wojewódzkiego z dniem 1. 1. 1922 ]■. zastępow ał p. Starostę deputowany powia­ 1923 r., miejsce jego objął starszy sekretarz po­ towy p. Wincenty Czarliński z Brąchnówka, wiatowy p. Franciszek Berent. a w czasie od 23. 11. 1922 r. do 4. 12. 1922 r. radca Sejmik powiatowy. Sejmik Powiatowy składa się na mocy wy­ został również wprowadzony jako nowy członek borów dokonanych dnia 27. listopada 1921 r. Sejmiku z okręgu wyborczego Łążyn p. Józef Szu- z 39 członków. prytowski, cieśla z Łążyna, który następował we­ Wobec prawomocnego jednakowoż unieważ­ dług listy propozycyjnej w miejsce p. Wacława nienia wyborów do Sejmiku Powiatowego w okrę­ Kiełpińskiego z Warszewic, który złożył swój gu wyborczym Kuczwały zarządził pan Woje­ mandat poselski z powmdu wyprowadzenia się woda Pomorski dekretem z dnia 13. kwietnia z pow iatu. 1922 r. L. dz. IV b. 834/22 przeprow adzenie no­ Również zostały unieważnione wybory, do­ wych uzupełniających wyborów w okręgu wy­ konane przez Radę Miejską w Podgórzu, wskutek borczym Kuczwały wskutek czego Ustąpili z Sej­ czego ustąpili jało członkowie Sejmiku dotych­ miku Powiatowego następujący panowie: 1) Bro­ czasowy burmistrz miasta Podgórza p. Bogumił nisław Orłowski, robotnik z Grębocina, 2) Sta­ Bagiński i kupiec Jan Skrzypnik z Podgórza. nisław Cywiński, robotnik z Młyńca, 3) Antoni Przy zarządzonych dekretem pana Wojewody Domachowski, robotnik z Mirakowa, 4) Stanisław z dnia 30. 11. 1922 r. 1. dz. IV. b. 3823/22 uzupeł­ Uydziński, robotnik z Młyńca, h) Ignacy Pio­ niających wyborach wybrani zostali na czas ka­ trowski, robotnik z Grębocina, 6) ks. Polikarp dencji obecnego Sejmiku Powiatowego przez Gulgowski, proboszcz z Kiełbasina, 7) Jan Mi­ Radę Miejską panowie Tański, Stefan i Marci­ chalski, rolnik z Gostkowa, 8) Albin Czarnecki, niak Walenty, 'którzy wyprowadzeni zostają na rolnik z Młyńca. posiedzeniu Sejmiku Powiatowego dnia 18. lipca Na mocy ponownych wyborów, dokonanych 1923 r. dnia 11 czerwca 1922 r. weszli do Sejmiku Powia­ Skład obecny Sejmiku Powiatowego jest na­ towego w miejsce tych następujący posłowie: stępujący: 1) Adamczyk Władysław, rolnik z Rogówka, 1) Franciszek Dolatowski, rolnik z Otłoczyna, 2) Michalski Jan, rolnik z Gostkowa, 3) Trenkel 2) Juljan Gołaszewski, robotnik z Kończewic, Karol, rolnik z Bielczyn, 4) Czarnecki Albin, rol­ 3) Franciszek Cieszyński, rolnik z Złotorji, 4) Sta­ nik z Młyńca, 5) Weber Tadeusz, kom. burmistrz nisław' Pawlik, rolnik z Piasków, 5) Jan Doni- z Podgórza, 6) Cywiński Stanisław, oberżysta mirski, właściciel ziemski z fjysomic, 6) Broni­ z Gostkowa, 7) Domachowski Antoni, robotnik sław Kielbratowski, urzędnik gosp. z Lubicza, z Mirakowa, 8) Ł^ydziński