Modernizacja BWP Medycyna lotnictwa Borsuk pola walki Cena 10 zł (w tym 5% VAT) nr 3 / 2015 PRZEGLĄD maj–czerwiec SIŁWOJSKOWY ZBROJNYCH INSTYTUT WYDAWNICZY ISSN 2353-1975 ISSN 2353-1975 PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH PRENUME- RATA: 3 WYDANIA (OD NR 4 DO 6) ZAMÓW PRENUMERATĘ NA 2015 ROK e-mailem: [email protected] listownie: Wojskowy Instytut Wydawniczy, 00-909 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 97 telefonicznie: +4822 684 04 00 Warunkiem rozpoczęcia wysyłki jest wpłata 30 zł do 10 czerwca 2015 roku na konto: 23 1130 1017 0020 1217 3820 0002 Szanowni WOJSKOWY INSTYTUT WYDAWNICZY Aleje Jerozolimskie 97 Czytelnicy! 00-909 Warszawa e-mail: [email protected] Dyrektor Wojskowego Instytutu Wydawniczego PŁK DARIUSZ KACPERCZYK e-mail: [email protected]; tel.: 261 845 365, 261 845 685, Norbert Bączyk faks: 261 845 503; Redaktor naczelny: Tematem numeru uczyniliśmy tym razem polskie lotnictwo wojskowe. Symbolem mo- WOJCIECH KISS-ORSKI dernizacji technicznej sił powietrznych są przede wszystkim samoloty F-16, które zwięk- tel.: 261 840 222; szyły ich możliwości bojowe. Jakościowa zmiana, jaką przyniosło wprowadzenie Jastrzębi e-mail: [email protected] do służby, nie ograniczała się jedynie do zagadnień technicznych, lecz dotyczyła również Redaktor wydawniczy: kwestii systemowych i mentalnych. Wraz z nowymi maszynami wdrożono nowe procedury NORBERT BĄCZYK użytkowania i obsługi, obowiązujące zaś poddano weryfikacji. To zresztą żywy proces, któ- tel.: 261 84 51 86 ry dzięki kolejnym udoskonaleniom wciąż się toczy. Należy przy tym zdawać sobie sprawę, Redaktor prowadzący: że eksploatacja techniki lotniczej wymaga ogromnej odpowiedzialności, przestrzegania płk rez. dr JAN BRZOZOWSKI wielu procedur i reżimów bezpieczeństwa. Chęć pójścia na skróty może się skończyć tra- tel.: 261 84 51 86 gicznie. Dlatego warto przyjrzeć się im bliżej, aby uzmysłowić sobie złożoność zagadnie- Opracowanie redakcyjne: nia. Zrozumienie uwarunkowań, w jakich działa lotnictwo, jest konieczne dla przedstawi- MARYLA JANOWSKA cieli wszystkich rodzajów sił zbrojnych, pozwala bowiem wypracować wspólne rozwiąza- KATARZYNA KOCOŃ nia. W efekcie wpływa na skuteczność współdziałania na polu walki. Opracowanie graficzne: Samoloty F-16 stanowią główny punkt odniesienia do definiowania potencjału bojowego WYDZIAŁ SKŁADU polskiego lotnictwa. W wojskach lądowych podobnym mogłyby być Leopardy i Rosomaki, KOMPUTEROWEGO I GRAFIKI WIW ale takie przekonanie nie jest do końca trafne, gdyż większość oddziałów nie dysponuje Kolportaż i reklamacje: wspomnianym sprzętem. Na efekty kompleksowego programu modernizacji wojsk pancer- TOPLOGISTIC nych, zwłaszcza zmechanizowanych, dopiero czekamy. Ich symbolem ma tel.: 22 389 65 87, kom.: 500 259 909 być nowa platforma bojowa w różnych konfiguracjach, zastępująca zarów- faks: 22 301 86 61 no czołgi T-72, jak i bojowe wozy piechoty BWP-1. Trafne zdefiniowanie e-mail: [email protected] wymagań stawianych takiej konstrukcji jest wyjątkowo trudne, jednak da- www.toplogistic.pl je szansę na odważne i kreatywne działanie. Prace nad następcą starych Druk: ARTDRUK ul. Napoleona 4, 05-230 Kobyłka wozów bojowych, pamiętających czasy Układu Warszawskiego, potrwają kilka www.artdruk.com lat. Czasu jednak wbrew pozorom nie jest dużo, gdyż zdefiniowanie wymagań, Nakład: 5000 egz. a co za tym idzie wybranie określonych rozwiązań systemowych i technicz- nych, następuje już dziś. Dlatego temu tematowi poświęciliśmy w najnowszym Zdjęcie na okładce: numerze również sporo uwagi. PIOTR Życzę miłej lektury! ŁYSAKOWSKI Zasady przekazywania redakcji magazynu „Przegląd Sił Zbrojnych” materiałów tekstowych i graficznych opisuje regulamin dostępny na stronie głównej portalu polska-zbrojna.pl. nr 3 / 2015 ARKADIUSZ DWULATEK/ DORSZ CAMERA COMBAT TEMAT NUMERU Spis – LOTNICTWO ppłk Zbigniew Średnicki 28 MODERNIZACJA TECHNICZNA SIŁ POWIETRZNYCH treści mjr Radosław Bielawski, ppłk dypl. rez. pil. Zbigniew Zawada 16 PROCEDURY EKSPLOATACJI F-16 mjr Szymon Gozdur, ppłk dypl. rez. pil. Zbigniew Zawada 20 20 WYPOSAŻENIE INDYWIDUALNE PILOTA mjr Radosław Bielawski, ppłk dypl. rez. pil. Zbigniew Zawada 24 UTRZYMANIE INFRASTRUKTURY LOTNISKOWEJ ppłk dypl. rez. pil. Zbigniew Zawada 28 PRZYGOTOWANIE DO LOTU BOJOWEGO płk dr Grzegorz Rosłan, ppłk dypl. rez. pil. Zbigniew Zawada 34 DOWODZENIE W POWIETRZU płk dr Grzegorz Rosłan, ppłk dypl. rez. pil. Zbigniew Zawada 38 WSPÓŁPRACA Z KONTROLĄ RUCHU LOTNICZEGO ppłk dypl. rez. pil. Zbigniew Zawada 41 NA RATUNEK ZESTRZELONYM PILOTOM GRZEGORZ MARCINIAK gen. dyw. pil. dr Leszek Cwojdziński, ppłk dypl. rez. pil. Zbigniew Zawada 50 OMÓWIENIE ZREALIZOWANEJ MISJI ppłk dypl. inż. Andrzej Truskowski 54 RATOWNICTWO LOTNICZE W OBSZARACH MORSKICH 54 KIERUNKI – BORSUK mjr Piotr Puchała 62 NOWY KSZTAŁT PODODDZIAŁÓW A PRZYSZŁA PLATFORMA BOJOWA Jarosław Wolski 72 PRZYSZŁOŚĆ BOJOWYCH WOZÓW PIECHOTY 72 kpt. Michał Pietrzak 80 WNIOSKI Z EKSPLOATACJI BOJOWEGO WOZU PIECHOTY Jarosław Wolski 90 ZWIĘKSZENIE ŻYWOTNOŚCI BERA BARTOSZ WOZÓW BOJOWYCH ppłk Rafał Miernik 96 MASKOWANIE NA POLU WALKI SZKOLENIE płk dypl. rez. nawig. inż. Józef M. Brzezina 102 JAK SZKOLIĆ PILOTÓW-OPERATORÓW? 102 płk dypl. Cezary Janowski 106 ZDOLNOŚCI A SYSTEM SZKOLENIA mjr Robert Kuchczyński 112 Z POLA WALKI DO SZPITALA DOŚWIADCZENIA płk rez. Tomasz Lewczak JAROSŁAW WIŚNIEWSKI JAROSŁAW 118 SOJUSZNICZE WSPÓŁDZIAŁANIE LOGISTYKA kpt. Dariusz Bogusz, szer. mgr inż. Paweł Ślęzak 126 INFORMATYCZNY SYSTEM LOGISTYCZNY MILITARIA Paweł Przeździecki 132 BOJOWE WOZY PIECHOTY RODZINY ASCOD WSPÓŁCZESNE ARMIE kmdr ppor. Tomasz Witkiewicz 138 JEDNOSTKI PODWODNE W XXI WIEKU 138 DE CHILE ARMADA DYDAKTYKAW OBIEKTYWIE I METODYKA 6 PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 3 / 2015 DYDAKTYKAW OBIEKTYWIEI METODYKA PRZEZNACZONY JEST DO WYKONYWANIA UDERZEŃ RAKIETOWYCH NA OKRĘTY NAWODNE I STATKI PRZECIWNIKA, DO ZWALCZANIA ŚRODKÓW NAPADU POWIETRZNEGO ORAZ OSŁONY PRZECIWOKRĘTOWEJ I PRZECIWLOTNICZEJ WŁASNYCH OKRĘTÓW. UZBROJENIE: RAKIETY PRZECIWOKRĘTOWE RBS-15 MK3, WYRZUTNIA RAKIET PRZECIWLOTNICZYCH STRZAŁA S-2M, ARMATA AK-176M KALIBRU 76,2 MM, ARMATA AK-630 KALIBRU 30 MM ORKAN OKRĘT RAKIETOWY PROJEKTU 660 PIOTR LEONIAK PIOTR PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 3 / 2015 7 TEMAT NUMERU – LOTNICTWO Modernizacja techniczna sił powietrznych SIŁY ZBROJNE SĄ EFEKTYWNE WÓWCZAS, GDY WSZYSTKIE ICH SKŁADOWE MAJĄ PODOBNE MOŻLIWOŚCI I WŁAŚCIWE WYSZKOLENIE, SĄ ZGRANE I DYSPONUJĄ NOWOCZESNYM SPRZĘTEM. OBECNIE NASTĄPIŁ JUŻ GENERACYJNY SKOK W WYPOSAŻENIU WOJSK LOTNICZYCH. KONIECZNE SĄ NATOMIAST ZMIANY W DZIEDZINIE OBRONY PRZECIWLOTNICZEJ. ppłk Zbigniew Średnicki rzełom XX i XXI wieku to okres ważnych prze- niem przez siły zbrojne określonych zdolności Pmian w polityce międzynarodowej, zwłaszcza obronnych3. Na podstawie oceny systemu obronno- w dziedzinie bezpieczeństwa. Nasz kraj – od 1999 ści Rzeczypospolitej Polskiej dostrzeżono koniecz- członek NATO, a od 2004 roku Unii Europejskiej – ność wprowadzenia niezbędnych reform mających jest elementem systemu bezpieczeństwa opierające- na celu poprawę funkcjonowania sił zbrojnych go się na tych właśnie organizacjach. Realizuje na w XXI wieku. Jednocześnie przyjęto założenie do- arenie międzynarodowej uzgadniane przez nie cele1. tyczące pozyskania narzędzi, które będą stosowane Autor jest dowódcą Uczestniczy we wspólnej europejskiej polityce bez- przez nasze państwo zarówno w średniej, jak i dłuż- Grupy Wsparcia pieczeństwa, wnosząc wkład, odpowiadający na- szej perspektywie czasowej. w 42 Bazie Lotnictwa szym możliwościom, w przeciwdziałanie nowym Program przebudowy i modernizacji technicznej Szkolnego. wyzwaniom i zagrożeniom. Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej na lata Oznacza to konieczność wydzielenia nowych sił 2001–2006 (także na 2007–2012 i 2013–2022), do wykonywania zadań związanych z operacjami określający główne kierunki przeobrażeń naszej ar- reagowania kryzysowego, pokojowymi i humanitar- mii, stanowił pierwszy etap realizowania przedsię- nymi. Jednostki te muszą być przygotowane do wzięć sięgających pierwszych dziesięcioleci XXI działania niekiedy w dużej odległości od baz, w od- wieku. Pytania, jak będzie przebiegał konflikt zbroj- miennych warunkach klimatycznych i terenowych. ny w przyszłości, czy podejmowane działania po- Udział we Wspólnej Europejskiej Polityce Bezpie- zwolą sprostać wyzwaniom i czy będziemy w stanie czeństwa i Obrony (Common European Security stawić im czoła, stały się w tej sytuacji zasadnicze. and Defence Policy – CESDP)2 wiąże się z uzyska- Pojawiły się jednak możliwości związane z nowymi 1 A. Lis, R. Reczkowski: Innowacja i synergia w Siłach Zbrojnych RP. T. 1. Centrum Doktryn i Szkolenia Sił Zbrojnych, Bydgoszcz 2012, s. 19. 2 S. Zajas: Siły powietrzne. Dzień dzisiejszy i wyzwania przyszłości. AON, Warszawa 2009, s. 81. 3 Wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony. Polskie oczekiwania przed grudniowym szczytem UE. Tezy warszawskie. 14 listopada 2013 r., s. 2–3. 8 PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 3 / 2015 TEMAT NUMERU – LOTNICTWO F-16 w wersji Block 52+ ARKADIUSZ DWULATEK/COMBAT CAMERA DORSZ ARKADIUSZ DWULATEK/COMBAT PRZEGLĄD SIŁ ZBROJNYCH nr 3 / 2015 9 TEMAT NUMERU – LOTNICTWO technologiami i zagrożeniami, które są podstawą słowy, nastąpił powrót do kolektywnego planowania, przygotowania sił zbrojnych do przyszłych wojen4. tak jak w czasach Układu Warszawskiego (UW), z tą jednak różnicą, że teraz państwa członkowskie sa- UWARUNKOWANIA modzielnie podejmują decyzje i wybierają odpo- Siły powietrzne jako rodzaj sił zbrojnych są pre- wiednie środki. NATO, inaczej niż UW, nie narzuca dysponowane do prowadzenia walki ze względu na swoim członkom rujnującej ich gospodarkę narodo- wysoką gotowość