Załącznik nr 1 do Uchwały Plan Odnowy Miejscowości Lisewo i Jęczewo na lata 2011 - 2018 GMINA GNIEWINO Gniewino 2011 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI LISEWO I JĘCZEWO NA LATA 2011-2018 Strona 1 z 31 SPIS TREŚCI WSTĘP .............................................................................................. 3 1. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI, W KTÓRYCHY BĘDZIE REALIZOWANA OPERACJA.................................................................. 4 1.1 CECHY POŁOśENIA WSI LISEWO I JĘCZEWO .................................................... 4 1.2 UśYTKOWANIE GRUNTÓW .................................................................................... 5 1.3 ZARYS HISTORII ROZWOJU LISEWA, JĘCZEWA I OKOLIC .............................. 5 1.4. KOMPOZYCYJNE WALORY ZESPOŁÓW ZABUDOWY ......................................... 7 2. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SOŁECTWA LISEWO.......................... 9 2.1. ŚRODOWISKO FIZYCZNOGEOGRAFICZNE BADANEGO OBSZARU ...................... 9 2.1.1. Rzeźba powierzchni .............................................................................................. 9 2.1.2. Klimat .................................................................................................................... 11 2.1.3. Wody powierzchniowe ....................................................................................... 12 2.1.4. Gleby ..................................................................................................................... 13 2.1.5. Szata roślinna ...................................................................................................... 13 2.2. KRAJOBRAZ KULTUROWY ........................................................................................ 14 2.2.1. Obiekty i zespoły znaczące dla dziedzictwa kulturowego gminy ................. 14 2.2.2. Obiekty i stanowiska archeologiczne ............................................................... 16 2.2.3. Obiekty i strefy ochrony archeologicznej ........................................................ 16 2.3. ŚRODOWISKO SPOŁECZNE I GOSPODARKA ......................................................... 17 2.3.1. Charakterystyka demograficzna ....................................................................... 17 2.3.2. Analiza gospodarcza ........................................................................................... 20 2.4. DROGI I SYSTEM TRANSPORTU ............................................................................. 20 2.5. KULTURA I REKREACJA ............................................................................................ 21 3. ANALIZA MOCNYCH I SŁABYCH STRON SOŁECTWA LISEWO ...........22 4. OPIS PLANOWANYCH DZIAŁAŃ......................................................24 5. OPIS i CHARAKTERYSTYKA OBSZARÓW O SZCZEGÓLNYM ZNACZENIU DLA ZASPOKOJENIA POTRZEB MIESZKAŃCÓW, SPRZYJAJĄCYCH NAWIĄZYWANIU KONTAKTÓW SPOŁECZNYCH, ZE WZGLĘDU NA ICH POŁOśENIE ORAZ CECHY FUNKCJONALNO - PRZESTRZENNE……………29 PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI LISEWO I JĘCZEWO NA LATA 2011-2018 Strona 2 z 31 WSTĘP Rozwój i odnowa obszarów wiejskich to jedno z kluczowych wyzwań, jakie stoją przed Polską w okresie integracji z Unią Europejską. Zasadniczym jej celem jest wzmocnienie działań słuŜących zmniejszaniu istniejących dysproporcji i róŜnic w poziomie rozwoju obszarów wiejskich w stosunku do terenów miejskich. Plan Odnowy Miejscowości jest jednym z najwaŜniejszych elementów odnowy wsi, jej rozwoju oraz poprawy warunków pracy i Ŝycia mieszkańców. Sporządzenie i uchwalenie takiego dokumentu stanowi niezbędny warunek przy aplikowaniu o środki finansowe w ramach „Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013” działanie „Odnowa i rozwój wsi”, jak równieŜ stanowić będzie wytyczne dla władz Gminy Gniewino przy opracowaniu kierunków rozwoju miejscowości Lisewo i Jęczewo (sołectwo Lisewo). Celem działania „Odnowa i rozwój wsi” jest poprawa jakości Ŝycia na obszarach wiejskich poprzez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. Działanie umoŜliwi rozwój toŜsamości społeczności wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wpłynie na wzrost ich atrakcyjności turystycznej i inwestycyjnej. Plan odnowy to przedstawiona w formie dokumentu koncepcja działań do długotrwałego i zrównowaŜonego rozwoju miejscowości Lisewo i Jęczewo do roku 2018. Zawiera charakterystykę miejscowości Lisewo i Jęczewo, inwentaryzację zasobów słuŜącą ujęciu stanu rzeczywistego, analizę SWOT, planowane kierunki rozwoju oraz szacunkowy koszt przedsięwzięcia i harmonogram działań. Obszarem realizacji Planu Odnowy Miejscowości Lisewo i Jęczewo jest teren tych miejscowości. Dokument ten powstał w procesie konsultacji społeczności sołectwa Lisewo. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI LISEWO I JĘCZEWO NA LATA 2011-2018 Strona 3 z 31 1. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI, W KTÓRYCH BĘDZIE REALIZOWANA OPERACJA 1.1 CECHY POŁOśENIA WSI LISEWO i JĘCZEWO Miejscowość Lisewo i Jęczewo administracyjnie połoŜone są w centralnej części gminy Gniewino (powiat wejherowski)(Ryc. 1.). Ryc. 1. PołoŜenie miejscowości Lisewo i Jęczewo w gminie Gniewino źródło: opracowanie własne Badany obszar leŜy około 6 km od miejscowości gminnej Gniewina, 20 km od ośrodka powiatowego – Wejherowa, do centrum Gdyni, jednego z największych nadmorskich miast Polski, jest 40 km, zaś do Gdańska, miasta wojewódzkiego, jest ok.66 km PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI LISEWO I JĘCZEWO NA LATA 2011-2018 Strona 4 z 31 1.2 UśYTKOWANIE GRUNTÓW Obręb geodezyjny Tadzino, obejmujący sołectwo Lisewo i Tadzino zajmuje powierzchnię prawie 1300 ha, co stanowi 7,3% powierzchni całej gminy. Największą powierzchnię w obrębie geodezyjnym Tadzino stanowią uŜytki rolne (gruntu orne, łąki oraz pastwiska) 66,5% (tabl.1.). Ponad 27% powierzchni zajmują lasy oraz parki. Pozostałe grunty stanowią niewielki odsetek. Tabl. 1 Zestawienie powierzchni gruntów w obrębie geodezyjnym Tadzino. Powierzchnia Rodzaj uŜytku ha % UŜytki rolne 862,626 66,50 Lasy i parki 354,1197 27,30 Wody płynące i rowy 2,278 0,17 Tereny zabudowane 22,7264 1,75 Tereny zurbanizowane niezabudowane 0,1773 0,01 Drogi i tereny komunikacyjne 33,1836 2,57 Tereny róŜne 5,7434 0,44 NieuŜytki 16,3450 1,26 Powierzchnia ogółem 1297,1994 100,00 źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy Gniewino 1.3 ZARYS HISTORII ROZWOJU LISEWA I OKOLIC Okolice Jeziora śarnowieckiego od najdawniejszych czasów były atrakcyjnym terenem osadniczym. Pierwsi ludzie pojawili się na tych ziemiach około 2500 lat p.n.e. i zamieszkiwali południowe brzegi jeziora. Największe jednak nasilenie osadnictwa pradziejowego przypada na schyłek epoki brązu i początek epoki Ŝelaza (około 650 r. p.n.e.) i związane jest z rozwojem kultury pomorskiej, w której bardzo wysoki poziom osiąga garncarstwo i odlewnictwo. Specyficznym wytworem tej kultury są popielnice twarzowe (naczynia z plastycznym wyobraŜeniem twarzy ludzkiej) oraz bardzo rzadko spotykane popielnice w kształcie domków (dwie znaleziono w Rybnie). TakŜe osadnictwo wczesnośredniowieczne jest w tym rejonie bogato reprezentowane. Budowano grody obronne, ale takŜe osady otwarte (Nadole, PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI LISEWO I JĘCZEWO NA LATA 2011-2018 Strona 5 z 31 Opalino). Na terenie dzisiejszej wsi Nadole odkryto trzy osady wczesnośredniowieczne, datowane od VIII do XII w. W czasach nowoŜytnych powstały osady ludności kaszubskiej, które przybrały kształt wsi: Opalino, Czymanowo, Nadole. W XIII wieku obszar ten podporządkowany był kasztelanii białogórskiej i puckiej. Na początku następnego stulecia dostał się pod panowanie Zakonu KrzyŜackiego. W 1466 roku, po ustąpieniu KrzyŜaków, administrację przejął starosta pucki. Szczególne znaczenie w rozwoju gospodarczym i kulturowym mieszkańców osad miała działalność klasztoru i kościoła w śarnowcu. Od XIII do XVI wieku w posiadaniu cysterek (później benedyktynek) znajdowało się 5500 ha gruntów, 1600 ha lasu, Jezioro śarnowieckie o powierzchni 1470 ha, rzeka Piaśnica z dopływami i brzeg morski od Wierzchucina do Widowa. Wśród najwaŜniejszych osad naleŜących do klasztoru wymienić naleŜy takŜe Nadole i Gniewino. Obok własności klasztornej majątki w okolicy posiadały rody Wejherów, Zalewskich, Dąbrowskich, Rexinów. Poza krótkimi okresami w XV i XVII wieku obszar gminy naleŜał do Brandenburgii, a później do Królestwa Prus. Sekularyzacja i późniejsza kasacja klasztoru w śarnowcu oraz przeprowadzane reformy agrarne przyniosły zmiany posiadania i statusu dotychczasowych właścicieli ziemi. Bogatsi chłopi wykupywali ziemie i wzmacniali dotychczasowe gospodarstwa. Wsie zwiększały liczbę mieszkańców. Pierwsze dokumenty odnośnie Lisewa pochodzą z XIV w. i odnotowują miejscowość jako majątek szlachecki, naleŜący pierwotnie do rodu Lisewskich. Od 1575 roku majątek podzielony został pomiędzy rodziny Dzięcielewskich i Jackowskich. Na początku XVII w. Lisewo zostało połączone z pobliskim Jęczewem. W 1784 r. Lisewo liczyło 7 dymów, 1 folwark, 2 zagrodników, przysiółek Kostkowo oraz staw hodowlany. W latach 70-tych XIX w. J. Zielcke (ówczesny właściciel) wzniósł nowy dwór wraz z załoŜeniem parkowym i gospodarczym na południowy wschód od wsi. Wzniesienie linii kolejowej Wejherowo – Choczewo na początku XIX w. rozdzieliło właściwą wieś Lisewo od załoŜenia dworskiego. Po poŜarze w 1907 r. wieś podupada, a w 1 ćwiartce XX w. wyludniła się i przestała istnieć. Od tej pory nazwa PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI LISEWO I JĘCZEWO NA LATA 2011-2018 Strona 6 z 31 Lisewo odnosi się wyłącznie do majątku ziemskiego, którego część gospodarcza została znacznie rozbudowana. W latach 20-tych