BODEMKAAR T VAN BELGIË CARTE DES SOLS DE LA BELGIQUE VERKLARENDE TEKST BIJ HET KAARTBLAD TEXTE EXPLICATIF DE LA PLANCHETTE DE OORDEGEM 71 W Uitgegeven onder de auspiciën Edité sous les auspices de van het Instituut tot aanmoe• l'Institut pour l'encouragement diging van het Wetenschappe• de la Recherche Scientifique lijk Onderzoek in Nijverheid dans l'Industri-î et l'Agricul• en Landbouw (I.W.O.N.L.) ture (LR. S. LA.) 1971 De bodemkaarten, schaal 1/20 000, met verklarende tekst, zijn te verkrijgen bij het secretariaat van het Comité voor het opnemen van de Bodemkaart en de Vegetatiekaart van België, Rozier 6 9000 Gent. Normale prijs: 300 F (niin. 200 F). Behalve de-bodemkaarten met verklarende tekst publiceerde het Comité eveneens verhandelingen : iVIoormann F. R. De bodemgesteldheid van het Oudland van Veurne-Amhacht 124 blz., 27 /ig., 34 fab., 3 pl. buiten teïcst. Gent, 1951 . 12$ F Maréchal R. , — Contribution à l'étude des- terrains superficiels de la région condruaienne 320 p.] 84 fig. (fig. -f phot.), 3 cartes. Gand, 1958 . ... 300 F Deckers J. — Contribufioïi à l'étude de la composition et de la capacité de production des sols de l'Ardenne centrale et de la Famenne orientole 296 p., 21 fig. (2 en couleurs), 41 tahl. Gand, 1966 .... 30Ô F Les cartes des sols, à l'échelle de 1/20 000, avec texte explicatif, peuvent être obtenues au secrétariat du . Comité pour l'établissement de la Carte des Sols et de la Végétation de la Belgique,- Rozier 6 ' •. , 9000 Gànd. Prix normal: 300 F (min. 200 F). Outre les cartes des sols avec texte explicatif, le Comité a édité également des mémoires : Moormann F. R. — De bodemgesteldheid van het Oudland van Veurne-Ambacht 124 hlz., 27 fig.; 34 tab., 3 pl. buiten tekst. Gent, 1951 . 125 F Maréchal R. ^ ^ Contribution à l'étude des terrains superficiels de la région 'condrusienne 320 p., 84 fig. (fig. + phot.), 3 cartes. Gand, 1958 300 F Deckers J. — Contribution à l'étude de la composition et de la capacité de production des sois de l'Ardenne centrale et de la Famenne orientale 296 p., 21 fig. (2 en couleurs), 41 tabl. Gand, 1966 300 F VERKLARENDE TEKST BIJ DE BODEMKAART VAN BELGIË TEXTE EXPLICATIF DE LA CARTE DES SOLS DE LA BELGIQUE BOD EM KAART VAN BELGIË CARTE DES SOLS DE LA BELGIQUE VERKLARENDE TEKST BIJ HET KAARTBLAD TEXTE EXPLICATIF DE LA PLANCHETTE DE OORDEGEM 71 W Uitgegeven onder de auspiciën Edité sous les auspices de van het Instituut tot aanmoe• l'Institut pour l'encouragement diging van het Wetenschappe• de la Recherche Scientifique lijk Onderzoek in Nijverheid dans rindustri" et l'Agricul• en Landbouw (I.W.O.N.L.) ture (LR S. LA.) 1971 De publikaties van het Comité Bodemkaart en de Vegetatiekaart van België omvatten : — kaartbladen op schaal 1/20 000 — verklarende teksten bij de kaartbladen — verhandelingen over de bodem- en de vegetatiegesteldheid van de natuurlijke streken van België. Les pubhcations du Comité pour Vétablissement de la Carte des Sols et de la Végétation de la Belgique comportent : — des planchettes à l'échelle de 1/20 000 — des textes explicatifs des planchettes — des mémoires sur la constitution des sols et de la végéta• tion des régions naturelles de la Belgique. BODEMKAART VAN BELGIË CARTE DES SOLS DE LA BELGIQUE 55E 56W 56E I \ Ovtrmere I-—sj-^ / K.,.en ]° {/} / 71 E 70 E G od vet r 65 E 86 W 86E VERKLARENDE TEKST BIJ HET KAARTBLAD TEXTE EXPLICATIF DE LA PLANCHETTE DE OORDEGEM 71 W door — par A. LOUIS Centrum voor Bodemkartering Centre de Cartographie des Sols Dir. R. TAVERNIER INHOUDSOPGAVE Biz. Inleiding 9 1. FYSIOGRAFIE ' . 11 11. Topografie en hydrografie 11 12. Geologie 13 13. Landschapsbeeld 15 14. Klimaat 17 2. BODEMGESTELDHEID EN LANDBOUW .... 18 21. Lithologie van de bodemvormende sedimenten 18 211. Holocene afzettingen 19 212. Pleistocene afzettingen .... 20 213. Tertiaire afzettingen 22 22. Hydrologie 23 221. Permanent grondwater .... 23 222. Tijdelijk stuwwater 23 223. Hellingwater 25 23. Bodemgenese 26 231. Grijsbruine podzólachtige bodems . 26 232. Gedegradeerde varianten van de grijsbrui• ne podzólachtige bodems .... 28 233. Bruine bodems 29 234. Gronden met niet bepaalde profielontwik- keling 30 235. Regosols 31 236. Kunstmatige gronden . 32 24. Bodemklassifikatie 32 241. Kartografische klassifikatie .... 32 2411. Kemseries 32 2412. Afgeleide series 35 2413. Bodemfasen 36 2414. Niet gedifferentieerde terreinen . 36 242. Landbouwkundige klassifikatie ... 36 25. Bondig overzicht van de bodemgesteldheid . 38 Biz. 26. Bodemeenheden en hun landbouweigenschappen 40 261. Zandgronden 40 262. Lemig-zandgronden 41 263. Licht-zandleemgronden .... 45 264. - Zandleemgronden ..... 48 • 265.-Leemgronden 58 266., Kleigronden ....... 66 267.. Stenig-leemgronden ..... 68 268. Niet gedifferentieerde terreinen ... 69 . 269., Kunstmatige gronden . ... 69 3. DIVERSE GEGEVENS IN VERBAND MET DE BODEMGESTELD• HEID 71 31. Landbouwkundig bodemgebruik .... 71 32. Bevolking — Bewoning 77 33. Geschiktheidsklassifikatie 78 331. Landbouwkundige geschiktheid van de gronden ....... 78 332. Geschiktheid-voor diverse doeleinden . 81 Bibliografie 83 Legende — Légende ....... 84 Resumé 92 VERKLARENDE TEKST BIJ HET KAARTBLAD OORDEGEM 71 W Inleiding Enkele algemene gegevens De gekarteerde oppervlakte van het kaartblad Oordegem bedraagt ca. 7500 ha; ongeveer 500 ha worden ingenomen door de bebouwde zone. Het kaartblad ligt tussen Gent en Aalst, deels in de Zand- leemstreek, deels in de Leemstreek. Langs de noordelijke grens, op het grondgebied van Wetteren, komen een miniem gedeelte van de Vlaamse Zandstreek en het alluviaal gebied van de Schelde voor. Het gebied heeft een agrarisch karakter. De enige industrie is gevestigd langs de steenweg Gent-Dendermonde (zuidrand van de Wetterse agglomeratie). In de noordehjke helft is de boomkwekerij zeer belangrijk. De grootste oppervlakte (ca. 58 %) bestaat uit landbouwgronden (27 % akkerland, 23 % weiland); een klein deel (5 %) is bebost. Volgende gemeenten liggen op het kaartblad (fig. 1); — volledig : Erondegem, Impe, Oordegem, Ottergem, Smet- lede, Vlekkem, Vlierzele, Wanzele en Zorinegem, — gedeeltelijk, met de dorpskom : Bambrugge, Bavegem, Burst, Letterhoutem, Serskamp, Sint-Lievens-Houtem, Massemen en Westrem, — gedeeltelijk, met de dorpskom op een aangrenzend kaart• blad : Schellebelle en Wetteren (Wetteren 56 W), Wichelen (Zele 56 E), Erpe, Lede en Mere (Aalst 71 E), Aaigem en Borsbcke (Hcrzclc 86 W). De voornaamste verkeerswegen zijn : — hoofdwegen : autostrade Oostende-Brussel, steenwegen Gent-Wetteren-Dendermonde, Gent-Brussel, Aalst-Ouden- aarde, Wetteren-Oombergen, — spoorwegen : Oostende-Brussel, Gent-Dendermonde met vertakking naar Aalst vanuit Wetteren, Aalst-Ronse, — waterweg : Schelde. 10 Uitvoering van de kaartopname en de profilering De bodemkaart van het kaartblad Oordegem werd opge• nomen in 1964-1965 door karteerder M. D'Haeyer onder leiding van Ir. R. Leys, karteringsleider, en afgewerkt in 1966 door karteerder A. Ghilain onder leiding van Ir. A. Louis, werk- leider. De algemene leiding van de werkzaamheden berustte bij Prof. Dr. R. Tavernier, direkteur van het Centrum voor Bodemkartering. De bodemprofielen werden onderzocht door middel van boringen (ca. 2 per ha) tot op 125 cm diepte; enkele profielkuilen en ontsluitingen werden bestudeerd. Als basis- kaart voor de veldopname werden Popp-plans (kopieën van de kadastrale plans op schaal 1/5000, uitgave 1840-1860) gebruikt. In juni en augustus 1958 werden 110 oppervlaktemonsters genomen en 16 profielkuilen morfologisch onderzocht door Ir. F. Appelmans, assistent bij het Laboratorium voor Grond• onderzoek van de Rijkslandbouwhogeschool te Gent, onder de direktie van Prof. Dr. L. De Leenheer. Al de morfologische en analytische gegevens werden samengebracht in een voorstudie van het kaartblad (F. APPELMANS & M. VAN RUYMBEKE, 1959). 11 I. FYSIOGRAFIE II. TOPOGRAFIE EN HYDROGRAFIE De. noordelijke helft van het gekarteerd gebied vertoont een vlak tot zwak golvend reliëf, de zuidelijke helft een golvend reliëf, beheerst door enkele tertiaire koppen. In het noorden schommelt het topografisch niveau tussen 10 en 15 m; de laagste punten (5 m) liggen langs de Schelde (noordwesthoek) en langs de Molenbeek (Schellebelle); enkele zandige tertiaire koppen op Wetteren en Serskamp bereiken 20-28 m. Kleine ruggen (met konvex rehëf) worden aangetrof• fen ten noorden van Wanzele en op het gehucht Boeijgem (Wichelen), ten oosten van de Molenbeek. In het centraal gedeelte zijn de reliëfsverschillen belang• rijker. Twee heuvelruggen op meer dan 30 m, gescheiden door de Wéllebeekdepressie, wiggen in noordoostelijke richting uit, resp. op Oordegem, Smetlede en Vlierzele, Impe. De tertiaire getuigeheuvel van Lede (37 m) reikt over de oostelijke rand van het kaartblad. In het zuidoosten, tussen de twee Molenbeken, loopt vanaf het station van Bambrugge tot aan het dorp van Erondegem een SW-NE gerichte leemrug op meer dan 40 m; het is de scheidingskam tussen Schelde- en Denderbekken. Een top van deze rug bereikt 57 m langs de steenweg Aalst-Ou denaarde, ter hoogte van de zandgroeve van Bambrugge. In de zuidoost• hoek, op meer dan 50 m, komt een deel van de Cauwenberg (Mere) voor. Naar het zuidwesten toe stijgt het peil buiten de valleien vrij snel en bereikt 60 m op de toppen van enkele geïsoleerde heuvels te VliprzRle, Zonnegem, Letterhoutem en Burst. Het hoogste punt (83 m) ligt langs de grens tussen Borsbeke en Letterhoutem, ten zuiden van het gehucht Balei. Het kaartblad behoort bijna volledig tot het hydrografisch bekken van de Zeeschelde. Het gedeelte in de zuidoostelijke hoek wordt