MAIDER SANTXO SOTO «Uste dut Uribe Kostan garrantzi Aixerrota taldeko hondartza-boleiboleko handia ematen zaiola kirolari» jokalaria 125. zenbakia 2018ko maiatzaren 10etik 16ra arte «Matxismoaz daukagun pertzepzioa aldatuz doa» Pikara Magazine aldizkari feministaren sortzaileetakoa izan zen June Fernández orain zortzi urte. Emakumeen borrokaren gako nagusiak aztertu ditugu haregaz, «La Manada» auziaren epaiak harrotutako hautsa oraindik airean dabilela. URIBE KOSTAKO PRESOAK | 2-3 GETXOKO SAN ISIDRO JAIAK | 4-5 LEIOAKO MENDIBILE JAUREGIA | 6 umORE AZOKA LEIOAN | 10 KARTZELALDI LUZEAK, MUSIKA, FESTA ETA UDALARENA IZAN ARREN, ANTZERKIA, DANTZA ETA URRUN ETA ONURA BARIK DANTZAK ANDRA MARIN EZ ZAIO DOAN IRTETEN ZIRKU GARAIKIDEA Eskualdeko hogei lagun daude Maiatzaren 11tik 15era bitartean, Ekitaldiak egiteko alokairua Aurtengo kaleko artisten azokan preso gaur egun espainiar eta San Isidro jaiak ospatuko dituzte ordaindu behar izaten du Leioako ehun emanaldi baino gehiago frantziar espetxeetan. Beste bat Andra Marin. Herrien Jaialdia ere Udalak. EH Bilduk «herritarrentzat egingo dituzte Euskal Herriko zein Sao Tomen dago deportatuta. egingo du Itxas Argia taldeak. berreskuratzea» eskatu du. beste herrialdeetako 40 taldek. vvvv 2 ETA-REN AMAIERA URibe KOstaKO PResOEN EGOERA Kartzelaldi luzeak, urrun eta espetxe-onurarik gabekoak ETA deseginda, euskal preso, iheslari eta deportatuak herriratzea da konponbiderako prozesuaren erronketako Urko Labeaga Garcia bat oraindino. Uribe Kostako 20 lagun daude espetxeratuta, Sopela Euskal Herrian zein frantziar eta espainiar estatuetan; Preso bakoitzaren izenagaz batera, jaioterria, 1998 baita deportatu bat ere, herritik milaka kilometrora. espetxeratze-urtea, gaur egun Villabona (Asturias) dagoen kartzela eta harainoko 290 km TESTUA: IkER RINCON MORENO INFOGRAFia: ARTEFAKTO distantzia ageri dira. Txabi EPPK-ko kidea arduera armatua behin betiko eten zuen ETAk 2011n; joan den Moreno Ramajo EPPKtik kanpo Sopela maiatzaren 3an, aldiz, erakundeak desegitea erabaki zuen, ia 60 ur- tez bizirik egon ostean. «ETA herritik sortu zen eta orain herrian 1998 Jurtuko da» esanez iragarri zuen erakundeak audio bidez bere de- Villabona (Asturias) 290 km segitea. Adierazpen historiko horretan, bere «egitura denak» desegin dituela jakinarazi zuten; hurrengo egunean, ostera, Kanboko Arnaga Jauregian egin zen ekitaldian ETAren amaiera ofizialki ziurtatu zuen Gorka Olga euskal ordezkaritza politiko zabal batek. Martinez Ahedo Sanz Martin Fase berri batean murgildu da gizartea; hala ere, euskal preso, Urduliz Sopela iheslari eta deportatuak herriratzeko erronka indarrean dago orain- 1997 1999 dino. Etxerat elkarteak apirilean emandako datuen arabera, denera A Lama (Pontevedra) Villabona (Asturias) 278 gizon-emakume daude espetxeratuta, herritik ehunaka kilome- 675 km 290 km trora, Portugalgo (1) eta espainiar (227) eta frantziar (50) estatuetako kartzeletan. Horietatik denetatik, hamasei dira eskualdekoak; hala ere, Uribe Kostako beste lau gizon-emakume ere badaude espetxera- Villabona tuta, Euskal Preso Politikoen Kolektibotik (EPPK) kanpo. Bestalde, Sao Tomen deportatuta dagoen pertsona bat eta ihes egin behar izan duten pertsona bi daude uribekostarren artean. Monterroso Felipe Gonzálezen gobernuak ipini zuen dispertsioa, 1989an, eta ordutik presoen gehiengoa bere jaioterritik 400 kilometro baino Endika Lejarzegi gehiagora dago espetxeratuta. Frantziako Gobernua lehenagotik hasi A Lama Olabarrieta zen politika hori ezartzen; dena dela, iazko apirilaren 8an ETA ar- Getxo Alvaro magabetzearen ondorioz, Frantziako Gobernuak jarrera aldatu zuen. 2005 Arri Pascual Urtarrilean iragarri zuen Frantziako Estatuan sakabanatuta zeuden Monterroso (Lugo) Getxo presoak Lannemezango eta Mont-de-Marsango espetxeetara hurbil- 531 km 1995 duko zituela. Harrezkero, hamabi preso lekualdatu dituzte; hamaika Castelló II (Albocasser) kartzela bi horietara, eta bat Muretera. Horien artean dago Asier Bo- 541 km rrero algortarra, Poissytik Mont-de-Marsango espetxera lekualdatu baitzuten joan den apirilean. Uribe Kostako Etxerat elkarteko kideek adierazi dutenez, hurbilpen horien gehiengoa laster libre geldituko Manex direnei lotuta dago, baina erabaki hori aurrerapauso bat dela azaldu Zubiaga Bravo dute. Dena dela, momentuz gizonezkoak soilik hurbildu dituztela dei- Ibai Getxo toratu dute: «Lotsagarria eta salagarria da, oraindino ez dute emaku- Aginaga Guinea 2002 merik gerturatu». Berango Valencia II (Picassent) Espainiako Estatuaren kasuan, presoen senideek ez dute uste gau- 2003 660 km zak asko aldatuko direnik espetxe politikan, ez behintzat epe labu- Morón (Sevilla) rrean. «Mendekua eta ankerkeria oso ezarrita daude, biktimen elkar- 921 km Jabier teetan zein gobernuan», deitoratu dute. Gogoratu dutenez, ETAk bere Gallaga Ruiz jardun armatua behin betiko etengo zuela iragarri ondoren, PPren Getxo Gobernuak adierazi zuen presoak gerturatzeko nahitaezko baldintza 1997 zela erakundea desegitea. Eguna heldu da, baina Madrilek ez du ha- Córdoba (Alcolea). lako keinurik egin oraindino. Are gehiago, azken egunotan hainbat 790 km. hedabidetan Juan Ignacio Zoido Espainiako Barne ministroak adie- Irantzu razi duenez, egoera berri horrek ez du eraginik izango espetxe po- Gallastegi Sodupe Kordoba Berango litikan. Ordea, ñabardura bat egin zuen: Madrilek ez duela egingo «legeak jasotzen ez duen ezer». Eta adituek diotenez, legeak ematen 1999 Moron Lexuri Huelva II (Huelva) du politika hori moldatzeko tartea; izan ere, gogoratu beharra dago Gallastegi Sodupe 960 km Aitor Berango Espainiako legediak ipintzen duela presoek euren familietatik hurbi- Cotano Sinde len dagoen espetxean bete behar dutela zigorra. 2002 Getxo Almería (Acebuche) Huelva II 960 km ESkuALDEKO PRESOEN EGOERA, SENIDEEN AHOTIK. EPPK-ko Uribe Sergio 2008 Puerto III (Puerto de Santa María) Almeria Kostako hamasei gizon-emakume daude espetxeratuta, hamabost Polo Escobes 980 km Espainiako Estatuko hamahiru kartzelatan sakabanatuta eta baka- Sopela Puerto II rra Frantziako Estatuko batean. Espetxe horietatik, Cádizen dagoen 1999 Puerto III-ren isolamendu-modulua Espainiako Estatuko «gogorrena» Algeciras (Cádiz) 1.065 km Botafuegos vvvv hiruka 2018ko maiatzak 10 | maiatzak 16 3 Kartzelaldi luzeak, urrun eta espetxe-onurarik gabekoak 278 % 88 110.112 € 16 preso daude EPPKren barruan, Etxerat EPPK-ko kideen portzentaia hori presoen senide denen artean aste bakar pertsona hil dira senideak bisitatzeko elkartearen azkenengo zenbaketaren dago lehenengo graduan, hau da, batean izaten duten gastua da hori, Sare bidean, dispertsioa ipini zenetik gaur arabera. Gehienak frantziar eta espainiar presondegi-erregimenik zorrotzenean, Herritarrak emandako datuen arabera. egunera arte. Horien artean dago Anjel estatuetan daude sakabanatuta. inolako baimenik eta onurarik gabe. Joan-etorri bakoitzean 275,97 euroko Figueroa preso algortarraren amama Portugalen bakarra dago. Hirugarren graduan ez dago inor. gastua edukitzen dute senideek. Antxoni Fernandez. Roanne dela uste dute senideek, eta horretan dago Aitor Cotano. Etxeratekoek diotenez, barroteez gainera, zulo txiki ugari zeuzkan xafla bat jarri ziz- Saioa kieten presoei leihoetan, «ahalik eta argi gutxien sar zedin». Patioek Sanchez Iturregi ere ez dute eguzkia hartzeko aukerarik ematen, «oso estuak direlako». Mont-de-Marsan Berango Kordobako espetxealdia ere gogorra dela azaldu dute. Bertan dago 2013 Jabier Gallaga, Frantzian hamalau urte espetxeratuta egon ondoren. Asier Roanne Bere amak azaldu duenez, kartzela horretan dauden kide denak dau- Borrero Toribio 845 km de isolamendu-egoeran, algortarra barne. Askotan egiten dituzte pro- Getxo testaldiak moduluetara eroateko, baina oraindino ez dute ezer lortu, 2009 deitoratu du presoaren sendiak. Iñigo Gutierrez algortarra ere zuze- Mont-de-Marsan nean isolamendura eraman zuten Puerto I-en. Bere amak gogoratzen 262 km duenez, 40 egunez eduki zuten egoera horretan. Horrez gainera, ziegen baldintzak ere deitoratu dituzte senideek. Iñaki Presoen egoera Diotenez, porlanezko hormak dauzkate, neguan hotza eta udan be- Bilbao Gaubeka oroitarazteko roa baino ez dutenak ematen. Gainera, horiek denek umeltasunak Urduliz dauzkatela salatu dute: «Hormak beltz-beltz daude. Hori osasunera- 1998 hitzordu bi ko oso-oso kaltegarria izan behar da». Labezomorro artean bizitzea Zuera (Zaragoza) eskualdean ere normala dela iragarri dute. «Gauza bat da kondena bat bete behar 370 km izatea, eta beste gauza bat da zelan dauden. Ez da nahikoa espetxe- Zuera Eskualdeko hainbat presok hogei eta ratuta egotea, martirizatzen ari dira», salatu dute senideek: «Ez dute hamar urte beteko dituzte aurten eguzkia ikusteko aukerarik, hotza pasatzen dute, janaria oso txarra espetxean. Hori oroitzeko eta euren da eta zerumuga ikusteko aukerarik ez izateak ikusmena galtzea era- Patxi egoera salatzeko hitzordu bi ipini giten die, besteak beste». Markes Zelaia dituzte egunotan. Lehenengoa Berango maiatzaren 18an izango da, Sopelako Presoen egoera zein den salatzeaz gainera, senideek eurek ere pai- Udaletxeko plazatik abiatuta, ratu izan dituztenak eta oraindino jasaten dituztenak ekarri dituzte 1998 20:00etan. Horretan, aurten Castelló II (Albocasser) akordura. Dispertsioak eraginda, urtean milaka kilometro egin behar hogei urte beteko dituzten Iñaki 541 km izateaz gainera, askotariko kontrolak gainditu behar izan dituzte Bilbao urduliztarra, Patxi Markes behin baino gehiagotan espetxera heldu ahal izateko. Modu berean, Castelló II berangoztarra eta Urko Labeaga sopeloztarra oroituko dituzte. funtzionarioek eurekiko izan ohi duten