kebikeç / 23 • 2007 Osmanl› Öncesi ve Osmanl› Araflt›rmalar› Uluslararas› Komitesi’nin [Comité International des Études Pré-Ottomanes et Ottomanes (CIEPO)] Faaliyetleri ve Yay›nlar› Mustafa Birol ÜLKER* lki 1974’de ‹talya’da, 17.si bu makale haz›rland›¤› s›rada Trabzon’da gerçeklefltirilen CIEPO kongreleri, iki y›l aral›klarla farkl› ülkelerde yap›l- ‹makta ve sunulan bildirilerin hepsi belirli bir kurum arac›l›¤› ile düzenli olarak bas›lmamaktad›r. Bu sahada çal›flmalar yapan araflt›rmac›lar içinde bu kongrelere sunulan bildirilere ulaflmak büyük bir güçlük oluflturmaktad›r. CI- EPO kongreleri hakk›ndaki bu makalemizdeki amac›m›z baflta Osmanl› Ta- rihçileri olmak üzere Osmanl› dönemi ve öncesine dair çeflitli tebli¤lerin su- nuldu¤u kongrelerden araflt›rmac›lar› haberdar etmek, dergi veya kitap ola- rak yay›nlanm›fl olan kongrelerin bibliyografik künyeleri ile bu kongrelerde sunulan tebli¤leri araflt›rmac›lara duyurmakt›r. Bunun için makalemizde CI- EPO kongreleri hakk›nda önce kronolojik bilgi verilecek ard›ndan da ulafl›la- bildi¤i ölçüde kongrelere sunulan bildirilerin isimleri ve sunanlar›n listesi yer alacakt›r. Osmanl› ve Osmanl› öncesi Türkiye tarihiyle ilgili araflt›rma yapan on ilim adam› 1972 y›l›n›n 19-23 Eylül tarihleri aras›nda Prof. Dr. Ömer Lûtfi Bar- kan’›n1 baflkanl›¤›nda Bursa’da toplanarak “Osmanl› Öncesi ve Osmanl› Arafl- t›rmalar› Uluslararas› Komitesi”ni [Comité International des Études Pré-Ot- * TDV ‹SAM Kütüphane ve Dokümantasyon Müdürlü¤ü. ** Bu makalenin haz›rlanmas›nda yard›mlar›n› esirgemeyen Prof. Dr. Hatice Aynur, Yrd. Doç. Dr. Erhan Af- yoncu, Yrd. Doç. Dr. Necmettin Alkan, Dr. Bilgin Ayd›n, Dr. Ertu¤rul Boynukal›n ile ‹SAM kütüphanesi perso- neline teflekkür ederim. 1 Prof. Dr. Ö. L. Barkan’›n hayat› ve eserleri hakk›nda daha genifl bilgi için bk. Mübahat S. Kütüko¤lu, “Bar- kan, Ömer Lutfi”, Türkiye Diyanet Vakf› ‹slâm Ansiklopedisi, c.V, ‹stanbul 1992, s. 74-76. 319 kebikeç / 23 • 2007 tomanes et Ottomanes (CIEPO)] kurdular. ‹ki y›lda bir ilmi kongreler düzen- lemeyi hedefleyen komite ileriki y›llarda çeflitli ülkelerde çok say›da ilim ada- m›n›n kat›ld›¤› ve destek verdi¤i kongreleri organize etti. Günümüzde baflkan- l›¤›n› Prof. Dr. Jean-Louis Bacque-Grammont’un yapt›¤› CIEPO’nun faaliyet- lerinde çeflitli ülkelerin ilim adamlar› görev almaktad›r2. CIEPO kendi düzen- ledi¤i kongreler d›fl›nda baz› sempozyum ve kollokyumlara da destek olmufl3 ve CIEPO toplant›lar›na gösterilen ilginin bir yans›mas› olarak ço¤u zaman, yap›lan bir toplant›n›n ard›ndan çeflitli dergi ve dillerde toplant›y› de¤erlendi- ren yaz›lar ç›km›flt›r4. CIEPO taraf›ndan flimdiye kadar düzenlenen kongrelerde sunulan tebli¤- ler yay›n komiteleri taraf›ndan bazen bir dergi say›s› bazen de kitap fleklinde yay›na haz›rlanm›fl ve farkl› isimlerle adland›r›larak yay›mlanm›flt›r. Ham- burg’da yap›lan II., Cuenca’da yap›lan IV., Amsterdam’da yap›lan XI., Varflo- va’da yap›lan XVI. kongrelerde sunulan tebli¤ler ise yay›mlanmam›flt›r. Ya- y›nlanan tebli¤ler ise tebli¤ sahipleri taraf›ndan yay›n komitesine gönderilen- lerden oluflmufl, baz› tebli¤ler sahipleri taraf›ndan kongrede sunuldu¤u halde yay›nlanmas› için yay›n komitesine verilmemifl veya gönderilmemifltir. Anka- ra’da yap›lan X. kongrenin bildiri özetleri yay›nlanm›fl, Trabzon’da yap›lan XVII. kongrede sunulan tebli¤lerin tertip komitesi taraf›ndan yay›nlanaca¤› aç›klanm›flt›r. Yay›nlanan kongrelerden III. CIEPO sempozyumunda sunulan tebli¤ler Prilozi dergisinin 30. say›s› (1980), VI. CIEPO Varia Turcica IV, IX. CIEPO 2 CIEPO Osmanl› Öncesi ve Osmanl› Araflt›rmalar› Uluslararas› Komitesi XIV. Sempozyum bildirileri 18-22 Eylül 2000, Çeflme / yay. haz. Tuncer Baykara - Ankara : Türk Tarih Kurumu, 2004. s. IX-X. 3 Habsburgirsch-Osmanische Beziehungen: Relations Habsbourg-Ottomanes, Wien, 26-30. September 1983. [Colloque sous le patronage du Comite international des etudes pre-ottomanes et ottomanes] Herausgegeben von Andreas Tietze, Wien: Verlag des Verb. d. Wiss. Ges. Österreiches, 1985. [Wiener Zeitschrift für die Kunde des Morgenlandes; Band. 13]; ISBN 3-85369-614-7. [Viyana kuflatmas›n›n 300. cü y›l dönümü sebebiyle CIEPO önderli¤inde yap›lm›flt›r.] ve Cimetieres et traditions funeraires dans le Monde ‹slamique = ‹slam dünyas›nda mezarl›klar ve defin gelenekleri / ed. Jean Louis Bacque-Grammont, Aksel Tibet - Ankara: Türk Tarih Kuru- mu, 1996. cilt: 1-2. (385, 265 s.) : fot. ; 30 cm. -- (Türk Tarih Kurumu ; XXVI dizi- sa. 6). 4 Tuncer Baykara, “Studi Preottomani e Ottomani, Napoli 1976”, Türk Kültürü, y›l:XV/say›: 170 (Aral›k 1976), s. 118-120; Bistra Cvetkova, “Le Deuxime Congres international d'Etudes preottomanes et ottomanes”, Bulga- rian Historical Review, say›.1, Sofya, 1977, s.120-122.; Abdeljelil Temimi, “Ve Symposium de CIEPO: Les pro- vinces arabes et leurs sources documentaires a l'epoque Ottomane, Tunis, 13-18 Septembre 1982, Revue d'His- toire Maghrebine / Al-Majalla al-Tarikhiya al-Maghribiya, annee:9 / numeros:27-28, Decembre 1982, p. 387- 396.; ‹lber Ortayl›, “Habsburg-Osmanl› ‹liflkileri [CIEPO'nun 1983 Eylülünde Viyana Üniversitesi'nde Tertiple- di¤i Kollogyumun Tebli¤leri]” Tarih ve Toplum, 10. cilt, 58. say›, ‹stanbul, 1988. s. 60-61; Jean-Louis Bacque- Grammont, Emeri Van Donzel; Comite International d'Etudes Pre-Ottomanes et Ottomanes. VIth Symposium, Cambridge 1-4th July 1984, Paris-‹stanbul-Ledien 1987, 304 s.; tan›tan Mahmut H. fiakiro¤lu, Erdem Atatürk Kültür Merkezi Dergisi, cilt: IV/11, Ankara – 1988, s. 623-624; CIEPO Comite International des Etudes Preot- tomanes et Ottomanes: abstracts, Ninth Symposium, Jerusalem, July 23-26, 1990. Jerusalem: [t.y.], 101 s.; 14. CIEPO Uluslararas› Türk ‹ncelemeleri Sempozyumu: Bildiri Özetleri, [18-22 Eylül 2000, ‹zmir-Çeflme-Manisa]; Ege, Dokuzeylül ve Manisa Celal Bayar Üniversiteleri, ‹zmir – 2000. 80 s; XV. CIEPO Kongresi'nde (Londra, 8- 12 Temmuz 2002) Bilim Tarihi, cilt IV, say› 1, ‹stanbul, 2002, s. 133-134; Sedat Bingöl, “16-CIEPO’nun ard›n- dan (International Comittee of Pre-Ottoman and Ottoman Studies)”, OTAM, say›: 16 (2004), s. 215-218. 320 ÜLKER Osmanl› Öncesi ve Osmanl› Araflt›rmalar› Uluslararas› Komitesi’nin Faaliyetleri Scripta Hierosolymitana; XXXV, XII. CIEPO Archiv Orientalni dergisinin Supplementa serisinin VIII. nüshas› olarak yay›mlanm›flt›r. V. ve VI. CIEPO kongrelerinde sunulan tebli¤ler ise konu olarak tasnif edilmifl ve Osmanl› dö- neminde Arap vilayetleri, Osmanl› döneminde Anadolu ve Avrupa vilayetleri fleklinde farkl› yay›nlar olarak bas›lm›flt›r. Yukar›da genel hatlar›yla özetlemeye çal›flt›¤›m›z bu sorunlu yay›n biçimi- nin CIEPO tebli¤lerine ulaflmak isteyen araflt›rmac›lara yaflatt›¤› güçlükleri k›smen de olsa gidermek için, afla¤›da yer alan üç ayr› bafll›k alt›nda bir tas- nif yap›lm›flt›r. Öncelikle CIEPO kongrelerinin düzenlendi¤i yer ve tarihlerin listesi verilmifl daha sonra bunlardan yay›nlananlar›n bibliyografik künyeleri toplu olarak gösterilmifl en son bölümde de kongrelerde sunulan tebli¤ler yer alm›flt›r. I. CIEPO Kongrelerinin düzenlendi¤i yerler ve tarihleri: I. 24-26 Eylül 1974, Napoli – ‹talya (Bas›ld›). II. 5-10 Eylül 1976, Hamburg – Almanya (Bas›lmad›). III. 18-22 Eylül 1978, Sarajevo – Yugoslavya (Bas›ld›). IV. 30 Haziran - 4 Temmuz 1981, Cuenca – ‹spanya (Bas›lmad›). V. 13-18 Eylül 1982, Tunus (Bas›ld›). VI. 1-4 Temmuz 1984, Cambridge – ‹ngiltere (Bas›ld›). VII. 7-11 Eylül 1986, Peç – Macaristan (Bas›ld›). VIII. 19-23 A¤ustos 1988, Minneapolis – Minnesota (ABD) (Bas›ld›). IX. 23-26 Temmuz 1990, Kudüs (Bas›ld›). X. 31 A¤ustos – 5 Eylül 1992, Ankara – Türkiye (Bildiri özetleri ba- s›ld›). XI. 20 – 24 Haziran 1994 Amsterdam – Hollanda (Bas›lmad›). XII. 9 – 13 Eylül 1996, Prague – Çek Cumhuriyeti (Bas›ld›). XIII. 21 – 25 Eylül 1998, Viyana – Avusturya (Bas›ld›). XIV. 18 – 22 Eylül 2000, Çeflme – Türkiye (Bas›ld›). XV. 8 – 12 Temmuz 2002, Londra – ‹ngiltere (Bildirilerin bir k›sm› bas›ld›). XVI. 14 – 19 Haziran 2004, Varflova – Polonya (Bas›lmad›). XVII. 18 – 23 Eylül 2006, Trabzon – Türkiye (Bas›lacak). II. Yay›nlanan CIEPO Kongrelerinin listesi: I. Studi preottomani e Ottomani: Atti del Convegno di Napoli (24-26 settembre 1974), 321 kebikeç / 23 • 2007 a cura di Aldo Gallotta, Napoli: Istituto Universitario Orientale, Napo- li 1976. 240 s.; 24 cm. III. III Symposium international d’etudes pre-Ottomanes et Ottoma- nes, Sarajevo, le 18-22 septembre 1978. [Revue de Philologie Orienta- le, vol. 30, Sarajevo 1980. L’Institut Oriental A Sarajevo] [III Meduna- rodni Simpozijum Za Predosmanske I Osmanske Studije, Sarajevo, 18- 22 septembra 1978, Prilozi Za Orijentalnu Filologiju, vol. 30, Sarajevo 1980. Orientalni Institut U Sarajevu] V. Les provinces Arabes et leurs sources documentaires a l’epoque Ot- tomane: partie Français et Anglaise = el-Vilayetü’l-Arabiyye ve mesa- d›r vesaikaha fi’l-ahdi’l-Osmani [Les provinces Arabes et leurs sources documentaires a l’epoque Ottomane (V.: 1982: Tunis)] / ed. Abdeljelil Temimi - Tunus: Comite International d’Etudes Pre-Ottomanes et Ot- tomanes [Merkezü’l-Buhus ve’d-Dirasat ani’l-Vilayeti’l-Arabiyye fi’l- Ahdi’l-Osmani], 1984. 412, 44 s.; 30 cm. V. el-Vilayetü’l-Arabiyye ve mesad›r vesaikaha fî’l-ahdi’l-Osmani: el- k›smü’l-Arabi = Les provinces Arabes et leurs sources documentaires a l’epoque Ottomane [Merkezü’l-Buhus ve’d-Dirasat ani’l-Vilayeti’l-Ara- biyye fî’l-Ahdi’l-Osmani (V.: 1982: Tunis)] / cem’a ve takdim Abdülcelil et-Temîmî - Tunus: Comite International d’Etudes Pre-Ottomanes et Ottomanes[Merkezü’l-Buhus ve’d-Dirasat ani’l-Vilayeti’l-Arabiyye fî’l- Ahdi’l-Osmani], 1984. 563, 40 s; 30 cm. VI. Comite international d'etudes pre-Ottomanes et Ottomanes: VIth Symposium Cambridge, 1rst – 4th July 1984 / edited by Emeri Van Donzel, Jean-Louis Bacque-Grammont - ‹stanbul: Institut Français d'Etudes, 1987.