Goran MIHAJLOVSKI SAKAM DA KA@AM 1997 ‡ 2001 DNID "Ogledalo" DOO ‡ Redakcija VEST SKOPJE, 2002 Izdava: DNID "Ogledalo" DOO ‡ Redakcija VEST, Skopje Za izdava~ot: Goran Mihajlovski * Korica: Dizajn studio "Ogledalo" Foto: VEST Lektura i korektura: Maja Bra`anska Podgotovka za pe~at: "TIHA" DOOEL ‡ Skopje, Pe~at: Pe~atnica "Nova Makedonija", Skopje Tira`: 500 primeroci * Izdavaweto na knigata finansiski go pomogna Ministerstvoto za kultura na Republika Makedonija ISBN 9989-2047-0-5 goran mihajlovski sakam da ka`am 1997 ‡ 2001 DNID "Ogledalo" DOO ‡ Redakcija VEST SKOPJE, 2002 prazna Sekoj od nas imal, ili ima ne{to {to sakal da go ka`e, da go spodeli so drugite. Nekoj toa go pravi tivko {epotej}i, a nekoj go izgovara glasno. Mojot drugar i kolega Goran sekoja sabota, eve ve}e dvanaesetta godi- na, od 1991 godina vo "Ve~er", a od 2000 godina vo "Vest", sekoja sabota, redovno na negovite ~itateli im go ka`uva ona {to go misli i ona {to go zabele`al, neoptovaren od toa kolku akterite vo negovoto ka`uvawe }e mu zabele`at na negovoto glasno razmisluvawe. Vo godinite na na{eto sekojdnevno drugaruvawe imav mo`nost da sle- dam od strana kako se ra|a negovata sabotna kolumna. Toa pribli`no odi vaka: Piej}i kafe vo nekoja kafeana, ti pravi{ muabet so nego, a toj ~as te sledi, ~as se isklu~uva. Vadi liv~iwa, bara penkala od kelnerite, ne{to zapi{uva i vragolesto se sme{ka. Postojano e vo nekakva frka. Mislam de- ka go razbiram. Frkata e negovata potraga po pikanteriite od sekojdnevieto za da gi servira vo negovoto meni so ednostaven naslov: "Sakam da ka`am". Mnogupati sum bil svedok koga i sega{nive i biv{ite politi~ari, zasegnati od ka`uvaweto na Goran, go analizirale, se razbira, obiduvaj}i se da se ubedat i da ve ubedat deka preteral. Ne velat: "Ne e taka!", tuku pra{uvaat: "Zo{to napi{al?". I taka patem, }e potpra{aat dali i natamu }e bidat materijal vo negovoto meni. Goran i za niv edna{ ima napi{ano: "Ako ne{to ne im se dopa|a, neka ne go sfa}aat seriozno". Tie ednostavno ne sakaat, ili ne mo`at da sfatat deka Goran nema sopira~ki, osven profesi- onalnata etika, koga go ka`uva ona {to go znae i misli, i onaka "apla" im go prenesuva i na svoite ~itateli. I se raduva koga i tie }e go sretnat i }e mu re~at: "I jas taka bi im ka`al!" I tokmu zatoa {to ne kalkulira, ne se zanesuva deka vodi dr`ava i deka e vlijatelen, tuku ednostavno, zatoa {to go pi{uva ona {to i drugite sakaat da go pro~itaat, onaka "apla", negovata "Sakam da ka`am" ubeden sum i iskreno navivam deka }e `ivee dolgo... Skopje, juni 2002 Aco Kabranov, novinar 5 prazna [ABA^KA VARIJANTA 4 januari 1997 • So Ceca vo Novata godina 1. Sre}na vi Nova godina. I dobre dojdovte vo carstvoto na takanare~eni- te biznismeni so zlatni lan~iwa na racete i krstovi na vlaknestite gradi, na gospo|ite so bundi i iskriveni potpetici, koi ve`baat likovno po svoeto lice, ama zaboravile da go popravat izli`aniot lak od noktite i na nivnite deca, na koi roditelite im platile da napravat pesna od tipot "sakam kola ubava i bes- na" i "ve~erva sum sama, }e pravime `urka", da se pojavat na televizija so ~iz- mite "Dok Martens" kako kompenzacija za opinokot {to gi donel na svet. Vo edno skopsko kafule, vo koe odneodamna kako znak na presti` i sko- roev{tina na vleznata vrata be{e stavena kamera za pravilen izbor na gosti- te, Novata godina ja pre~ekav so Ceca i so prekrasnata pesna "Kad bi bio ra- wen, krvi bi ti dala, oka moja oba, kad bi bio slep..". I so gordite makedonski devoj~iwa, koi po primerot na soprugata na poznatiot srpski voen zlostornik Arkan, stegnati vo mini zdolni{ta od po~etokot do kraj gi peeja site nejzini pesni, ka~eni na {ank i po masite. Pesnata inspirirana od juna~kite potfati na Arkan i negovite borci vo osvojuva~kite pohodi niz Bosna i Hrvatska, vo poslednata vojna od ponovata istorija na srpskiot narod, potoa ja slu{nav u{- te najmalku deset pati vo okolnite kafuliwa, so istata scenografija. Za pot- setuvawe, Novata godina ja ~ekav vo Skopje, vo centarot na glavniot grad na dr`avata {to se vika Makedonija i na bulevarot Sveti Kliment Ohridski, a ne vo @itora|a vo [umadija. Ministerot za kultura sigurno bi rekol deka narodot toa go saka. Mi- nisterot za nadvore{ni raboti bi ni ja elaboriral tezata za politika na ak- tivna ekvidistanca kon sosedite. ministerot za stopanstvo bi rekol, ne e va`- no, samo da stigaat pari. A site nie si ja ~estitame Novata godina na ~ist ma- kedonski jazik so zborovite "Sve najboqe!". Veruvam deka i vo nekoja belgradska kafeana ovie denovi mo`ela da se slu{ne makedonska pesna. Samo {to vo srpskite kafeani sî u{te se neguvaat "Jovano, Jovanke..", "Bitola", "Zajdi, zajdi", "Makedonsko devoj~e".. Nas ni ja ispratija Ceca i zaboravivme na niv. [to ti vredi {to nema poubavo devoj~e od Makedon~e, koga ne znae da igra na {ank? Ba{ka, Ceca e pozgodna. 2. Nekolku dena pred Nova godina, vo skopskiot hotel "Grand" priem prire- di noviot gradona~alnik na Skopje Risto Penov. Na priemot ima{e mnogu na- rod, re~isi site direktori na golemite firmi, lu|e od kulturata i estradata, novinari, vidni univerzitetski profesori.. Na priemot nema{e nitu eden pretstavnik na Vladata i nitu eden od rakovodstvoto na Sobranieto na Make- donija. 9 Mo`ebi premierot Branko Crvenkovski bil zafaten so pu{tawe nekoja ~e{ma vo novoformirana selska op{tina, ama mo`el da se dogovori so nekoj minister od negoviot kabinet, barem da napravi lice i da se pojavi na priemot na gradona~alnikot. Ili, ministrite ne se smetaat za `iteli na Skopje!? Os- ven toa, {to e va`no {to gradona~alnikot pretstavuva 600 iljadi `iteli vo dr`avata, {to vo glavniot grad e skoncentrirano celoto politi~ko i pogolemo ekonomsko vlijanie, {to Skopje pretstavuva kulturen i duhoven centar i lice za dr`avata pred svetot? Va`no e {to Risto Penov ne e od nivnata partija i ba{ me interesira dali sovetnicite od SDSM vo Gradskiot sovet na Skopje }e dobijat partiski kazni zatoa {to se pojavija na priemot. Ova ve}e ne e pra{awe na protokol, ili politi~ka kultura. Toa ne e ni odnos kon Risto Penov i kon negovata partija. Toa e elementarno ~uvstvo za odnos kon `itelite na glavniot grad. Mnogumina ne glasaa za Penov, pa sepak, po volja na mnozinstvoto toj e i niven gradona~alnik. Isto kako {to mnogumi- na pred pove}e od dve godini ne glasaa za SDSM, pa sepak go po~ituvaat Branko Crvenkovski kako premier na Makedonija. Se se}avam, koga pred nekolku godi- ni Silvio Berluskoni stana premier na Italija, mediumite javija deka toj u{- te prviot den go posetil Papata i – gradona~alnikot na Rim. Na{iot Branko be{e prv stranski premier koj be{e primen od Berluskoni, ama izgleda na sredbata ne mu ka`al kako treba da se odnesuva so gradona~alnikot na glavniot grad na dr`avata. 3. Ne znam dali Dedo Mraz vo Skopje pristigna dobrovolno, ili be{e priveden od policijata. Zatoa {to go donesoa so policiski helikopter. Se mi se ~ini deka be{e priveden. Policajcite ne se potrudile duri i da mu napravat ubava maska. Mu se poznava{e lastikot {to mu ja dr`e{e bradata. Dedo Mraz be{e slu~ajno izbran gra|anin. Zatoa i ne znae{e {to da ka`e. Pa mora{e da ~ita. Duri i koga vika{e "Dogledawe!", namesto da gleda vo decata sobrani na Plo{tadot "Makedonija", ~ita{e vo kni`uleto. Policijata pak napravi gre{ka i ni donese pogre{en ~ovek za Dedo Mraz. Zo{to ministerot ^okrevski ne izbra nekoj od negovite kolegi, da go prepravi vo Dedo Mraz i da go spu{ti so policiski helikopter srede Skopje. Na primer ‡ Jane Miqovski. Emi ima brada. Em po konstitucija odgovara na ulogata. I {to e najva`no, znae da raska`uva ubavi prikazni. Kako na primer onaa deka brzo }e vlezeme vo Evropa. 4. Neodamna Vladata gi namali cenite na cigarite, kako eden od na~inite za borba protiv {vercot i nelegalnata trgovija. Dali vo borbata protiv tr- govijata so droga, }e ja legalizira upotrebata na droga!? 10 GRIPOZNA SOSTOJBA 11 januari 1997 • Site {trajkuvaat, a nam ni studi 1. Vo Srbija iljadnici lu|e se na ulica ve}e pedesetina dena, baraj}i priznavawe na izbornite rezultati od noemvriskite lokalni izbori. Bugarite gi kopiraat Srbite po na~inot na protestite, iako nivniot osnoven motiv za bunt e krajnoto osiroma{uvawe. Vo Albanija {trajkuvaat studentite. Vo Grci- ja {trajk najavi trgovskata mornarica, predvestuvaj}i gi {trajkovite i na drugi- te socijalni sloevi, osobeno od javniot sektor i zemjodelcite, koi vetija obno- va na blokadite na pati{tata u{te pri krajot na minatata godina. Site okolu {trajkuvaat. A nam ni studi. Navistina, ima{e eden obid za {trajk pred Nova godina, koga eden petok nekolku grupi {trajkuva~i, so pomo{ na policijata napravija haos vo soobra}ajot vo Skopje. [trajkuva~ite vetija deka v ponedelnik pak }e dojdat do Vladata. Duri i se silea, deka, ako treba, i Novata godina }e ja pre~ekaat na platoto pred Vladata. Premierot Branko Crvenkovski ima{e nara~ano {ampawsko da gi ~esti to~no na polno}.