Varen-Varia e 19 jaargang no. 2 winter 2006 Inhoud Van het secretariaat ......................................................................................... 1 Nieuwe leden.................................................................................................... 1 Najaarsexcursie 2006....................................................................................... 2 Tuinbezoek in Apeldoorn.................................................................................. 5 Rens Huibers'varentuin .................................................................................... 6 Wolfsklauwen als geneesmiddel....................................................................... 8 Sporenbank 2006 ............................................................................................. 10 Een nieuwe varenclassificatie........................................................................... 12 Van de bestuurstafel Van het secretariaat Nieuwe leden J. Boermans, Spielehorst 11, 7531 ER Enschede Voor het nieuwe jaar 2007 heeft het be- [email protected] stuur de volgende data’s onder voorbehoud R Beuving, Smetsakker 8 5625 SH Eindhoven voor bijeenkomsten en excursies vastge- [email protected] steld: Mw. M Paul, Prins Hendriklaan 108, 3584 ES Utrecht Weekend 24 en 25 maart: N V V -stand T Gerrits, Marquette 70, 8219 AS Lelystad theo- zaai-en stekdagen hortus te Utrecht [email protected] A Boelens, Vincent van Goghstraat 188 1072 DA Zaterdag 21 april: voorjaarsledenvergade- Amsterdam 06-53255075 M King, Nieuwezijds Voorburgwal 254h 1012 RS ring in Burger’s Dierenpark te Arnhem. Amsterdam [email protected] Weekend 26-27 mei: plantenbeurs te Es- Nieuw E-mail adres: sen, Duitsland Mw. H Thielen uit Rijsbergen: [email protected] Zaterdag 16 of 23: juni kasteeltuin Elsloo Nieuw secretariaat: Secretaris Britse Varenvereniging: Zaterdag 29 september: najaarbijeenkomst Dr. Yvonne C Goulding, tuin hortus te Leiden met varendeterminatie 7 Grange Road, Buxton Derbyshire SK17 6NH Zaterdag 3 november: Oriëntal Garden met Engeland o.a. boomvarens 1 Uit met de vereniging wijfjesvaren. Als gevolg van de Duitse kwa- Najaarsexcursie 2006 liteitseisen kweekt Wouter nu een ‘frizelliae’ Ben van Wierst waarvan alle veren de wenteltrapvorm heb- ben en die zeker niet meer terugloopt. 30 september 2006 was het weer tijd voor Wouter let er ook op dat zijn Polystichum de najaarsbijeenkomst. Uit het programma setiferum-vormen ook onder de juiste naam was bezoek aan het bos met stippelvaren verkocht worden en probeert moederplan- geschrapt. Over bleef het bezoek aan twee ten van de winningplaats te halen. kwekers. Beide kwekers hadden duidelijk een tegengestelde handelwijze. Bij beiden Wouter is op zoek naar nieuwe goede intro- hoorden de 14 aanwezig leden vele interes- ducties, wat moeilijk is omdat er vele soor- sante zaken. Zoveel dat degenen die deze ten varens zijn maar weinig die echt nieuwe dag meegingen lang niet alles terugvinden elementen toevoegen aan het bestaande van het vertelde. Als eerste stond Wouter assortiment. van Driel op het programma . Er wordt bij elk zaaisel goed opgelet of er Wouter vertelde hoe hij 20 jaar geleden het afwijkingen zijn die interessant zijn om door bedrijf kocht om varens te kweken. Het be- te ontwikkelen. Zo selecteerde Wouter een drijf was uit hobby ontstaan. Het bedrijf donkergekleurde fijnbladige Polystichum groeide. Er wordt nu aan een aantal grote proliferum en een purperbladige vorm van Europese ketens geleverd, maar ook aan Blechnum penna-marina. bedrijven die planten op het internet verko- pen. Schaalvergroting, die overal in deze sector plaatsvindt, is er de oorzaak van dat er vaak een concessie aan de kwaliteit ge- daan wordt. Er kan dan niet meer gelet worden op de 100% soortechtheid van een verkochte plant. Ook niet meer of de plan- ten voor ze in de verkoop in gaan goed af- gehard zijn. In de loop van de jaren zag Wouter in dat hij dat niet wilde en dat kwali- teit leveren ook een manier was om een goede boterham te verdienen en meer vrije tijd over te houden. Verkocht wordt er nu vooral aan enkele handelaren die ook kwaliteit willen leveren. Ook verkoopt hij op tuinfairs, beurzen e.d. Duitsland geeft daarvoor uitstekende gele- genheid. Daar is een groot publiek met ken- nis van zaken. Wouter staat hier onder an- dere op de Hamburgse Plantendagen, die 2 maal per jaar gehouden geworden. Door de kwaliteit die hier geleverd wordt, werd het duidelijk dat de kwaliteit van Nederlandse kwekers vaak onvoldoende is. Een heel aantal voorbeelden werd genoemd. Bijvoor- beeld: Athyrium filix-femina ‘frizelliae’ wordt vaak geleverd in een vorm die weer terug- loopt naar de oorspronkelijke vorm van de 2 Andere producten waarmee verder ge- wees ons de weg naar het volgende adres kweekt wordt, is een serie steriele tongva- en dat was de kwekerij van Lambert Ko- rens die ooit het bezit waren van de beken- ning. de Duitse professor Maas. Vermeerdering van de tongvaren gaat met een klassieke, Lambert vertelde altijd boswachter te willen bijna vergeten methode door het maken worden, totdat hij van het bestaan van van stengelbasisstekken. (Van de wortel- planthunters hoorde. Dat wilde hij ook zijn stok wordt de rest van de oude bladsteel en dat lukte. In het begin met wat veel over- gehaald. Je hebt dan een steeltje in de moed, wat hem op een veroordeling kwam vorm van een spijkertje. Deze wordt omge- te staan voor het exporteren van orchidee- keerd in de stekgrond gezet met het aan- en uit Costa Rica. Op een gegeven mo- hechtingdeel naar boven tot aan de basis ment ging hij in zee met het bedrijf van de van de stek. Er zullen zich reeds na twee heer Smit in Sappemeer. Lambert had al- maanden broedbolletjes aan de basis vor- lerlei ideeën met nieuwe planten die inte- men, die na vier maanden plantjes zullen ressant konden zijn om te kweken. Dit wa- opleveren.) ren o.a. allerlei soorten orchideeën, waarbij er bij selectie goed gelet wordt op o.a. het Wouter brengt de door hem ontwikkelde aantal bloemen en de beworteling. vormen zonder juridische bescherming op de markt. Naamsbescherming levert hem De markt voor de toekomst is een belang- onvoldoende op en het kost veel moeite om rijk onderdeel van het werk.. Zo wordt er te markt in de gaten te houden wie er met bijvoorbeeld met vertegenwoordigers van zijn planten de kas in gaat om ze op grote een groot internationaal woninginrichtings- schaal te vermeerderen. bedrijf nagedacht over de ontwikkeling van trendy bewerkte varens die over enige tijd Als er nieuwe vormen worden ontwikkeld, op de markt moeten komen. wordt er zoveel mogelijk vastgehouden aan namen die duidelijk het product beschrij- Ook een trend van de laatste jaren, de ven. Syngonanthus chrysanthus ‘Mikado’, door Lambert kortweg Mikado’s genoemd, wordt Zaaien doet Wouter nog steeds op de gevoed door zijn inspanningen. Deze wor- “vensterbank”-methode. Dus een polys- den gevonden op de vochtige savannes tyreenbak met zaaigrond en huishoudfolie van Brazilië. Wouter vond daar verschillen- erover. Op de bak worden veel gegevens de vormen van deze planten. geschreven, zoals herkomst, datum e.d. Voordat hij op reis gaat (gebeurt 12 – 15 x In het sproeiwater wordt E.M. (EMRO, per jaar) zoekt hij eerst in de archieven van Noordwolde) toegevoegd. Dit is een in Ja- de Leidse Hortus waar hij een bepaalde pan ontwikkeld middel voor de landbouw, plant kan vinden. Met die gegevens wordt dat vele micro-organismen bevat. Basis de reis ondernomen. In het betreffende ge- voor dit product zijn onder andere rijstze- bied aangekomen, maakt hij gebruik van melen. Het heeft een reinigende werking verschillende manieren van vervoer. Zo doordat het vrije radicalen wegvangt. Aan ging hij op zoek naar aloësoorten met be- het sproeiwater wordt ook melasse toege- hulp van een heteluchtballon. voegd als voeding. De goede ontwikkeling van zijn planten schrijft Wouter toe aan de- Van allerlei soorten mag een beperkt aantal ze toevoegingen. exemplaren zonder probleem uitgevoerd worden. Na de uiteenzettingen van Wouter konden we op zoek gaan naar wat er van onze ga- In de loop van de jaren heeft Lambert veel ding was tussen de aanwezige varens en gebieden bezocht en hij denkt nu te weten er was zeker genoeg te vinden. Ondertus- waar op de wereld de meeste soorten te sen wisselden ook zelf meegebrachte plan- vinden zijn. Volgens hem voldoen deze ge- ten van eigenaar. En zo was de eerste helft bieden aan de volgende voorwaarden: een van de dag al goed afgesloten. Wouter hoge pH, veel kiezel in de bodem en een 3 gemiddelde temperatuur van 18 graden bruinkoolmijnen. Dit wordt in feite uit oude Celsius. veenlagen ontgonnen. In de onderste laag bevinden zich alle uit de veenlagen uitge- Van een nieuwe soort wordt in Nederland spoelde plantenhormonen. Wanneer deze eerst een groot aantal gekweekt, 10.000 is onderste laag in de potgrond wordt gedaan, geen uitzondering. Hiervan blijft een zeer wordt er sneller een symbiose gevormd tus- klein aantal (hooguit enkele tientallen) over, sen de plantenwortel en micro-organismen, dat als uitgangsmateriaal wordt gebruikt om waardoor de plant beter groeit. mee verder te kweken. Geselecteerd wordt er op het oog. De rest gaat op de compost- Lambert kweekt zijn planten meestal uit hoop. zaad en niet uit meristeemculturen. Hij heeft dan een wat grotere onderlinge ver- Lambert laat eigen selecties wel patente- scheidenheid maar dat vindt de consument ren. Hij heeft 19 patenten van planten geen probleem. We kregen wat van het se- waarvan hij het alleenrecht heeft om ze op lectiewerk