Toekomstagenda Loon op Zand 2030 Samen de toekomst in! Inhoud Voorwoord Ik kan niet wachten tot het 2030 is! 5 Inleiding Inwoners van Loon op Zand hebben goud in handen! 6 Deze Toekomstagenda is ons kompas 8 Toekomstvenster Gemeenschappen 11 Charme-offensief voor onze gemeenschappen 13 Toekomstvenster Omgeving 21 Charme-offensief voor onze omgeving 26 Toekomstvenster Economische ontwikkeling 37 Charme-offensief voor onze economische ontwikkeling 39 Toekomstvenster Gemeenschap, bestuur en communicatie 43 Charme-offensief voor onze gemeenschap bestuur en communicatie 48 Uitleiding Denken dat het kan 52 2 3 Voorwoord Ik kan niet wachten tot het 2030 is! Dit is ‘m dan: onze Toekomstagenda! En wat Een enorm groot compliment en woord van dank aan zijn we er trots op! De afgelopen maanden is er alle Toekomstmakers. Jullie hebben onze gemeente ongelofelijk hard gewerkt aan deze agenda, die voor kennis laten maken met de kracht van haar inwoners de komende 10 tot 15 jaar onze gemeente van visie en een nieuwe manier van werken voor het bestuur voorziet. Verschillende groepen Toekomstmakers, uit van onze gemeente. Dat was spannend voor jullie, alle kernen, hebben nagedacht over de vraag ‘hoe maar zeker ook voor onze gemeente. Of moet ik zien wij onze gemeente anno 2030 voor ons?’ ‘gemeenschap’ zeggen, want dát is tenslotte wat wij En wat komt er een mooi beeld uit. Ik kan niet met zijn allen zijn. Dank voor jullie enthousiasme, wachten tot het 2030 is! De komende jaren inspiratie en kritische kanttekeningen. werken de Toekomstmakers samen met inwoners, Ik heb genoten. Op naar meer! ondernemers, maatschappelijke partners, Met vriendelijke groet, verenigingen en natuurlijk het college en de gemeenteraad aan de uitvoering van deze agenda. Hierbij gaan geen ideeën verloren. Juist bij ieder Hanne van Aart project kijken we opnieuw naar actuele trends, ontwikkelingen en maatschappelijke veranderingen. Burgemeester 4 5 Inleiding Inwoners van Loon op oude generaties elkaar uit voor een ontmoeting. En hebben bezoekers van bezoekerscentra de mogelijkheid om uitstapjes te maken langs natuur, Zand hebben goud in kunst, cultuur en historie. In 2030 profiteren wij van onze handen! nieuwe en open werkwijze De gemeente betrekt inwoners steeds eerder bij beleid of projecten. Met een open houding spreken we inwoners aan en zorgen we tegelijkertijd voor duidelijke kaders en randvoorwaarden. Doordat inwoners op deze werkwijze vertrouwen vinden ze het normaal om mee te doen aan initiatieven. Of er zelf een te starten. We vergeten soms weleens hoe goed het hier In 2030 plukken we de vruchten van vertoeven is. Onze inwoners, de kernen en het deze verbondenheid De raadsleden, wethouders en ambtenaren gaan buitengebied, de prachtige natuur, ons cultureel Enkele voorbeelden zijn: intensiever met inwoners in gesprek. Niet alleen over erfgoed. Dat is de Loonse Schatkamer! Die willen • Oudere of (licht) hulpbehoevende mensen kunnen onderwerpen die gaan over hun dorp of wijk, maar we koesteren, ontwikkelen en delen met onze langer op zichzelf wonen. ook over onderwerpen op een groter schaalniveau. bezoekers, inwoners voor nu en de toekomstige • Jongeren kunnen in de gemeente blijven wonen Bijvoorbeeld duurzaamheid. De gemeenten en generaties. of terugkeren op het moment dat zij zich willen maatschappelijke partners binnen Hart van Brabant settelen. pakken dit soort vragen gezamenlijk op. Hoewel We nemen je graag mee naar 2030 • Inwoners en bezoekers genieten van de deze vragen en problemen vaak wat verder van ons Het jaar waarin Kaatsheuvel, Loon op Zand en De gewaarborgde kwaliteit van natuur en landschap. afstaan, slagen wij er goed in om ook hierover met Moer bloeiende en zelfbewuste gemeenschappen inwoners duidelijk te communiceren. zijn die zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun In 2030 ontmoeten we elkaar volop ontwikkeling. Waarin actieve en participerende tijdens het bewonderen van de inwoners samen met de gemeenteraadsleden, Loonse Schatten -bestuurders en -ambtenaren werken aan hun Schatten op het gebied natuur, cultuur, erfgoed, leefomgeving. Want zeg nu zelf: wat is er mooier kunst en historie en toerisme. We zien beweeg- dan een gemeente waar inwoners zich verbonden en pluktuinen voor ons. Plekken waar inwoners voelen? Een gemeente waar jongeren, ouderen investeren in hun lichaam en gezondheid. Op en gezinnen samenwonen. Die gebruik maken de gezellige terrassen genieten bezoekers en van elkaars kwaliteiten ongeacht herkomst en inwoners van de Loonse gemoedelijkheid. In de achtergrond. wijken nodigen openbare huiskamers jonge- en 6 7 Deze Toekomstagenda Voor de komende jaren hebben we • De nieuwe mensen die aanhaken, uit alle kernen is ons kompas veel om naar uit te kijken en van alle leeftijden. We kijken bijvoorbeeld uit naar: • De zoektocht naar nieuwe manieren van Door deze Toekomstagenda maak je al direct • Nieuwe ideeën van andere inwoners en samenwerken, die we samen met gemeenteraad, kennis met de nieuwe manier van samenzijn en ondernemers. Ook deze ideeën geven vorm aan bestuur en organisatie van de gemeente Loon op samenwerken. We hebben belangrijke uitdagingen de toekomstbeelden uit deze Toekomstagenda. Zand oppakken. samen als gemeenschap en gemeente op een andere manier aangepakt. Met de Toekomstagenda als ons kompas bouwen we deze visie de komende jaren verder uit. Hoe lees je deze Deze initiatieven zijn door de werkgroepen Deze Toekomstagenda is gemaakt Toekomstagenda? bedacht en een momentopname door groepen inwoners uit de De inleiding bevat de kernboodschap van Uit de toekomst zal blijken welke initiatieven gemeente Loon op Zand deze Toekomstagenda. wel- en welke niet zijn te realiseren. Sommige Tijdens de startbijeenkomst op 23 oktober 2018 in zijn heel concreet en snel uitvoerbaar. Andere Loon op Zand werden zeven groepen gevormd. Die Dan zijn de hoofdstukken onderverdeeld in zijn nog slechts een idee. Werkgroepen, de tegelijkertijd in werkgroepen aan hun eigen agenda vier onderwerpen: gemeente, ondernemers en maatschappelijke werkten. Er waren twee tussenbijeenkomsten: 1. Gemeenschappen organisaties werken samen aan deze op 27 november in ‘t Maoske in De Moer en op 2. Omgeving initiatieven. Iedereen krijgt ondersteuning 5 februari in Het Klavier in Kaatsheuvel. Op 5 3. Economische ontwikkeling op gebied van uitwerking, planontwikkeling, februari presenteerden de groepen hun ideeën aan 4. Gemeenschap, bestuur en communicatie financiering, vergunningverlening en raadsleden en andere geïnteresseerden. Gesproken besluitvorming. 2030 is nog ver weg. is over de verschillen en overeenkomsten in de We beginnen bij ieder onderwerp met het Wanneer er in de tussentijd andere agenda’s. En hoe daar één Toekomstagenda van te toekomstvenster. Hier lees je hoe we als initiatieven ontstaan kijken we altijd goed of maken. gemeenschap de toekomst voor ons zien. dit past bij deze visie. Hoe dan ook: wij als Dit is de stip op de horizon waar we naartoe gemeente blijven meebewegen met onze Dankzij twee sessies zijn ook de jeugd en jongeren werken. Na het toekomstvenster volgt het gemeenschap zodat we samen bouwen aan betrokken bij dit project. De sessies vonden charmeoffensief. Hierin staan de acties onze toekomst. plaats op de basisscholen in Loon op Zand en en initiatieven die we starten om deze met een groep middelbare scholieren van het Van toekomstvisie te realiseren. Haestrechtcollege in Kaatsheuvel. Ook deze ideeën lees je terug in deze Toekomstagenda. 8 9 Toekomstvenster Gemeenschappen Samen maken we van deze In onze toekomstvisie speelt gemeente een gemeenschap eenzaamheid geen rol De gemeente Loon op Zand is een kleine gemeente Het patroon van eenzaamheid doorbreken gaat meer waarin inwoners voor elkaar zorgen. We voelen ons over bewustwording, dan over grote veranderingen. met elkaar verbonden en staan voor elkaar klaar. Ouderen zijn vaak alleen en vinden het moeilijk om Hoe dat eruit ziet? Stel: het isolement te doorbreken. Eenzaamheid onder ouderen brengen we daarom onder de aandacht. Als Je staat te koken. Na een heerlijk avondmaal gemeenschap halen we ouderen uit hun isolement merk je dat er genoeg eten over is. Meer dan en slaan we een brug tussen jong en oud. Gelukkig genoeg voor één persoon. Daarom bel je aan bij geven jongeren uit onze gemeenschap aan dat ze de overbuurvrouw van 81 jaar oud. Ze doet de deur graag willen helpen. Samen met hen doorbreken we open, ziet je staan met een pan eten en glimlacht: de cirkel van eenzaamheid. “Dank je wel, ik heb nog geen tijd gehad om te koken.” Wanneer je terugloopt zie je kinderen buitenspelen. Ouderen houden waakzaam een oogje in het zeil. Sommige wagen een poging op één van de toestellen in de beweegtuin. De buurman die zijn hond uitlaat maakt een praatje. Je vraagt of hij vanavond ook langskomt bij ’t Gasthuys. “Gezellig,” zegt hij. Wanneer je thuiskomt maakt een voldaan gevoel zich meester. 10 11 Gemeenschappen We weten hoe we moeten omgaan met dementie Charme-offensief voor Het krijgen van dementie is ingrijpend voor de persoon en zijn of haar omgeving. In 2020 telt de gemeente 430 inwoners met een vorm van onze gemeenschappen dementie. Het is als gemeenschap belangrijk dat we dit herkennen en weten hoe we hiermee moeten omgaan. Zo bieden wij een helpende hand aan mensen die steeds afhankelijker worden. Er zijn voldoende betaalbare- en energieneutrale woningen voor iedereen De meeste woningen in onze gemeenschap zijn niet aangepast aan de huidige energiezuinige wensen. We streven ernaar dat iedere woning energieneutraal We stimuleren het contact in onze gemeenschap 1. Beweegtuinen brengen ouderen is. Dit betekent dat men de vloeren, muren en daken door het creeëren van: in contact met gezinnen, moet isoleren, (drie-)dubbel glas moet plaatsen en 1. Beweegtuinen sporters en jeugd zonnecollectoren en/of warmtewisselaars installeert. 2. ’t Gasthuys Beweegtuinen zorgen ervoor dat jong en oud In 2030 koken en verwarmen we nog steeds, alleen 3. Een Tiny forest elkaar ontmoet. De tuinen zijn groen ingericht. doen we dit niet meer met gas. Daarnaast zijn er 4. Een wijkcoach Ze staan vol bomen, gras en apparaten die voldoende betaalbare woningen voor één-, twee- of 5. Park Vossenberg bestand zijn tegen vandalisme. Toegankelijkheid meerpersoonshuishouden. Mensen die geen geld 6.