zdj. Rafał Hajewski zdj. NR 8 (270) • wrzesień 2017 • ROK XXVIII • ISSN 1232-7352 • CENA 2,50 zł • Długa podróż Nadano imię i ciepłe powitanie Eryka Murlowskiego kilkuletniej przerwie na miejscu na grupę oczekiwali: burmistrz iejskie Centrum Kultury on numer uchwały, na mocy której w spotkaniach mieszkań- Marienheide Stefan Meisenberg, Klaus i Rekreacji w Chrzelicach nastąpiło nadanie imienia. Tablica Po ców Marienheide i Białej, Berger oraz rodziny które przyjmowały Wotrzymało imię zmarłego znajduje się tuż przy głównym wejściu obecny przewodniczący stowarzy- u siebie część naszych uczestników. Druga przed czterema laty społecznika. do budynku, na prawo. szenia partnerskiego – Klaus Berger, grupa zakwaterowana była w hotelu. W niedzielę, 17 września, o 13:00 po marcowym zaproszeniu grupy Gospodarze przygotowali program, miało miejsce odsłonięcie tablicy – Po tej uroczystej i wzruszającej roboczej z Białej, stara się reaktywo- w ramach którego grupa podczas pierw- wstęgę zdjęła pani Katarzyna, żona chwili swoje pięć minut mieli monocy- wać uśpione partnerstwo. szego dnia pobytu zwiedziła odrestau- wybitnego mieszkańca Chrzelic. liści – ci z Chrzelic oraz ci z Żywocic rowaną pompę wodną z XIX w. i zamek (sekcja działająca w tej podkrapko- Burmistrz Marienheide Stefan Me- Gimborn. W niedzielę miało miejsce Obecny był również jego syn Mateusz wickiej miejscowości wykiełkowała isenberg zaprosił większą grupę miesz- zwiedzanie muzeum starych organów, i sporo osób z otoczenia społecznego z chrzelickiej). Zmierzyli się w trzech kańców Białej na uroczyste obchody pianin i katarynek. Ten pokaz przysporzył (nie mogło zabraknąć członków dyscyplinach: koszykówce, hokeju 600-lecia partnerskiego miasta. W dniach gościom szczególnie niezapomnianych Centrum Kobudo Kenkyukai, m.in. i tzw. ścieżce zdrowia (rodzaj toru od 15–18.09.2017 r. burmistrz Edward wrażeń, a prezenter okazał się wybitnym Grzegorza Griniga, Norberta Bolika przeszkód). Jazda na takim sprzęcie jest Plicko, przedstawiciele Rady Miejskiej, i jedynym niemieckim ekspertem w tej czy Roberta Bobera Zebranych po- oryginalna już sama w sobie, do tego mieszkańcy oraz grupa strażaków wyje- dziedzinie. Wielkość kolekcji przekroczyła witał Janusz Siano (Stowarzyszenie dochodzi połączenie jej z zasadami chali do Marienheide, żeby uczestniczyć wszelkie oczekiwania. Odnowa Wsi Chrzelice), następnie popularnych gier zespołowych. w uroczystościach. oddał głos Robertowi Rodenowi (Rada Podróż była długa i wyczerpująca, dokończenie na str. 7 Miejska w Białej) – przypomniał dokończenie na str. 7 foto Mirosław Lasar Uroczysty pochód Katarzyna Murlowska odsłoniła tablicę pamiątkową 2 PANORAMA BIALSKA • WRZESIEŃ • 2017 tyj roku to banie kiepsko koł grusza, padali na niał babula, i miała warzyły. Jak już z jaky krauzy syczało, z witaminoma, stromy stojoł łokrołgły gruszki. Ale ty już nie boły to boło zicher, iż nie chyciyła. Siyła gru- prozny, nie ma jabek i gruszek taky dobre jak naszy francbyrny. Jak szek i jabek my suszyli we wieloku i potyj Wzimowych. Trocha boło w lato żniwek już boły godzonce, to w niedziela foter całą zima wisiały w miyszkach na górze, i to jeszcze byle jakie. Dobrze, iż boło postawiyli takoł dugoł drołbka i pomału pod pomoło i se z nich brało. Francbyrny choć wiałci porzeczek czerwjonych i czo- wleźli aż na wiyrzkołek i narwali ze dwa boły wcześny i długo nie wydzierzały. łrnych. Mieli my tyż trocha malin i jeżyn, koszyki kartoflane tych gruszek, a potyj Po nich i jabka se miały już ku końcowi tak iż coś ech tał jednak na ta żima tych zaczli trzonść. Loł nołs, dzieci, to boła i jak łostało ich połra na samyj szpicy, witamin zaprawiyła. Festy ech rachowała wdycki nołwiankszoł uciecha. Lołtali toch kożdy dziyń kukała, jak by se do nich na łorzechy, kożdy jedyn ech zbierała, my jak pofyrtani i zbiyrali ty gruszki dostać, bo boły nołlepszy: wielky, żołty suszyła, a jak ech jy łotwarła, w posz- całymi ajmroma. Tyn strom rosł przi i taky dobry, że aż ślinka leciała. Potyj czotku nie boło nic z łorzecha. płocie i łowocy leciały na dworek łod to już na zygrodzie łostało jyno trocha A jak to boło piyrwyj. Miałach już bez somsiada. Tak se zwiało, że to co spad- dołwiónek, szwestek i zimowych jabek. dwadzieścia lołt, jak ech piyrwszyj rołz nie na jej ich strona bez cały czas, to se Na polu już wtedy boły ściyrniska, w życiu boła u dochtora. A to wszystko przez ty „witaminy”, co – jak nom tupli- kowali – leżą na zygrodzie w trołwie. ŁO WITAMINACH Nie powiedzieli jyno, że przi tyj zbiyra- niu idzie przemażnołć, a do tygo jesz- mogą pozbiyrać, ale w ta niedziela, co se kaj my dzieci zaczli gansi paść, a przi tyj tyż nołdali wiater łodniesie i czyj łogón cze i przejeść... Bez lato, wczas rano trzonsło, to my mogli przelyźć za płot, puszczać drachy. Nołfajnsze boły drachy banie nołbarzy flatrowoł. Wiela boło przi moja piyrszoł droga to boła do zygrody rozłożyć plała, coby se ty gruszki jak pisły z papióru, uwionzane na dugi bratwie. tyj lołtanioł, wiela tyż uciechy i żołdyn pozbiyrać łowoce. Trołwa od rosy boła ło ziymia nie zmarasiyły, pozbiyrać. Puszczali my jy do luftu i kukali, czyj nie myśloł, iż już poleku idzie ku zimie. mokroł, jak po dyszczu, i bardzo se faj- Potyj muter ze siostrą i somsiadką nie po ni boso chodziyło i chto by tał doł- siadły se na ryczkach w kuchyni abo woł pozór, że jednak jest zimno. Nazbiy- na dworku, w poszczodku postawiyły Żołdyn nie wiedzioł rałach cały fortuch jabek i gruszek, a te waniynka z wodo i łocta – coby łostru- nołwianksze toch zarołz zjadła. Milimy gane gruszki nie zrobiyły se bronne – i tak Iż łotwiyroł se przed ni świat, doma na zygrodzie wielkoł francbyrna ji to łobiyranie wartko szło, że co trocha Czy do kuferka na droga wez se po ździebeczku ziemi i nieba? [grusza Franciszka], dwie gałałzie rosły jedna gruszka plums! Do ty waniynki, Jaky kwiołtko z łąki, jabłko z zygrody i konsek płota? aż nad dworek somsiada. To boły taky aż hned boła połnoł... W piecu już boło A możno jyno nadzieja i ta spórka ślonskygo chopa? Wez, bo podużny gruszy, żołty z czerwionymi zatopiono, wielki dymfer stoł na bloł- By se z farbiony dyszcza na swoji polu tak setnie nie mocowoł licoma. Jak se je ugryzło, to zołft lecioł cie, a kobiyty se uwijały, coby ty gruszki I mokrych jak glina gruzłów łod nowa pendzla nie bronowoł. po rankach, aż na ziymia kapało. Foter prandko poukłołdać do 2 litrowych Poleku mu rosło – przez połra lołt – niż se Ponboczek ulitowoł: nie mieli już wszystkich zambów, to se krauzów, zalołć wodoł, dosuć cukru, Blysknoł światła jednoł kryskoł, jedyn sztrich postawiył wdycki połra tych gruszek kajś skowali dopasować guminki, prziciść klamroł I doczekoł se malyrz końca żniw. Piyknych, kolorowych... i czekali, aże banoł gniołki. i rajn do tygo dymfra. Muter wacho- Żołdyn na taky żniwa nie zapracowoł. Jan Cybis jyno. U drugiego somsiada zaś rosła wiel- wali, co by se gruszki za fest nie roz- Biała 1997 Olbrachcickie sprawy drogowe Burmistrz Edward Plicko i sołtys Nowej Wsi Alfred Brajer obocze, które uległo zniszczeniu kosztowały 13.391 zl, praca koparki 4000 naprzeciw wyremontowanego zl, w tym wkład własny 950 zł. Około Jest droga, są dalsze plany chodnika – do poprawki; ale (jak 200 godzin prac, które zadeklarowaliśmy rogi (dziurawe, nieasfaltowe itp.) to Jest to droga objazdowa, która Pzapewnia powiat) w najbliższym czasie (społecznie wykonać) uzyskało uznanie jedna z częstszych bolączek małych doprowadza do Mosznej, przez pola zostanie utwardzone. Ciężarówki i ciężki komisji gminnej. miejscowości. W przedostatnią i lasy. Inwestycja stanowi – w zasadzie sprzęt rolniczy są tego przyczyną – droga Gotowy chodnik o długości 290 m Dniedzielę sierpnia droga w Nowej Wsi – pierwszy etap. w tym miejscu jest zbyt wąska jak na przy kościele, wyremontowany przez Prudnickiej została uroczyście otwarta. – Reszta jest kamieniowa – mówi dzisiejsze normy; siłą rzeczy jeden z profesjonalną firmę, czekaliśmy na niego Sfinansowano ją z funduszu sołeckiego, sołtys Alfred Brajer. – Są plany, żeby mijających się kierowców musi zjechać. 10 lat. Dołożymy wszelkich starań, aby FOGR-u (Funduszu Ochrony Grutów ją także zrobić, wyrównać, z funduszu W ramach inicjatywy lokalnej pozostałe 750 metrów powiatowego Rolnych) oraz środków gminnych. sołeckiego za przyszły rok. mieszkańcy Olbrachcic zgłosili chęć chodnika było wyremontowane jak remontu chodnika na długości 270 m. najszybciej. Zakup materiałów, tj. kostka, obrzeża – nadesłane przez mieszkańca trawnikowe, kliniec, piasek, cement Uporządkowanie spraw drogowych potrafi ułatwić życie Wydawca: Gminne Centrum Kultury w Białej, 48-210 Biała, ul. Prudnicka 35, tel. fax: 77 43 87 026, e-mail: [email protected] Redaktor naczelny: Rafał Magosz; Opracowanie: Bartosz Sadliński; Autorzy tekstów i zdjęć: Anna Myszyńska, Ryszard Nowak, Leokadia Schneider, Bartosz Sadliński Skład i druk: Drukarnia „Sady”, Osiedle Sady 2, 47-303 Krapkowice Redakcja zastrzega sobie prawo skracania nadsyłanych materiałów oraz nie odpowiada za treść ogłoszeń i reklam. PANORAMA BIALSKA • WRZESIEŃ • 2017 3 Miłośnicy kolei powracają –10 września odbyła się w Białej – Kilka autobusów, licząc tam i z po- impreza kolejarska, z drezynami, wrotem... 9wyścigami itd. Jak za nie tak dawnych lat... Rozmawiamy z Hen- – Tutaj, jakby chodził pociąg, nawet rykiem Remiszem, społecznikiem, weekendowo, byłoby świetnie.. Próbu- miłośnikiem kolei, członkiem ekipy jemy walczyć. Razem z Racławiacami organizatorów. Śląskimi chcemy uruchomić kolej wąskotorową, Třemešná–Osoblaha, – Ruch drezynowy na linii został – potem do Racławic Śląskich. Następnie można powiedzieć