ร่าง กลยุทธ์ BIMSTEC สาขาประมง ปีงบประมาณ 2553-2555 เบื้องต้น “ความริเริ่มแห่งอ่าวเบงกอลส าหรับความร่วมมือหลากหลายสาขาทางวิชาการและเศรษฐกิจ” Bay of Bengal Initiative for Multi-Sectoral Technical and Economic Cooperation-BIMSTEC กลุํมบริหารการทําการประมงและเศรษฐกิจนอกนํานน้ํา กองประมงตํางประเทศ กรมประมง มีนาคม 2553 2 ค าน า ตามที่กรมประมงเป็นหนํวยงานหลักในการดําเนินกิจกรรมภายใต๎กรอบความรํวมมือ BIMSTEC สาขาประมง ที่ผํานมาได๎นําเสนอกิจกรรม ตลอดจนเป็นเจ๎าภาพจัดประชุมในระดับ ตํางมาเป็นเวลากวํา 10 ปี ในการนี้ เพื่อให๎เกิดความเข๎าใจรํวมกันระหวํางข๎าราชการของกรม ประมง ตลอดจนเพื่อให๎เกิดประโยชน๑มากที่สุดตํอการดําเนินความรํวมมือภายใต๎กรอบความ รํวมมือ BIMSTEC สาขาประมง กองประมงตํางประเทศจึงเห็นสมควรจัดให๎มีการจัดทํา กลยุทธ๑ BIMSTEC สาขาประมง ปีงบประมาณ 2553-2555 ทั้งนี้ เอกสารฉบับนี้ เกิดจากการรวบรวมข๎อมูลเทําที่กลุํมบริหารการทําการประมงและ เศรษฐกิจนอกนํานน้ํา กองประมงตํางประเทศ มีอยูํ ณ วันที่ 15 มีนาคม 2553 สําหรับการนําไปใช๎ จัดการประชุมระดมความคิดเห็นของผู๎มีสํวนเกี่ยวข๎อง เพื่อการการจัดทํากลยุทธ๑ BIMSTEC สาขา ประมง ปีงบประมาณ 2553-2555 ฉบับสมบูรณ๑ ตํอไป กลุํมบริหารการทําการประมงและเศรษฐกิจนอกนํานน้ํา กองประมงตํางประเทศ 15 มีนาคม 2553 3 สารบัญ หน๎า คํานํา…………………………………………………………………………… 2 สารบัญ................................................................................................................ 3 บทที่ 1 วิวัฒนาการ กลไกความรํวมมือ BIMSTEC และบทบาทของไทยในกรอบ ความรํวมมือ BIMSTEC ……………………………………………………... 4 บทที่ 2 นโยบายรัฐบาลไทยที่เกี่ยวข๎อง………………………………………………... 13 บทที่ 3 สถานการณ๑ความรํวมมือประมงของประเทศไทยกับประเทศสมาชิก BIMSTEC 25 บทที่ 4 การดําเนินงานของประเทศไทยโดยกรมประมง............................................. 35 บทที่ 5 วิเคราะห๑บทบาทไทยในความรํวมมือ BIMSTEC สาขาประมง……………….. 49 บทที่ 6 แผนการดําเนินโครงการภายใต๎กรอบ BIMSTEC ในปีงบประมาณ 2553-2555 55 ภาคผนวก ก สาธารณรัฐประชาชนลังกลาเทศ.............................................................. ....... 56 ข ราชอาณาจักรภูฏาน............................................................................... ....... 72 ค สาธารณรัฐอินเดีย................................................................................. ........ 93 ง สหภาพพมํา............................................................................................ ...... 113 จ สหพันธ๑สาธารณรัฐประชาธิปไตยเนปาล................................................... ...... 129 ฉ สาธารณรัฐสังคมนิยมประชาธิปไตยศรีลังกา................................................... 140 ช ราชอาณาจักรไทย................................................................................... ...... 155 บรรณานุกรม................................................................................................... ..... 158 4 บทที่ 1 วิวัฒนาการ กลไกความร่วมมือ BIMSTEC และบทบาทของไทยในกรอบความร่วมมือ BIMSTEC ที่มา: กรมเศรษฐกิจระหวํางประเทศ กระทรวงการตํางประเทศ1 วิวัฒนาการ ความเป็นมา และวัตถุประสงค์ ของ BIMSTEC ความเป็นมา กรอบความรํวมมือทางเศรษฐกิจ BIMSTEC กํอตั้งขึ้นตามปฏิญญากรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 6 มิถุนายน พ.ศ. 2540 มีสมาชิกเริ่มแรกประกอบด๎วย บังคลาเทศ ศรีลังกา อินเดียและไทย ภายใต๎ ชื่อ BIST-EC (Bangladesh-India-Sri Lanka-Thailand Economic Cooperation) ตํอมาได๎รับ สหภาพพมําเข๎าเป็นสมาชิกอยํางเป็นทางการในวันที่ 22 ธันวาคม พ.ศ. 2540 พร๎อมทั้งเปลี่ยนชื่อ กรอบความรํวมมือเป็น BIMST-EC (Bangladesh-India-Myanmar-Sri Lanka-Thailand Economic Cooperation) ปัจจุบันมีสมาชิกเพิ่มอีก 2 ประเทศได๎แกํ เนปาล และภูฏาน และ เปลี่ยนชื่ออีกครั้งเป็น BIMSTEC (Bay of Bengal Initiative for Multi-Sectoral Technical and Economic Cooperation-BIMSTEC) หรือ แปลเป็นภาษาไทยได๎วํา “ความริเริ่มแหํงอําวเบงกอล สําหรับความรํวมมือหลากหลายสาขาทางวิชาการและเศรษฐกิจ” 1 กรมเศรษฐกิจระหวํางประเทศ. (2552). เอกสาร BIMSTEC Fact Sheet. กระทรวงการ ตํางประเทศ. 5 วัตถุประสงค์การก่อตั้งกรอบความร่วมมือ ประเทศไทยเป็นประเทศที่ริเริ่มการกํอตั้งกรอบความรํวมมือ BIMSTEC โดยคิดวํากรอบ ความรํวมมือ BIMSTEC จะชํวยประสานนโยบาย Look West ของไทยให๎เข๎ากับนโยบาย Look East ของอินเดีย และจะชํวยเน๎นจุดยืนนโยบายตํางประเทศแบบ Forward Engagement โดยการ มุํงเน๎นกระชับความสัมพันธ๑กับประเทศพันธมิตรเดิม และบุกเบิกความสัมพันธ๑กับพันธมิตรใหมํๆ และประเทศไทยหวังวําความรํวมมือที่ประสานจุดแข็งของแตํละประเทศเข๎าด๎วยกันใน BIMSTEC จะเป็นการสํงเสริมความริเริ่มของไทยที่นํามาใช๎ได๎ผลเป็นที่ยอมรับในหลายเวทีอื่นๆ ที่ไทยมีสํวน ริเริ่มกํอตั้ง อาทิ ACD และ ACMECS ความสําเร็จจากการดําเนินความรํวมมือในกรอบเหลํานี้จะ ถือเป็นตัวอยํางที่ดีของความรํวมมือระหวํางประเทศกําลังพัฒนา ( south-south cooperation) โดยทําให๎ประเทศไทยมีบทบาทสร๎างสรรค๑ในเวทีระหวํางประเทศตํอไป อยํางไรก็ตาม รัฐบาลไทยริเริ่มกรอบความรํวมมือ BIMSTEC โดยมีวัตถุประสงค๑ เพื่อการ สร๎างความเจริญทางเศรษฐกิจและสังคมในภูมิภาคเอเชียใต๎ โดยสํงเสริมความรํวมมือที่ตั้งอยูํบน พื้นฐานความเทําเทียมกันและสํงเสริมผลประโยชน๑รํวมกันทางด๎านเศรษฐกิจ สังคม เทคโนโลยี เพื่อให๎ความชํวยเหลือระหวํางประเทศสมาชิกในรูปของการฝึกอบรม การค๎นคว๎าวิจัย และกระชับ ความรํวมมือเพื่อใช๎ประโยชน๑จากภาคกสิกรรมและอุตสาหกรรม เพื่อขยายการค๎าและการลงทุน ปรับปรุงระบบการสื่อสารและการคมนาคม ตลอดจนเพื่อยกระดับความเป็นอยูํของประชาชนใน ภูมิภาคและสํงเสริมความรํวมมือที่ใกล๎ชิดกับองค๑การระหวํางประเทศ กิจกรรมการด าเนินงานสาขา เมื่อแรกเริ่มการกํอตั้งกรอบความรํวมมือ BIMSTEC กําหนดให๎มีความรํวมมือในสาขาหลัก 6 สาขา ได๎แกํ สาขาการค๎าและการลงทุน สาขาเทคโนโลยี สาขาการคมนาคมและสื่อสาร สาขา พลังงาน สาขาการทํองเที่ยว สาขาประมง ตํอมา หลังจากการประชุมรัฐมนตรีตํางประเทศ BIMSTEC ครั้งที่ 8 เมื่อวันที่ 19 ธันวาคม พ.ศ. 2548 ณ กรุงธากา สาขาความรํวมมือใน BIMSTEC เพิ่มขึ้นจากเดิม 6 สาขาเป็น 13 สาขา โดยประเทศสมาชิกทั้ง 7 ประเทศ แบํงกันเป็น ประเทศนําในสาขาตํางๆ ดังตํอไปนี้ 1) การค๎าและการลงทุน (ซึ่งแบํงเป็นอีก 3 สาขายํอย ได๎แกํ การค๎าสินค๎า การค๎าบริการ และการลงทุน) ประเทศนํา คือ บังกลาเทศ 2) การทํองเที่ยว ประเทศนํา คือ อินเดีย 3) การสื่อสารและคมนาคม ประเทศนํา คือ อินเดีย 6 4) พลังงาน ประเทศนํา คือ สหภาพพมํา 5) เทคโนโลยี ประเทศนํา คือ ศรีลังกา 6) ประมง ประเทศนํา คือ ประเทศไทย 7) เกษตร ประเทศนํา คือ สหภาพพมํา 8) การตํอต๎านการกํอกํอการร๎ายและอาชญากรรมข๎ามชาติ ประเทศนํา คือ อินเดีย 9) ปฏิสัมพันธ๑ในระดับประชาชน ประเทศนํา คือ ประเทศไทย 10) สาธารณสุข ประเทศนํา คือ ประเทศไทย 11) วัฒนธรรม ประเทศนํา คือ ภูฏาน 12) การจัดการด๎านสิ่งแวดล๎อมและภัยพิบัติ ประเทศนํา คือ อินเดีย 13) การลดความยากจน ประเทศนํา คือ เนปาล กลไกการท างานของความร่วมมือ BIMSTEC กลไกการทํางานภายใต๎กรอบความรํวมมือ BIMSTEC แบํงเป็นการประชุมในระดับตํางๆ ดังนี้ 1. การประชุมระดับผู๎นํา ( BIMSTEC Summit) เป็นการประชุมของผู๎นําประเทศของ ประเทศสมาชิก 2. การประชุมระดับรัฐมนตรี ( Ministerial Meeting) เป็นการประชุมของรัฐมนตรีวําการ กระทรวงตํางๆ ของประเทศสมาชิก โดยจะจัดขึ้นตามโอกาสที่ประเทศสมาชิกต๎องการผลักดัน นโยบายรํวมกัน โดยทั่วไปมีการประชุมหลัก 2 การประชุม คือ 2.1 การประชุมรัฐมนตรีตํางประเทศ (Ministerial Meeting: MM) ทําหน๎าที่เป็น prime mover ในการกําหนดนโยบายภาพรวมและให๎คําแนะนําแกํการประชุมผู๎นํา และได๎รับ มอบหมายจากที่ประชุมผู๎นําให๎ทําหน๎าที่เป็นผู๎ประสานงานหลักในกรอบ BIMSTEC อยํางไรก็ตาม ตั้งแตํการประชุมครั้งที่ 1 จนถึงการประชุมครั้งที่ 4 ได๎จํากัดอยูํเพียงระดับรัฐมนตรีชํวยวําการ กระทรวงการตํางประเทศ จนถึงการประชุมครั้งที่ 5 ณ กรุงโคลัมโบ ประเทศศรีลังการ เมื่อเดือน ธันวาคม พ.ศ. 2545 ที่ได๎ยกระดับเป็นการประชุมระดับรัฐมนตรีวําการกระทรวงการตํางประเทศ 2.2 การประชุมรัฐมนตรีการค๎า/เศรษฐกิจ (Trade/Economic Ministerial Meeting: TEMM) เป็นการประชุมที่มีจุดประสงค๑เพื่อติดตามความคืบหน๎าของการดําเนินงานในสาขา การค๎าและการลงทุน และนโยบายเขตการค๎าเสรี BIMSTEC ตํอมาในการประชุมผู๎นําครั้งที่ 1 ได๎มี 7 การเสนอจัดการประชุมระดับรัฐมนตรีในสาขาอื่นๆ ขึ้น ได๎แกํ สาขาการทํองเที่ยว สาขาพลังงาน สาขาการลดความยากจน และสาขาวัฒนธรรม เป็นต๎น 3. การประชุมระดับเจ๎าหน๎าที่อาวุโส ( Senior Officials’ Meeting) ในระยะเริ่มต๎น กําหนดให๎จัดประชุมปีละ 1 ครั้ง โดยประเทศสมาชิกผลัดกันเป็นประเทศเจ๎าภาพตามตัวอักษร ตํอมาได๎มีการตกลงให๎จัดการประชุมระดับเจ๎าหน๎าที่อาวุโสเพิ่มขึ้นเป็นปีละ 2 ครั้ง โดย 1 ใน 2 ครั้ง นี้จะจัดขึ้นลํวงหน๎าการประชุมระดับรัฐมนตรีตํางประเทศ BIMSTEC 1 วัน ซึ่งการประชุม ระดับรัฐมนตรีตํางประเทศ BIMSTEC กําหนดให๎มีการจัดขึ้นในชํวงเดือนกุมภาพันธ๑ของทุกปี โดย การประชุมระดับเจ๎าหน๎าที่อาวุโส แบํงเป็น 2 ด๎าน คือ 3.1 ด๎านการค๎าและเศรษฐกิจ (Senior Trade/Economic Officials’ Meeting: STEOM) เป็นการประชุมติดตามความก๎าวหน๎าของผลของการเจรจาเรื่องเขตการค๎าเสรี BIMSTEC หรือ BIMSTEC FTA ความรํวมมือในสาขาหลักด๎านการค๎าและการลงทุน และ 15 สาขายํอยของสาขาการค๎าและการลงทุน ซึ่งจะต๎องทํารายงานเสนอตํอที่ประชุมรัฐมนตรีการค๎า และเศรษฐกิจ 3.2 ด๎านตํางประเทศ ( Senior Official’s Meeting - SOM) เป็นการประชุมเพื่อ ติดตามความก๎าวหน๎าในการดําเนินความรํวมมือ BIMSTEC สาขาตํางๆ อีก 12 สาขา นอกเหนือจากสาขาการค๎าและการลงทุนโดยรับรายงานจากที่ประชุม BIMSTEC Working Group จากนั้นจะเสนอตํอที่ประชุมระดับรัฐมนตรีตํางประเทศตํอไป 4. การประชุมคณะทํางาน BIMSTEC ที่กรุงเทพฯ ( BIMSTEC Working Group in Bangkok หรือ BWG) ซึ่งเป็นการประชุมที่ประกอบด๎วยเอกอัครราชทูตของประเทศสมาชิก BIMSTEC ประจําประเทศไทย และกระทรวงการตํางประเทศในฐานะผู๎แทนประเทศไทย ทําหน๎าที่ ประสานงานคล๎ายฝ่ายเลขานุการของ BIMSTEC เพื่อติดตามและผลักดันความคืบหน๎าในแตํละ สาขาความรํวมมือและเพื่อศึกษาแนวทางและนโยบายของความรํวมมือกํอนเสนอรายการตํอที่ ประชุมระดับเจ๎าหน๎าที่อาวุโส ตํอมา ประเทศไทยได๎จัดตั้งศูนย๑ BIMSTEC หรือ BIMSTEC Center ขึ้นเพื่อเป็นโครงการนํารํองและสนับสนุนการทํางานของ BWG โดย BIMSTEC Center ตั้งอยูํที่ สถาบันยุทธศาสตร๑การค๎า มหาวิทยาลัยหอการค๎าไทย 5. การประชุมคณะผู๎เชี่ยวชาญ ( Expert Group Meeting) เป็นการประชุมในระดับสาขา ความรํวมมือตํางๆ โดยหนํวยงานภาครัฐที่รับผิดชอบดําเนินความรํวมมือสาขานั้นๆ ของประเทศ สมาชิก จะจัดให๎มีการประชุมหรือดําเนินกิจกรรมรํวมกันตามวาระและโอกาสที่กําหนดขึ้น ประเทศนําของสาขาหลักและสาขายํอยจะเป็นเจ๎าภาพในการจัดประชุมผู๎เชี่ยวชาญในสาขาที่ รับผิดชอบอยํางสม่ําเสมอและรายงานผลการประชุมตํอคณะทํางาน BIMSTEC (BWG) ที่ 8 กรุงเทพฯ ผํานสถานเอกอัครราชทูต BIMSTEC ประจําประเทศไทย ผลการประชุมดังกลําวจะถูก นําเสนอตํอที่ประชุมระดับเจ๎าหน๎าที่อาวุโสตํอไป 6. การประชุม Business