015W /)s)t(a u SPRAWOZDANIE ADMINISTRACYJNE WYDZIAŁU POWIATOWEGO W TORUNIU ZA ROK 1926 i I. KWARTAŁ 1927 r. OAUKARNIA TORUŃtKA T. A„ TORU* SPRAWOZDANIE ADMINISTRACYJNE WYDZIAŁU POWIATOWEGO W TORUNIU ZA ROK 1926 i I. KWARTAŁ 1927 r. bRUKARNIA TORUŃSKA T. A., TORUŃ Zgodnie z § 127 ordynacji powiatowej z dnia i czas od 1. stycznia do 31. grudnia 1926 r. i za 13. grudnia 1872 r. w brzmieniu ustawy z dnia czas od 1. stycznia do 31. marca 1927 r. czyli za 19. marca 1881 r. przedkładamy Sejmikowi Po­ 5 kwartałów a to wskutek przesunięcia początku wiatowemu sprawozdanie administracyjne za I roku budżetowego z 1. stycznia na 1. kwietnia. * I. Część ogólna. Okres sprawozdawczy obfitował w ważne Ustawy samorządowe nie doczekały się uch­ zdarzenia dla naszego Państwa pod względem walenia, ponieważ Rząd wycofał projekty rządo­ politycznym i gospodarczym. we z Sejmu i oświadczył, że projektów komisyj­ Przez pierwsze cztery miesiące pracowaliśmy nych nie może przyjąć za podstawę swojej współ pod auspicjami rządu koalicyjnego p. A. Skrzyń­ pracy z komisją, a komisja administracyjna Sej­ skiego i dalszego spadku złotego. mu nie zdążyła ukończyć prac nad własnymi W połowie maja byliśmy świadkami bratniej pro j ektami. walki, zakończonej zwycięstwem Pierwszego Ze stanowiska tutejszego samorządu nie na­ Marszałka Polski p. Józefa Piłsudskiego-, ustą­ leży żałować, iż projekty ustaw samorządowych pieniem Prezydenta Rzeczypospolitej p. St. Woj­ przygotowane przez pięć stronnictw sejmowych ciechowskiego i rządu p. W. Witosa, objęciem •nie zostały uchwalone, ponieważ nie przyczyni­ rządu przez p. prof. Dra Kazimierza Bartla i wy­ łyby się one do ulepszenia., lecz tylko do pogor­ borem na Prezydenta Rzeczypospolitej p. prof. szenia dotychczasowego stanu ustrojowego i Ignacego Mościckiego. prawnego naszych -samorządów powiatowych i gm innych. W7 następnych miesiącach przeprowadzono w ciałach ustawodawczych zmianę konstytucji Finanse komunalne opierają się nadal na zmierzającą do wzmocnienia władzy wykonaw­ ustawie z dnia 11. sierpnia 1923 r. o tym-czaso- czej. wem uregulowaniu finansów komunalnych. Parlament nasz zdołał po raz pierwszy uch­ Zmiana tej ustawy a raczej całkowite jej walić na czas budżet państwowy a rok 1926. za­ uchylenie staje się kwestją palącą, bo paraliżuje kończyliśmy nadwyżką budżetową. ona działalność przedewszystkiem naszych sa­ W tym roku też uzyskaliśmy miejsce w Ra­ morządów gminnych a po części i powiatowych. dzie Ligi Narodów, aczkolwiek na razie tylko Gminy nasze przejęły w roku 1926. obowiązki niestałe. budowy i utrzymania szkół powszechnych, cią­ Rok sprawozdawczy możemy nazwać rokiem żące dotychczas na gminach szkolnych, a. nie naprawy gospodarczej. Złożyły się na to czynniki przejęły możności pokrywania wydatków szkol­ zewnętrzne jak pomyślna konjunktura w zwią­ nych przez pobieranie 'specjalnego podatku zku ze strajkiem górniczym w Anglji, i wewnę­ szkolnego. trzne jak reorganizacja podstaw naszego życia Podatek wyrównawczy dla gmin wiejskich u- gospodarczego. ch walony przez Senat nie został przez Sejm roz­ Uzyskaliśmy nareszcie równowagę budżetową ciągnięty na gm iny b. dz. pr. i stabilizację kursu złotego, przyjęliśmy zasadę, Wprawdzie według art. 34 ustawy o tymcza- że podstawą naszego gospodarstwa narodowego sowem uregulowaniu finansów komunalnych jest rolnictwo, i przyswoiliśmy sobie zaufanie do W ydział Pow iatow y obow iązany je-st przyjść 7, naszego pieniądza. pomocą gminom, które po wyczerpaniu wszyst- 3 kich źródeł dochodowych przewidzianych tą u- Dużo pracy poświęciliśmy usprawnieniu biu­ stawą nie są w stanie pokryć swoich niezbęd­ rowości Wydziału Powiatowego. nych wydatków, jednakowoż i zdolność finanso­ Znieśliśmy podział na wydziały z osobnymi wa Wydziału Powiatowego jest tą ustawą ogra­ kierownikami niezależnymi od siebie, a zapro­ niczona, skutkiem czego spodziewać się należy wadziliśmy referaty, aby bezpośrednio podpo­ upadku szkolnictwa powszechnego, jeżeli Rząd rządkować Przewodniczącemu Wydziału Powia­ nie ustali nowych źródeł dochodowych dla gmin towego wszystkich referentów, spotęgować ich w iejskich. odpowiedzialność za załatwiane przez nich spra­ Wydział Powiatowy przewidywał w budżecie wy, uniemożliwić spychanie spraw' z jednych na na rok 1926 — na pokrycie niedoborów gminnych drugich i uchylanie się od odpowiedzialności. 10.000.— zł., lecz kredytu tego nie w yczerpał, Usunęliśmy z biur zbyteczne urządzenia i ponieważ gminy dobrowolnie się opodatkowywa­ akta, założyliśmy nową registraturę z polskimi ły i zadawalniały się przyznanemi zapomogami, aktami, ustaliliśmy podział czynności między które do 31. g ru d n ia 1926 r. w ynosiły 2.850 zło­ Starostwem i Wydziałem Powiatowym, uporząd- tych. kowdaliśmy bibliotekę, umieściliśmy biura Wy­ Stan finansowy naszego powiatu w okresie działu Powiatowego wyłącznie na I. piętrze a sprawozdawczym przedstawiał się korzystnie. Starostwa, na parterze, a Powiatową Komendę Rok budżetowy 1926, zakończyliśmy nadwyż­ Policji Państwowej zbliżyliśmy do Starosty i ką dochodów w kw ocie 69.867.06 złotych a I. Przewodniczącego Wydziału Powiatowego przez kwartał 1927 r. również nadwyżką dochodów w umieszczenie jej w budynku przy ulicy Podmur- kwocie 32.113.38 złotych. nej. Oprócz wydatków przewidzianych w budże­ W opracowaniu znajduje się nowa instrukcja tach zdołaliśmy wykupić od miasta Torunia i biurow a. innych obligacje komunalne przedwojenne na Powiatowe Kasa Oszczędności, której bilans kwotę 12.598.26 złotych, spłacić pow ażną część z dniem 31. grudnia 1926. wykazuje po uwzględ­ długu do Związku Elektryfikacyjnego Chełmno nieniu wszelkich wydatków administracyjnych —Świecie—T oruń w kwocie 55.844.05 złotych tak, 57.786.78 złotych czystego zysku, fundusz rezer- że na rok 1927/28, pozostało tylko 36.366.— zło­ wrowy na 31. m arca br. — 200.955.33 złotych, a tych, przyznać urzędnikom Wydziału Powiato­ fundusz gwarancyjny powiatu 124.076.31 złotych, wego i Starostwa jednorazową zapomogę doraź­ rozwija się pomyślnie i przyczynia się w znacz­ ną w wysokości jednomiesięcznych poborów, a nej mierze do .opanowania trudnych warunków wreszcie wyasygnowaliśmy na podstawie uch­ gospodarczych. wały Sejmiku Powiatowego z dnia 29. września Baczną uwagę poświęcaliśmy opiece społecz­ ub. r. dodatkow o 17.182.88.— złotych n a budow ę nej. W wielu wypadkach musieliśmy interwen­ mostu w Złotorji. iować w sprawach ubogich gminnych i eksmisji Podatki powiatowe wpływały z wyjątkiem m i e szkan io w ycl i. opłat drogowych z miasta Chełmży i Podgórza Sprawca opanowania bezrobocia nastręczała bardzo dobrze tak, że przymusowe ściąganie tych nam mniej trudności niiż w latach ubiegłych że miało miejsce tylko wyjątkowo), co świadczy dzięki temu, że miasta Chełmża i Podgórz uwol­ 0 poprawieniu się moralności pod alk owej, o nione ustawą o finansach komunalnych od sprawniejszem działaniu samorządu gminnego świadczeń na rzecz powiatu, musiały opierać się 1 powiatowego, a przedęwszystkiem o tern, że na własnych siłach przy wydatnej pomocy rzą­ stan gospodarczy naszej ludności się poprawił. dowej, a gminy wiejskie otrzymywały pomoc od Wydziału Powiatowego w miarę, jak się o nią Złożyła się na to oprócz czynników powyżej wymienionych a działających w calem państwie starały. okoliczność, że mieliśmy dobre, aczkolwiek gor­ W zupełności wprowadziliśmy w życie okól­ sze jak w r. 1925. zbiory. nik Pana Ministra Spraw Wewnętrznych w spra­ Główną naiszą uwagę poświęcaliśmy naprawie wie zbliżenia Starosty do ludności. Chociaż po­ dórg pow iatow ych, które znajdow ały .się i jeszcze czątkowo mieliśmy wątpliwości co do koniecz­ znajdują się na wielu odcinkach w opłakanym ności takich zarządzeń w naszych warunkach, to jednak doświadczenie kilkumiesięczne wyka­ stanie. Całkowita kwota wydatków drogowych wy­ zało, już, że w pewnej mierze były one potrzebne niosła w czaisie od 1. 1. 1926 do 31. 3. 1927 r. na i to tembardziej, że chodziło o jednolite postępo­ drogi powiatowe, wojewódzkie i państwowe wanie w' całem państwie. 285.277.35 złotych czyli przeciętnie na jeden kilo­ Wydatki personalne w roku 1926 wynosiły m etr bieżący 1.650.15 złotych. 94,742.08 złotych czyli 18,7 procent w szystkich Nowych powłok położyliśmy 14,642 kilome­ wydatków. Są one wprawdzie wyższe jak w in­ trów. Przygotowaliśmy znaczną ilość materjału nych dzielnicach, ale nasze Wydziały Powiato­ budowlanego na rok 1927/28. we spełniają wiele zadań z zakresu administra­ W zakresie szpitalnictwa zdołaliśmy odno­ cji państwowej, których nie mają Wydziały Po­ wić częściowo wewnątrz i zewnątrz gmach Lecz­ wiatowa w h. Kongresówce i Małopolsce, nato­ nicy powiatowej w Chełmży, uzupełnić urządze­ miast są one znacznie niższe niż z.a czaisów nie­ nie wewnętrzne, bieliznę i instrumenta, a prze- mieckich, .chociaż zakres czynności jakościowo i dewszystkiem zrównoważyć jej budżet. ilościowo po wojnie znacznie się powiększył, W celach oszczędnościowych zredukowaliśmy więc wydatki powinny być raczej wyższe a nie 8 pracowników. niższe. 4 Gdyby przedwojenni urzędnicy niemieccy i dobrze wynagradzani, mietli długoletnią tradycję musieli wykonywać obecny ogrom zadań, to ad­ i praktykę i ich zadania nie były t.ak skompliko­ ministracja ich z pewnością nie byłaby lepsza wane jak obecnie. od naszej, jeżeli się w dodatku uwzględni, że byli II. Statystyka. Podstawą statystyki jest nadal powszechny na kobiet 28.248. Narodowość polską podało spis ludności z dnia 30. 9. 1921 r. 42.290 osób. P ow ierzchnia pow iatu obejm uje 88.440.10 ha. Przy powyższem spisie naliczono 11.862 koni, Liczba ludności według spisu z 30. 9. 1921 r. 24461 sztuk bydła rogatego«, 17.239