GEZOND IN DE GEMEENTE EMMEN PROJECTPLAN GIDS Stimuleringsprogramma Gezond In De Stad, Gezond in Emmen emmen nieuw-weerdinge roswinkel emmer-compascuum emmer- erfscheiderveen foxel scholtenskanaal weerdinge zwartemeer nieuw schoonebeek emmen weiteveen barger-oosterveen barger-compascuum klazienaveeWn nieuw-dordrecht klazienaveen-noord nieuw- amsterdam veenoord erica schoonebeek zandpol amsterdamscheveld barger-oosterveld emmerschans zuidbargeGEZOND noordbarge IN DE loeksham oranjedorp emmen nieuw-weerdinge roswinkelGEMEENTE emmer-compascuum EMMEN emmer-erfscheiderveen foxel scholtenskanaalPROJECTPLAN weerdinge GIDS zwartemeer nieuw-schoonebeek weiteveen barger-oosterveen barger-compascuum klazienaveen nieuw-dordrecht klazienaveen-noordStimuleringsprogramma Gezond In De Stad, nieuw-amsterdam Gezond in Emmen veenoord erica schoonebeek zandpol amsterdamscheveldjuni 2015 barger- oosterveld emmerschans zuidbarge noordbarge loeksham oranjedorp emmen nieuw-weerdinge roswinkel emmer-compascuum emmer- erfscheiderveen foxel scholtenskanaal weerdinge zwartemeer nieuw- schoonebeek weiteveen barger-oosterveen barger-compascuum klazienaveen nieuw-dordrecht klazienaveen-noord nieuw-amsterdam veenoord erica schoonebeek zandpol amsterdamscheveld barger- oosterveld emmerschans zuidbarge noordbarge loeksham oranjedorp SAMENVATTING GEZOND IN DE GEMEENTE EMMEN PROJECTPLAN GIDS GIDS Emmen sluit aan bij het landelijke programma In 2015 ligt in de gemeente Emmen het accent voor GIDS biedt kansen voor innovatie in het sociale domein. Gezond In… en beoogt een duurzame, integrale en GIDS op: Sociale relaties, preventie en participatie zijn belangrijk doelgerichte aanpak van gezondheidsachterstanden. • bewustwording over gezondheid, gezonde leefstijl en voor gezondheid en zij beïnvloeden elkaar. Dit geldt ook Het GIDS-project beoogt de gezondheid en een gezonde gezondheidsvaardigheden via activiteiten, evenementen, voor de fysieke omgeving en gezondheid. Daarom wordt leefstijl van inwoners te bevorderen en sociaaleconomische markten in buurten en wijken; geïnvesteerd in de toegankelijkheid. Ook communicatie gezondheidsverschillen in de gemeente Emmen terug • preventie, met specifieke aandacht voor de jeugd; door middel van nieuwe apps biedt inwoners inzicht te dringen. GIDS sluit aan bij de gezondheidsvragen • een inventarisatie van gezondheidscijfers en opstellen van in de toegankelijkheid van gebouwen en omgeving. en initiatieven in de wijken en dorpen van de gemeente dit projectplan; Voor het stimuleren van beweging is het wenselijk Emmen. • de organisatie van de gezondheidsbeurs op 15 oktober dat wordt voortgegaan met het aantrekkelijk inrichten 2015 waarbij inwoners elkaar inspireren om gezond te van schoolpleinen, buurten en wijken. Relatief kleine Gezondheid is sterk gerelateerd aan opleidingsniveau. leven en actief deel te nemen aan het maatschappelijk investeringen leveren veel gezondheidswinst op voor de Mensen met een lage opleiding hebben vaker leven; jeugd en buurtbewoners. gezondheidsproblemen en leven gemiddeld zeven jaar • de nieuwe website www.gezondinemmen.nl met Het ministerie van VWS heeft middelen gereserveerd voor korter dan mensen met een hoge opleiding. De gezondheid inzichtelijke inwonersinitiatieven, weblogs en interactieve GIDS in de gemeente Emmen. Van 2015 t/m 2017 is jaarlijks van jongeren op het vmbo is aanzienlijk slechter dan op communicatie; b 382.486,- beschikbaar. Het voornemen is om in de zomer havo-vwo. Zowel onder jongeren als onder volwassenen • het faciliteren van inwonersinitiatieven door het beschik- van 2015 tevens een projectleider voor GIDS te benoemen is overgewicht toegenomen. 81% van de volwassenen in baar stellen van middelen via het nieuwe Werkbudget voor die verbindingen legt binnen en buiten de gemeente. de gemeente Emmen voelt zich goed gezond. 85% van Informele Zorg en Gezondheidsbevordering; de inwoners in de gemeente Emmen voelt zich psychisch • stimuleren dat inwoners filmpjes en foto’s maken van hun Eind 2015 wordt een advies gegeven aan het college van gezond. Het streven is dat deze percentages toenemen. initiatief op het gebied van gezond gedrag/ontmoeting of B en W over de koers van GIDS voor 2016 en 2017. Het participatie; voornemen is om in 2017 een eindconferentie en een De prognose is dat de zorgvraag zeer sterk stijgt, met • aansluiten bij ontwikkelingen op het sociaal domein, eindevaluatie van het GIDS-project in de gemeente Emmen name vanwege diabetes, COPD, hart- en vaatziekten en de resultaten van de conferentie Samen Verder en te houden. dementie. De inzet is om deze zorgvraag door gezamenlijke afstemming met het Aanjaagteam Sociaal Domein; inspanning van inwoners, maatschappelijke organisaties en • het leggen van verbindingen met het achtjarig de gemeente minder te laten toenemen. gezondheidsprogramma Kans voor de Veenkoloniën, Schakels in de Wijk ( project met inzet van GIDS in de gemeente Emmen wordt georganiseerd wijkverpleegkundigen), jeugdteams, sociale teams, (brede) door een kernteam GIDS met input en feedback van scholen en sport- en buurtverenigingen. sleutelfiguren en bevlogen inwoners van de wijken en dorpen, beleidsambtenaren, professionals, GGD en welzijns- en zorgorganisaties. 4 projectplan GIDS projectplan GIDS 5 4 4 Samenvatting 4 6 Verbinding GIDS op sociaal en fysiek domein 31 6.1 Bestaand beleid en actuele projecten sociale omgeving 31 I Inleiding 8 6.2 Versterking sociaal domein 31 I.1 Gezondheid! 8 6.3 Bestaand beleid en actuele projecten fysieke omgeving 32 I.2 Leeswijzer 9 6.4 Versterking fysiek domein 32 6.5 Contact gemeente en huisartsen 33 6.6 Kans voor de Veenkoloniën 33 2 Kerncijfers gezondheid gemeente Emmen 11 6.7 Wijkverpleegkundigen: Schakels in de wijk 34 2.1 De inwoners 11 2.1.1 De zes gebieden 11 7 Communicatie 36 2.1.2 Leeftijd en gezondheid 12 7.1 Communicatie met inwoners 36 2.1.3 Gezondheid en leefgewoonten van de jeugd in de gemeente Emmen 12 7.2 Communicatie met lokale ambassadeurs 36 2.1.4 Etniciteit en gezondheid 13 7.3 Communicatie met raad en Ministerie VWS 36 2.1.5 Sociaal-economische positie en gezondheid 13 8 Financiën 37 2.2 Lichamelijke en psychische gezondheid 15 8.1 Financiën 37 2.2.1 Lichamelijke gezondheid 15 8.2 Verantwoording GIDS 37 2.2.2 Psychische gezondheid 15 2.2.3 Gebruik van middelen (alcohol, roken en drugs) 15 9 Planning 39 9.1 Activiteiten GIDS 2015 39 2.3 Ervaren gezondheid 16 9.2 Activiteiten(-plan) GIDS 2016 en 2017 39 2.4 Toenemende zorgvraag 16 9.3 Tussenevaluatie, eindevaluatie, monitoring en vervolg 39 2.5 Conclusies n.a.v. kerncijfers gezondheid 17 Bronnen 40 3 Doel en doelstellingen GIDS 19 3.1 Doelen Landelijk Stimuleringsprogramma “Gezond in….” 19 Bijlagen 42 3.2 Doelstellingen GIDS in de gemeente Emmen 20 3.3 Gezondheid! Het verhaal van de inwoners 20 1 Sporen en pijlers “Gezond in….” 42 4 Werkwijze: zichtbaar maken, verbinden en inspireren 23 2 www.gezondinemmen.nl 43 4.1 Aansluiten bij gezondheidsvragen in de wijken en dorpen 23 4.2 Activiteiten inwoners op het gebied van gezondheid en participatie 23 3 Gezondheid in de gemeente Emmen 44 4.3 Aanvraag en toekenning GIDS-gelden 26 3.1 Gemeente Emmen, onderscheiden gebieden en bevolkingssamenstelling 44 4.4 Gezondheidsbeurs voor en met inwoners 26 3.2 Fysieke gezondheid 45 4.5 Website Gezond in Emmen 27 3.3 Overgewicht en obesitas in Drentse gemeenten 46 4.6 Inwonersinitiatieven in beeld: inspireren en van elkaar leren 27 3.4 Psychische gezondheid 48 3.5 Gebruik van alcohol en drugs 50 5 Organisatie GIDS-project 29 3.6 Ervaren gezondheid 52 5.1 Kernteam GIDS en lokale ambassadeurs tweede en derde schil 29 5.2 Kennisuitwisseling en ondersteuning 29 4 Gesprekspartners en Kernteam GIDS 53 6 projectplan GIDS projectplan GIDS 7 4 4 4 emmen nieuw-weerdinge roswinkel emmer-compascuum emmer-HOOFDSTUK erfscheiderveen foxel scholtenskanaal weerdinge zwartemeer 1nieuw- schoonebeekINLEIDING weiteveen barger-oosterveen barger-compascuum klazienaveen1.1 Gezondheid! nieuw-dordrechtlaatste vijf jaar is verminderd. Meer positieve resultaten klazienaveen-noordniet roken, geen danwel verantwoord alcoholgebruik, In hoofdstuk nieuw-amsterdam 3 beschrijven we de landelijke en lokale De gemeente Emmen heeft een lange historie met zijn dat het pesten op scholen en uitval op scholen is meer bewegen, geestelijke gezondheid, geboortezorg doelstellingen van GIDS. Het draait om het verhaal van betrekking tot het bevorderen van gezondheid, wijk- verminderd (GGD Drenthe, Onderzoek maart 2015). en gezondheidsvaardigheden. Gezonde(re) inwoners de inwoners: zij inspireren elkaar. Met GIDS geven we veenoorden dorpsgericht werken enerica participatie. Samen met schoonebeek zandpolparticiperen meer,amsterdamscheveld zijn zelfredzamer en dragen meer bij aan een impuls aan gezondheid, aan gezonde leefstijlbarger- en maatschappelijke organisaties en Erkende Overlegpartners Daarnaast zijn er zorgelijke ontwikkelingen. Zo is de economie. innovatie in de zorg. We organiseren samen met inwoners, zijn tal van initiatieven op het gebied van gezonde bijvoorbeeld obesitas( zwaar overgewicht), overgewicht en bewonersinitiatieven, wijken en dorpen en maatschappelijke oosterveld emmerschans zuidbargeDe noordbargebestuurlijke toekomstvisie van de gemeente Emmen loekshamorganisaties een grote Gezondheidsbeurs. Ook oranjedorpkomt er leefstijl, preventie, welzijn en zorg en sport en bewegen cyberpesten toegenomen. Ook is er in de gemeente Emmen georganiseerd. relatief veel problematiek met betrekking tot dementie, hart- gaat uit van “Meer van de samenleving en een andere een website waarbij inwonersinitiatieven