-- AA KK TT UU AA LL II ZZ AA CC JJ AA -- Rozogi - lipiec - 2008 r. 1 SPIS TRE ŚCI Wprowadzenie........………………………………………………………………………………. 4 Rozdział I Cel i proces tworzenia strategii…………………………………………………..…… 5 Rozdział II Charakterystyka gminy…………………………………………………………….… 9 2.1. Podstawowe informacje o gminie………………………………………………………… 9 2.1.1. Demografia………………………………………………………………………… 9 2.1.2. Aktywno ść gospodarcza…………………………………………………………… 12 2.1.3. Trendy społeczno-gospodarcze…………………………………………………..… 16 2.2. Strategiczne kierunki rozwoju gminy…………………………………………………..… 17 2.3. System pomocy społecznej w gminie…………………………………………………..… 19 2.3.1. Instytucje zajmuj ące si ę pomoc ą społeczn ą (z uwzgl ędnieniem organizacji społecznych oraz instytucji powiatowych)………………………………………… 19 2.3.2. Charakterystyka grup obj ętych pomoc ą społeczn ą w gminie……………………… 23 2.3.3. Dotychczasowe formy pomocy i świadcze ń……………………………………..… 26 2.3.4. Współpraca z innymi podmiotami (w tym zlecanie zada ń z zakresu pomocy społecznej)……………………………………………………………………..…… 35 2.4. Źródła podstawowych problemów społecznych i ich identyfikacja……………………… 37 2.4.1. Analiza obszarów polityki społecznej……………………………………………… 37 a) Kwestia mieszkaniowa ……………………………………………………….… 37 b) System opieki zdrowotnej…………………………………………………….… 38 c) Edukacja i opieka nad dzieckiem …………………………………………….… 39 d) System opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi…………………… 42 e) Rynek pracy i zatrudnienie……………………………………………………… 44 f) Bezpiecze ństwo publiczne i patologie społeczne…………………………..…… 50 2.4.2. Katalog zidentyfikowanych problemów społecznych w gminie zidentyfikowany i wybrany podczas warsztatów ………………………………………………………53 2.5. Kapitał społeczny………………………………………………………………………… 59 2.5.1. Inwentaryzacja mocnych stron gminy (w zakresie spraw społecznych, w tym zasoby w postaci organizacji społecznych i zakresu współdziałania z nimi)……………… 59 2.5.2. Okre ślenie poziomu integracji społecznej oraz po żą danego stanu w tym zakresie…60 Rozdział III Kierunki rozwoju gminy……………………………………………………….…… 62 3.1. Wizja……………………………………………………………………………………… 62 3.2. Cele……………………………………………………………………………………..… 63 3.2.1. Cele główne i sposoby ich osi ągania…………………………………………….… 63 3.2.2. Cele szczegółowe oraz kierunki działa ń…………………………………………… 65 3.3. Hierarchia celów rozwoju………………………………………………………………… 82 2 Rozdział IV Zarz ądzanie realizacj ą strategii…………………………………………………...… 83 4.1. Okre ślenie osób odpowiedzialnych za koordynacj ę realizacji strategii………………..… 83 4.2. Wskazanie sposobów i cz ęstotliwo ści dokonywania oceny stopnia realizacji strategii….. 85 4.3. Wskazanie osób i sposobów dokonywania zmian (aktualizacji) strategii……………...… 85 4.4. Zdefiniowanie wska źników monitorowania strategii…………………………………..… 86 4.5. Okre ślenie powi ąza ń z innymi dokumentami strategicznymi……………………………. 87 Uwagi ko ńcowe………………………………………………………………………………...… 87 Spis tabel......................................................................................................................................... 88 Spis rysunków................................................................................................................................. 89 Spis zał ączników wraz z zał ącznikami...............................…………………………………….… 90 3 Wprowadzenie Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Rozogi do 2015 r. została opracowana i przyj ęta uchwał ą Nr XXXII/167/06 Rady Gminy Rozogi z dnia 24 marca 2006 r. W okresie od jej uchwalenia do miesi ąca czerwca 2008 r. cel nadrz ędny Strategii był realizowany przez szczegółowe cele strategiczne okre ślone dla czterech obszarów: 1. Pomoc społeczna i polityka prorodzinna 2. Rozwi ązywanie problemów alkoholowych i narkomanii 3. Edukacja 4. Ochrona zdrowia Pomimo dwuletniego okresu jej obowi ązywania w miesi ącu listopadzie 2007 r. rozpocz ęto proces jej aktualizacji. W zwi ązku z zawartym porozumieniem o współpracy przy realizacji Poakcesyjnego Programu Wspierania Obszarów Wiejskich mi ędzy Województwem Warmi ńsko – Mazurskim a gmin ą Rozogi. Regionalny O środek Polityki Społecznej Urz ędu Marszałkowskiego Województwa Warmi ńsko – Mazurskiego we współpracy z Konsultantem Regionalnym sporz ądził opini ę dotycz ącą strategii. W świetle dokonanej oceny stwierdzono, że jest potrzeba aktualizacji strategii. Zalecane post ępowanie dotyczy mi ędzy innymi aktualizacji danych statystycznych w diagnozie i weryfikacji konsekwencji, je śli wyst ąpiły w problemach, celach i działaniach, a tak że przeprowadzenia procesu uspołecznienia. Dlatego te ż Gmina podj ęła decyzj ę o aktualizacji strategii. 4 Rozdział I Cel i proces tworzenia strategii Podstaw ą prawn ą do opracowania strategii jest zapis art.17 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej: „ Do zada ń własnych gminy o charakterze obowi ązkowym nale ży: 1) opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzgl ędnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka;”. Prace na aktualizacj ą Gminnej Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych zostały rozpocz ęte w listopadzie 2007 r. i zako ńczyły si ę w lipcu 2008 r. Cały proces trwał stosunkowo długo ze wzgl ędu na partycypacyjny proces opracowania aktualizacji, czyli zaanga żowanie do prac nad strategi ą jak najwi ększej cz ęś ci społecze ństwa lokalnego. Prace nad Strategi ą prowadzone były przez Zespół roboczy do spraw aktualizacji strategii powołany Zarz ądzeniem Nr 25/08 Wójta Gminy Rozogi z dnia z dnia 3 marca 2008r. w składzie: 1/ Lucja Litwi ńczyk - koordynator Zespołu Sekretarz Gminy 2/ Joanna Pola ńczuk - asystent koordynatora Zespołu Kierownik GOPS 3/ Beata Tyc - członek pracownik GOPS 4/ Teresa Goły ńska - członek pracownik Urz ędu Gminy, sekretarz GKRPA 5/ Jadwiga Ostrouch - radny, Przewodnicz ący Komisji Planowania, Finansów i Infrastruktury Społecznej 6/ Jarosław Kozikowski - Prezes Stowarzyszenia Na Rzecz Rozwoju Wsi Klon i Okolic W pracach nad aktualizacj ą Strategii uczestniczyło równie ż szerokie gremium liderów lokalnych składaj ących si ę z radnych, sołtysów, przedstawicieli i pracowników urz ędu gminy i jednostek organizacyjnych gminy, członków Gminnej Komisji Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych (GKRPA), dyrektorów szkół i przedszkoli, przedstawicieli organizacji pozarz ądowych, przedstawicieli społeczno ści lokalnych, ko ścielnych, grup nieformalnych oraz beneficjentów Gminnego O środka Pomocy Społecznej (GOPS). Ł ącznie w procesie aktualizacji strategii wzi ęło udział 50 osób. Osoby te reprezentowały ró żne środowiska społeczne oraz obszary geograficzne gminy. List ę osób bior ących czynny udział w procesie aktualizacji strategii ze wskazaniem na ich funkcj ę społeczn ą oraz obszar kompetencji zamieszczono w zał ączniku nr 1. Proces partycypacyjnej metody aktualizacji Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Rozogi przebiegał w nast ępuj ący sposób: 5 W miesi ącach pa ździerniku i listopadzie 2007 r. przeprowadzono ankiet ę wśród społeczno ści lokalnej obejmuj ącą podopiecznych GOPS, kierowników jednostek organizacyjnych gminy a tak że radnych, przedstawicieli instytucji i pozostałych lokalnych liderów. Ankieta badała problemy społeczne oraz miała na celu zidentyfikowanie potrzeb na usługi społeczne . Ł ącznie zebrano 90 ankiet , co stanowi 1,9% osób w wieku od 16 lat wzwy ż. W m-cu listopadzie 2007 r. przeprowadzono ankiet ę w śród młodzie ży (redaktor – placówki oświatowe) dotycz ącą rodzaju zaj ęć edukacyjnych. Ankiety wypełniło 86 uczniów szkół ponadgimnazjalnych . Wyniki ankiety pokazały potrzeby organizowania ró żnego rodzaju zaj ęć . W III kwartale 2007 r. przeprowadzono ankiet ę w śród 90 uczniów w wieku 14 lat dotycz ącą wyst ępowania objawów przemocy w szkole . Na tej samej grupie wiekowej, wśród 91 uczniów przeprowadzono ponownie ankiet ę dotycz ącą bezpiecze ństwa w szkole . Opracowano analizy ankiet. Ustalono problem i podj ęto odpowiednie działania. W grudniu 2007 r. i styczniu 2008 r. przeprowadzono cykl spotka ń z lokalnymi liderami , które miały na celu zidentyfikowanie potrzeb społeczno ści oraz zebranie propozycji usług społecznych, które mogłyby zaspokoi ć te potrzeby. W miesi ącu lutym i marcu przeprowadzono cykl spotka ń ze społeczno ści ą lokaln ą w formie zebra ń wiejskich . Na zebraniach poruszono problem aktualizacji Strategii. Przeprowadzono dyskusj ę na temat potrzeb lokalnych, przedstawiono katalog usług społecznych, zebrano wnioski społeczno ści dotycz ące problemów społecznych, które nale żałoby uwzgl ędni ć podczas aktualizacji, a tak że zebrano propozycje zada ń, które nale żałoby uwzgl ędni ć w planach strategicznych. Ł ącznie w 13 zebraniach wiejskich czynny udział wzi ęło 241 mieszka ńców gminy (5,6% dorosłych mieszka ńców gminy) spo śród 15 sołectw. W dniu 8 marca 2008 r. Zarz ądzeniem Wójta Gminy Rozogi powołano Zespół Roboczy ds. aktualizacji Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych. Sporz ądzono list ę liderów lokalnych. W śród społeczno ści lokalnej wybrano 65 osób, które anga żuj ą si ę w sprawy społeczne gminy, wykazuj ą aktywno ść społeczn ą oraz ciesz ą si ę uznaniem w śród mieszka ńców. W spotkaniach uczestniczyły 50 osób . Lista osób uczestnicz ących w spotkaniach w zał ączniku 1, lista liderów w zał ączniku 2. W oparciu o analiz ę przeprowadzonej ankiety oraz na podstawie przedstawionych na spotkaniach propozycji i sugestii społeczno ści lokalnej opracowano list ę problemów społecznych oraz list ę propozycji usług społecznych. W I