Rok Putina, Obwód Kaliningradzki W

Rok Putina, Obwód Kaliningradzki W

O R O D E K ST U D I Ó W WS C H O D N I C H Center for Eastern Studies Prace OSW / CES Studies P R RokA Putina C E Putin’s Ye a r OSObwód kaliningradzkiW w kontekÊcie rozszerzenia Unii Europejskiej The Kaliningrad Oblast inC the context E of EU enlargementS S T U D I E S n u m e r 2 W a r s z a w a lipiec 2001 / W a r s a w J u l y 2 0 0 1 © Copyright by OÊrodek Studiów Wschodnich Seria ãPrace OSW” zawiera materia¸y analityczne © Copyright by Center for Eastern Studies przygotowane w OÊrodku Studiów Wschodnich The ‘CES Studies’ series contains analytical materials Redaktor serii / Series editor prepared at the Center for Eastern Studies Anna ¸abuszewska Opracowanie graficzne / Graphic design Wersj´ angielskoj´zycznà publikujemy Dorota Nowacka dzi«ki wsparciu finansowemu T¸umaczenie / Translation Departamentu Promocji Jim Todd Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP The English version is published Wydawca / Publisher with the financial support OÊrodek Studiów Wschodnich of the Promotion Department Center for Eastern Studies of the Republic of Poland’s Ministry of Foreign Affairs ul. Koszykowa 6a Warszawa / Warsaw, Poland Materia¸y analityczne OSW mo˝na przeczytaç tel./phone: +48 /22/ 628 47 67 na stronie www.osw.waw.pl fax: +48 /22/ 629 87 99 Tam równie˝ znaleêç mo˝na wi´cej informacji o OÊrodku Studiów Wschodnich NaÊwietlanie / Offset The Center’s analytical materials can be found JML s.c. on the Internet at www.osw.waw.pl Druk / Printed by More information about the Centre for Eastern Studies Print Partner is available at the same web address Spis treÊci C o n t e n t s Marek Menkiszak Marek Menkiszak Rok Putina / 5 Putin’s Year / 29 Bartosz Cichocki Bartosz Cichocki Katarzyna Pe¸czyÄska-Na¸«cz Katarzyna Pe¸czyÄska-Na¸«cz Andrzej Wilk Andrzej Wilk Obwód kaliningradzki w kontekÊcie The Kaliningrad Oblast in the context rozszerzenia Unii Europejskiej / 12 of EU enlargement / 36 Obj«cie przez W¸adimira Putina w¸adzy w Rosji mia∏o przynieÊç, jak powszechnie oczekiwano, powa˝ne zmiany w sferze politycz- nej i gospodarczej. Tymczasem w pierwszym roku jego prezyden- tury podj´te zosta∏y g∏ównie dzia∏ania zmierzajàce do umocnienia w¸adzy prezydenta i kszta∏towania instrumentów kontroli nad sy- tuacjà w kraju. Osiàgni´to w tej dziedzinie umiarkowany sukces, zmniejszajàc politycznà rol´ oÊrodków stanowiàcych dotychczas hamulce dla w¸adzy prezydenckiej. Nadal jednak istnieje szereg czynników ograniczajàcych wp∏yw Kremla na sytuacj´ w Rosji. SpoÊród wielu deklarowanych wczeÊniej ambitnych reform wsfe- rze politycznej, spo¸ecznej igospodarczej zrealizowano do tej po- ry jedynie nieliczne – dotyczàce g∏ównie sfery administracyjnej i fiskalnej. W drugiej po¸owie roku zaznaczy¸ si« spadek dynamiki procesu reform i widoczny by¸ brak konsekwencji w¸adz w podej- mowanych dzia¸aniach. By¸o to spowodowane mi«dzy innymi obiektywnymi trudnoÊciami i ogromnà z∏o˝onoÊcià reform. Wa˝- nym czynnikiem by∏a jednak tak˝e niejednolitoÊç centralnego Rok Putina aparatu w∏adzy, podzielonego na nieformalne grupy orozbie˝nych Marek Menkiszak niekiedy interesach i odmiennych wizjach rozwoju kraju oraz nie- dostatek woli politycznej ze strony kluczowych decydentów zpre- zydentem Putinem na czele. Narasta∏y za to zagro˝enia dla wolnoÊci s∏owa, rzàdów prawa i kszta¸towania w Rosji spo¸eczeÄstwa obywatelskiego. Aby osiàgnàç deklarowane przez rosyjskie w¸adze cele Ð a zw∏aszcza przeprowadziç modernizacj´ kraju i osiàgnàç wyso- kie tempo wzrostu gospodarczego, które pozwoli na zmniejszenie dystansu dzielàcego Rosj´ od najbardziej rozwini´tych paƒstw Êwiata i zapewnienie jej godnego miejsca na arenie mi«dzynaro- dowej Ð konieczne by¸oby podj«cie zdecydowanych dzia¸aÄ. W szczególnoÊci przyciàgni´cie zagranicznego kapita∏u poprzez przyÊpieszenie niezb´dnych reform, a szczególnie zainicjowanie reform strukturalnych zmniejszajàcych mi´dzy innymi zale˝noÊç Rosji od koniunktury mi«dzynarodowej, deregulacja gospodarki i ograniczenie (rozbudowanych i nieefektywnie realizowanych) opiekuÄczych funkcji paÄstwa. Wpolityce wewn«trznej rozwojowi sprzyja∏oby zachowanie swobód obywatelskich, mechanizmów demokratycznych i stopniowe kszta¸towanie spo¸eczeÄstwa oby- watelskiego (model „liberalny”). Alternatywà sà kosmetyczne zmiany prowadzàce do gospodarczej stagnacji, dalsze umacnia- nie kontroli paƒstwa nad ˝yciem spo∏eczno-politycznym i gospo- darczym. W∏adze reagowa∏yby na wzrost napi´ç spo∏ecznych pró- bà konsolidacji spo∏eczeƒstwa w obliczu rzekomych wrogów ze- wn´trznych powodujàc wyraêny wzrost autorytaryzmu (model „zachowawczy”). Wydaje si´, i˝ pomimo sprzyjajàcych warunków P r a c e O S W politycznych i ekonomicznych: dobrej koniunktury gospodarczej I. Rosyjskie reformy: i wysokiego spo¸ecznego poparcia dla prezydenta, w¸adze nie z a m i e rzenia i ich realizacja zdecydowa∏y si´ jeszcze na konsekwentnà realizacj´ modelu „liberalnego”. Obecna polityka Kremla polega na lawirowaniu Zapowiedê podj´cia powa˝nych reform zarówno wsferze politycz- pomi´dzy tymi opcjami: ∏àczenia po∏owicznego autorytaryzmu no-administracyjnej, jak i spo¸eczno-gospodarczej zawiera¸y ko- (przy zachowaniu formalnych instytucji demokratycznych) zpo¸o- lejne wystàpienia programowe W∏adimira Putina: wystàpienie wicznym liberalizmem gospodarczym. Kontynuacja takiej polityki „Rosja na styku tysiàcleci” wyg¸oszone przez premiera Putina i niekonsekwentna realizacja reform z czasem, wraz z pogorsze- na zjeêdzie prokremlowskiego ruchu ãJednoÊç” 29 grudnia 1999 r. niem si´ koniunktury, mo˝e zepchnàç Rosj´ ku modelowi „zacho- [patrz Aneks I] oraz ãList otwarty W¸adimira Putina do rosyj- wawczemu”. Realizacja modelu ãliberalnego” (przynajmniej skich wyborców” og¸oszony 25 lutego 2000 r. Dominowa¸y w sferze gospodarczej) wcià˝ jest jeszcze mo˝liwa, lecz wymaga- w nich has∏a odbudowy Rosji, przezwyci´˝enia zjawisk kryzyso- ¸aby g¸«bokich zmian personalnych w aparacie paÄstwowym, je- wych, wzmocnienia paÄstwa i stworzenia efektywnej gospodarki go ideowo-programowego ujednolicenia, atak˝e porzucenia przez zapewniajàcej wzrost. Wszystko to mia∏o si´ odbywaç na drodze Kreml imperatywu politycznego konsensu w realizacji reform oraz ewolucyjnej, bez wstrzàsów. Deklarowanym imperatywem mia∏o zaakceptowania zwiàzanych z nimi czasowych kosztów spo∏ecz- byç niepogarszanie poziomu ˝ycia ludnoÊci. nych. Wiosna 2001 roku przynios∏a co prawda próby przyspiesze- Takie ogólnikowe has∏a nie mog∏y jednak zastàpiç prawdziwego nia wysi∏ków reformatorskich, aprezydenckie or´dzie przez Zgro- programu reform. Zosta¸ on opracowany wmaju 2000 r., po trwa- madzeniem Federalnym utrzymane by∏o wduchu ostro˝nego libe- jàcych oficjalnie pó∏ roku pracach. Jego autorami sà specjaliÊci ralizmu, jednak pytanie o wol´ politycznà w∏adz dla wprowadza- z Centrum Studiów Strategicznych stworzonego z inicjatywy pre- nia tych deklaracji w ˝ycie pozostaje nadal otwarte. miera Putina jesienià 1999 r. Na czele Centrum sta∏ – cieszàcy si« zaufaniem prezydenta Ð German Gref ito jego nazwiskiem sy- Minà∏ rok, od kiedy W∏adimir Putin zosta∏ zaprzysi´˝ony na prezy- gnowano najcz´Êciej przygotowanà ãStrategi« rozwoju FR do denta Federacji Rosyjskiej 7 maja 2000 r., pi´ç miesi´cy po prze- roku 2010”. Ten bardzo obszerny dokument (oko¸o 500 stron) za- j´ciu obowiàzków g∏owy paƒstwa od Borysa Jelcyna. Sk∏ania to do wierajàcy szczegó∏owy plan reform w sferze polityczno-admini- próby pewnego podsumowania zmian, jakie dokona∏y si´ w Rosji stracyjnej, spo¸ecznej i gospodarczej nigdy nie zosta¸ w ca∏oÊci pod rzàdami nowego przywódcy. opublikowany. W maju 2000 r. do prasy przedosta∏y si´ do∏àczo- Niniejszy tekst kreÊli obraz reform wprowadzonych w ˝ycie przez ne doƒ „Plany dzia∏aƒ priorytetowych”. Program Grefa po wpro- rosyjskie w∏adze wciàgu roku, atak˝e wskazuje na te deklarowa- wadzeniu poprawek zosta∏ wst´pnie przyj´ty przez rzàd (zjedno- ne wczeÊniej dzia∏ania reformatorskie, które bàdê to wprowadza- czesnym skierowaniem do dalszej dyskusji). Na jego podstawie ne sà zopóênieniem, bàdê te˝ nie zosta∏y dotychczas rozpocz´te. gabinet przyjà∏ w koÄcu lipca dokument „G∏ówne dzia∏ania rzà- Ocena dotyczy równie˝ sposobu wprowadzania reform. du FR w sferze polityki spo¸ecznej i modernizacji gospodar- Daje to podstaw´ do szerszego spojrzenia na g∏ówne kierunki ki na lata 2000–2001” (opublikowany). Dokument rzàdowy pre- zmian, jakie zarysowa¸y si« w Rosji w omawianym okresie, ab«- cyzowa¸ Ð w porównaniu z wersjà Grefa – niektóre plany dzia∏aƒ dàce zarówno wynikiem og∏aszanych reform, jak i rezultatem in- prawodawczych, zmienia∏ niektóre terminy, a przede wszystkim nych dzia¸aÄ w¸adz i procesów zachodzàcych w paÄstwie. wy∏àcza∏ ca∏kowicie cz´Êç politycznà programu (jako nie wcho- Tekst koƒczà ogólne wnioski zawierajàce równie˝ elementy pro- dzàcà w kompetencje rzàdu) [patrz Aneks II]. Okrojony „program gnozy. Grefa” sta∏ si´ programem rzàdu Michai∏a Kasjanowa. Natomiast prezydent Putin, po potwierdzeniu mandatu wwyborach w marcu 2000 r., wystàpi∏ z oficjalnà wyk∏adnià swojej polityki w swym ãOr´dziu do Zgromadzenia Federalnego” wyg¸oszonym 8 lipca P r a c e O S W 2000 r. Dalsze prace nad „programem Grefa” doprowadzi∏y do noczeÊnie rozpoczà∏ si´ proces tworzenia filii organów federal- wst´pnego przyj´cia przez rzàd w koÄcu marca 2001 r. nowej nych w OF, w pierwszym rz´dzie obejmujàcy organy Êcigania wersji programu Êrednioterminowego oraz programu krótkotermi- i s∏u˝by specjalne. Przedstawiciele prezydenta OF uzyskali – for- nowego na lata 2001–2004 (które majà byç nadal „dopracowy- malnie Ð uprawnienia kontrolne (ale nie w¸adcze) wobec admini- wane”). Nowe deklaracje dotyczàce

View Full Text

Details

  • File Type
    pdf
  • Upload Time
    -
  • Content Languages
    English
  • Upload User
    Anonymous/Not logged-in
  • File Pages
    64 Page
  • File Size
    -

Download

Channel Download Status
Express Download Enable

Copyright

We respect the copyrights and intellectual property rights of all users. All uploaded documents are either original works of the uploader or authorized works of the rightful owners.

  • Not to be reproduced or distributed without explicit permission.
  • Not used for commercial purposes outside of approved use cases.
  • Not used to infringe on the rights of the original creators.
  • If you believe any content infringes your copyright, please contact us immediately.

Support

For help with questions, suggestions, or problems, please contact us