GroenLinks-fractieleider Jolande Sap: ‘Die optimistische levenshouding hoef ik niet van ver te halen, DIE ZIT GEWOON In de Tweede Kamer voelt IN ME’ ze zich vanaf dag één volledig in haar element. En sinds ze een half jaar de scepter zwaait bij ‘de leukste fractie van het Binnenhof’ is ze vastbe- raden deze flink te laten groeien. Een kijkje in de keuken van Jolande Sap. 14 33 | 11 hoef ik niet van ver te halen, 15 h 16 33 | 11 Wie is Jolande Sap? Johanna Catharina Maria Sap wordt in Venlo Het is vandaag zo druk in het Amsterdamse voelt ze dat niet zo. “Op mijn eerste dag geboren op 22 mei 1963. café waar Jolande Sap doorgaans jour- in de Tweede Kamer was ik meteen in Ze is de middelste in een nalisten te woord staat dat ze, geheel mijn element. Dit is mijn plek. Niemand gezin van drie. Na haar tegen haar privacyprincipes in, een kan me hier iets maken, ik beheers dit. gym nasium gaat ze eco- interview aan haar eigen keukentafel Een heerlijk gevoel.” nomie studeren in Tilburg toestaat. “Ik doe dat bijna nooit,” zegt ze, Wel was ze ‘stikzenuwachtig’ toen ze en doet onderzoek naar de maar voor Margriet maakt ze een uitzon- haar eerste speech in de Kamer moest beloningsverschillen tussen dering. Wel moeten we daarvoor dochter houden. “Op de tribune zaten mijn moe- mannen en vrouwen. Ze Ella (15) en een vriendin uit het favoriete der, mijn man, mijn kinderen Ella en werkt daarna bij de plekje van huize Sap verjagen, het sou- Guido en een paar goede vrienden. Het Emancipatieraad, is terrain. Zonder morren zetten ze hun leven trekt dan wel even aan je voorbij: adviseur bij het ministerie activiteiten een verdieping hoger voort. nu ga ik iets heel nieuws beginnen! Ik van Sociale Zaken en De zon werpt een warm licht op de eet- zou ’s middags spreken, maar door een Werkgelegenheid en direc- htafel. “Hier kun je zo lekker naar buiten spoeddebat verplaatste mijn speech naar teur van Expertisecentrum staren,” zegt Jolande Sap. “Dat doe ik de late avond. Mijn arme kinderen kon- LEEFtijd. In 2008 neemt ze hier het liefst.” We kijken uit op een klei- den hun ogen nauwelijks openhouden. plaats in de Tweede Kamer ne stadstuin. Het terras loopt uit op een Ze hebben die eerste dag wel gezien hoe voor GroenLinks om in stukje gras met daarop een trampoline. onvoorspelbaar Kamerdagen kunnen december 2010 vrij Aan de spiegel in de keuken hangt een zijn. Nu snappen ze ook waarom mama on verwacht Femke Halsema foto die ze koestert: met een trotse glim- niet altijd op tijd thuis kan zijn.” op te volgen als fractie-­­­­­­­­­­­­­­­­­ lach schudt ze de hand van Bill Clinton, Op een hoek van de keukentafel ligt de voor zitter. Jolande Sap die onlangs in Nederland was. familieagenda waarin alle leden van het woont samen en is moeder “Ik glimlach wel erg onnatuurlijk op deze gezin hun activiteiten noteren. “Ik zal de van Ella (15) en Guido (12). foto,” zegt ze kritisch. En een beetje gelijk heeft ze wel. De foto heeft de allure van een toeristisch kiekje van twee wassen beelden in Madame Tussauds. ‘Het leiden van een politieke partij is “Ik ben er trots op dat ik met Clinton heb kunnen spreken. Hij is nog altijd een niet een baan waar ik als kind inspirerende en charismatische man,” al van droomde. Integendeel. Tot mijn zegt ze. “Ik voel me zeer verwant met zijn kijk op politiek. Hij heeft, net als ik, grote zestiende wilde ik dierenarts worden’ weerzin tegen discussies die niet op feiten zijn gebaseerd. ‘Hoe moeten we daar in Nederland mee omgaan?’ vroeg ik hem. laatste zijn die zegt dat het gemakkelijk is ren. Hij werkt inmiddels veel Hij zei: ‘Blijf altijd met je ergste vijand in om je aandacht tussen dit werk en mijn vanuit huis als adviseur.” gesprek.’ Die woorden zijn me uit het gezin goed en eerlijk te verdelen. Maar als hart gegrepen.” je, zoals ik, je werk echt heel leuk vindt, Geen tweede Femke kost het ook niet zo veel energie. Als ik Ze zat nog maar twee jaar in Stikzenuwachtig thuis ben, kan ik er ook echt zijn. Een de Kamer toen ze de razend- Jolande Sap (48) is inmiddels een ver- voorwaarde is wel dat je realistisch bent populaire Femke Halsema trouwd gezicht in de Haagse politiek. voor je gezin en je vrienden. Beloof niets mocht opvolgen. “Femke Toch zit ze pas sinds 2008 in de Tweede wat je niet kunt waarmaken. En ik gun heeft veel gezag en autoriteit Kamer en is ze nog maar een half jaar iedereen een man zoals ik heb. Vorig jaar opgebouwd in de Kamer en fractieleider van GroenLinks. Een had hij nog een stevige leidinggevende daarbuiten. Ze is op haar bliksem carrière zou je zeggen, maar zelf baan, maar dat was moeilijk te combine- hoogtepunt vertrokken en ▶ 33 | 11 17 dat gun ik iedereen. Het is best moeilijk om daar iets tegenover te zetten. Toch ken ik mezelf goed genoeg om te weten dat ik behoorlijk authentiek ben. Ik laat me niet zo snel verleiden tot het spelen van een rol die niet bij me past. Ik heb een andere uitstraling dan Femke met mijn zuidelijke tongval. Ik hoop een nog breder publiek aan te kunnen spreken en dat te verzilveren met meer zetels bij de volgende verkiezingen. Een maand of vier heb ik met het geheim van de opvolging van Femke moeten rondlopen. Mijn man en kinderen wisten het wel, we hebben er veel over gespro- ken. Het was een intensieve tijd waarin ik mijn portefeuilles moest overdragen zonder me te verspreken. Het grappige is dat ik de nacht voor de officiële bekend- making niet zenuwachtig meer was. Ik stond voor de spiegel in mijn getailleerde jurkje en dacht: is dit de uitstraling van fractievoorzitter Jolande Sap? Toen kwam te maken. Jolande Sap is er heel open- niet zo veel over gesproken, het besef: dit is de laatste dag van mijn hartig over. “Ik heb een pittige jeugd maar achteraf denk ik dat dat minder publieke leven.” gehad. Mijn vader was een aimabele, heel bepalend is geweest.” Het fractievoorzitterschap past haar als intelligente man maar had een enorme Later kwam haar vader in de een nieuwe jas. De overgang is soepel onrust over zich die uiteindelijk heel horeca terecht. Eerst hadden verlopen. “Ik ben best ambitieus, maar destructief is geweest. Hij had een drank- ze een hotel in Arcen en later het leiden van een politieke partij is niet probleem waarmee hij veel ellende heeft een café in het centrum van een baan waar ik als kind al van droom- de. Integendeel. Tot mijn zestiende jaar wilde ik dierenarts worden. Ik was goed in de exacte vakken en thuis hadden we ‘Ik heb van dichtbij meegemaakt hoe honden, katten en kippen. En een pape- gaai,” zegt ze lachend. “Ik vind dieren drank, armoede en een zware nog steeds geweldig: hier in huis lopen veel kapot kunnen maken’ twee katten, een konijn en een cavia.” verslaving Een pittige jeugd Na haar zestiende jaar verschoof haar veroorzaakt in ons gezin.” Terwijl ze Venlo dat failliet ging. Het aandacht van dieren naar mensen. Vooral erover praat, pakt ze af en toe de keuken- gezin Sap moest toen leven haar leraar economie inspireerde haar stoel naast haar vast om hem even recht van de bijstand. “Ik heb van om na te denken over sociale en eco- te zetten. “Zijn onrust heeft ook heel dichtbij meegemaakt hoe nomische systemen. “Ik vroeg me af: mooie dingen opgeleverd, een keur aan drank, armoede en een zware hoe kan het toch dat mensen die weinig prachtige beroepen bijvoorbeeld. Hij verslaving veel kapot kunnen hebben, het zo moeilijk voor elkaar was eerste stuurman op een schip, later maken. Hij heeft overigens kunnen krijgen om het beter te krijgen? werd hij piloot. Dat heeft hij moeten ook lange periodes niet Hoe kunnen we de wereld rechtvaardiger opgeven toen bleek dat zijn ogen niet gedronken, hij heeft er echt krijgen?” Die serieuze vragen hadden goed meer functioneerden. Dat heeft er voor gestreden om er voor tekst: stef verhoeven. fotografie: liselore chevelier. make-up en styling: petra neumann, angela dolci (armband) make-up fotografie: liselore chevelier. tekst: stef verhoeven. alles met haar persoonlijke achtergrond fors ingehakt bij hem. Thuis werd daar zijn gezin te kunnen zijn. 18 33 | 11 ‘Ons huidige kabinet is het kabinet van Eigen Schuld Dikke bult. Ik kan je verzekeren: die houding helpt niemand verder’ mens en ze compenseerde de ongedurig- Al lereerst ben ik ervan overtuigd dat we heid van mijn vader. Mijn vader was haar aan de vooravond staan van een grote grote liefde. Nog steeds. Hij was de enige verandering. De manier waarop we man in haar leven.” produceren en consumeren is niet lang Wat heeft deze ervaring met u gedaan? meer houdbaar. Het Kabinet-Sap zal ons “Het is een persoonlijke zoektocht belastingstelsel grondig vergroenen. geweest. Het heeft me vastbesloten ge- Meer hergebruik, schonere energie, min- maakt: ik ga wat maken van mijn leven. der verspilling van grondstoffen. Als we Ik ga mijn talenten positief inzetten. Ik op groen niet scoren, ben ik als minister- heb geleerd de onrust, die ook in me zit, president mislukt. Verder zal mijn om te zetten in positieve activiteiten. Die kabinet inzetten op een vernieuwing in optimistische levenshouding hoef ik niet de verzorgingstaat. Ik sta voor een van ver te halen, die zit gewoon in me. sociale, moderne samenleving waarin Mijn oudere zus en jongere broer hebben mensen in hun kracht worden gezet en Maar het is hem nooit echt dat weer heel anders gedaan.