iNFORMATOR 1 kowalski Diecezji Włocławskiej oraz naszego proboszcza ks. kan. Piotra Głowac- kiego, którzy przekazali miastu prawo własności parafialnych działek położonych naprzeciw kościoła. Serdeczne podziękowania kieruję również do Straży Miejskiej Gostynina i jej zwierzchnika burmistrza Włodzimierza Śniecikowskie- go za pomoc w przeprowadzeniu niełatwej operacji transportu króla ulicami miasta, w którym król „ponownie się narodził”. Wyrazy szcze- gólnie wielkiej wdzięczności składam dowódcy 1 Pomorskiej Brygady Logistycznej im. Króla Kazimierza Wielkiego płk. dypl. Eugeniuszowi Orzechowskiemu oraz podległym mu oficerom, chorążym, podofice- rom i szeregowym żołnierzom. To właśnie oni, wraz z niezawodnymi kowalskimi strażakami kierowanymi przez naczelnika Zdzisława Szad- kowskiego, po mistrzowsku przewieźli z Gostynina do Kowala wyrzeź- bionego w granicie króla oraz znakomicie uświetnili ceremoniałem wojskowym uroczystości otwarcia parku i odsłonięcia pomnika. Pamiętam też o pomocy udzielonej przez Krzysztofa Pasieckiego- prezesa włocławskiej firmy EUROTRANSCHEM, która nieodpłatnie udo- stępniła specjalistyczny sprzęt konieczny do ustawienia rzeźby na cokole. Wielkim zaszczytem nie tylko dla mnie, ale także dla członków Ko- mitetu były niezapomniane spotkania z wieloma wybitnymi osobisto- ściami, do których zwracaliśmy się o pomoc i wsparcie, że wymienię tu w pierwszym rzędzie Honorowego Patrona Obchodów 700. urodzin w Kowalu Kazimierza Wielkiego – śp. pamięci Lecha Kaczyńskiego- prezydenta RP, Bronisława Komorowskiego – marszałka Sejmu, a tak- że ks. prof. Tadeusza Pieronka – biskupa krakowskiego i ks. prał. Zdzi- sława Sochackiego – proboszcza parafii archikatedralnej na Wawelu, za sprawą których inauguracja obchodów kazimierzowskich mogła się odbyć w tym świętym dla każdego Polaka miejscu. W zabiegi o godne uczczenie Kazimierza Wielkiego przez polski parlament zaangażowali się nasi posłowie: Domicela Kopaczewska, rodzy Mieszkańcy i Przyjaciele Marek Wojtkowski, Łukasz Zbonikowski i senator Andrzej Person. Bar- D dzo pomocnymi okazali się też: krakowski poseł Jerzy Fedorowicz – wi- Królewskiego Miasta Kowala ceprzewodniczący sejmowej Komisji Kultury i Dziedzictwa Narodowe- go oraz Stefan Niesiołowski – wicemarszałek Sejmu – obaj panowie Piątek 30 kwietnia 2010 r.- dzień obchodów 700. rocznicy urodzin odwiedzili w swoim czasie Kowal interesując się postępem prac przy w Kowalu króla Kazimierza III Wielkiego przeszedł do historii naszego budowie parku i pomnika. miasta. Spełniając pragnienia i marzenia kilku pokoleń kowalskich pa- Pomnik to dzieło jego projektanta, kowalanina Artura Jeziorskiego triotów dokonaliśmy wielkiego dzieła, jakim jest wzniesienie najwięk- oraz rzeźbiarza Tadeusza Biniewicza z Gostynina, który włożył w jego szemu z naszych Rodaków monumentalnego, granitowego pomnika, realizację ogrom wielomiesięcznej ciężkiej pracy, swój wielki talent będącego uosobieniem jego mądrości, siły i królewskiego majestatu. oraz całe swoje serce. Obu Panom serdecznie dziękuję, podobnie jak Wydanie specjalne „Informatora Kowalskiego”, które trzymacie członkom Komitetu Budowy Pomnika Króla Kazimierza Wielkiego, na Państwo w rękach, opowiada nie tylko o tym wydarzeniu, przypomina czele z moim najbliższym współpracownikiem przy organizacji kazi- też trwającą z górą 100 lat historię dążeń do realizacji tej szczytnej idei. mierzowskiego jubileuszu – dr. Zdzisławem J. Zasadą. Słowa najwięk- Zamiarem autorów tego wydania Informatora jest również prze- szej wdzięczności kieruję nade wszystko do nadspodziewanie licznych słanie następnym pokoleniom kowalan tego swoistego listu, który ma i nadspodziewanie hojnych indywidualnych oraz zbiorowych ofiaro- upamiętnić wszystkich tych, którzy w takiej, czy w innej formie przyczy- dawców, którzy sprawili, że mamy wspólnie jeszcze i tę satysfakcję, że nili się do realizacji tego historycznego przedsięwzięcia. Są to przede pomnik króla Kazimierza Wielkiego w Kowalu został wzniesiony bez wszystkim mieszkańcy Kowala, ale także nasi rodacy z różnych części udziału środków budżetu miasta, co samo w sobie jest wielką rzadkością. Polski oraz z zagranicy. W dzieło to, co było szczególnie ważne w jego po- Prosząc o poparcie budowy pomnika gwarantowałem wszystkim, czątkach, włączyło się też bezinteresownie wielu sympatyków naszego którym idea ta jest bliska, satysfakcję z uczestnictwa w jej realizacji. miasta, którzy wsparli budowę pomnika swoją pracą bądź finansami, Myślę, że mam prawo uważać, iż zobowiązanie to zostało dotrzyma- że wspomnę tu dwóch włocławian: projektanta fundamentu i cokołu ne. Dzięki nam bowiem powstało dzieło, które rozsławiło nasze mia- pomnika inż. Tomasza Ostrowskiego, ich wykonawcę – Romana Bag- sto – miejsce urodzenia króla Kazimierza Wielkiego w całej Polsce i poza jej dzińskiego, a także firmy LUMAC i Atmomat, które sfinansowały zakup granicami. To wspólne nasze działanie przeprowadzone z myślą o wszyst- betonu, z którego fundament i cokół zostały odlane. kich kochających Kowal – o tych, którzy byli przed nami i o tych, którzy po W swojej wdzięcznej pamięci zachowam także wielką pomoc, jaką nas nastąpią, z całą pewnością zapisze się na zawsze w historii Kowala, otrzymało miasto Kowal przy organizacji jubileuszu 700. urodzin króla wraz z pamięcią o tych, którzy się do niego przyczynili. Kazimierza Wielkiego ze strony samorządu województwa kujawsko- pomorskiego, na czele z marszałkiem Piotrem Całbeckim i przewodni- Z całego serca wszystkim dziękuję. czącym sejmiku Krzysztofem Sikorą. To właśnie dzięki nim oraz radnym wojewódzkim, a także Wojewódzkiemu Funduszowi Ochrony Środo- wiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu otrzymaliśmy środki na budowę nowego parku wraz z przylegającym parkingiem. Sejmik zdecydował także o dofinansowaniu budowy pomnika oraz pokryciu zdecydowa- Burmistrz Miasta Kowala nej większości kosztów związanych z organizacją jubileuszu. Przewodniczący Komitetu Budowy To, że mamy nowy park, w którym stoi pomnik naszego wielkie- Pomnika Króla Kazimierza go Rodaka, to także zasługa ks. bp. Wiesława Meringa – ordynariusza Wielkiego iNFORMATOR 2 iNFORMATOR 3 kowalski kowalski Władca polski, licząc na poparcie przeciwko Krzyżakom i w sprawie Rusi, zawarł układ za szwagrem, królem Węgier, na mocy którego Karol Robert i jego synowie mieli prawo dziedziczenia tronu pol- skiego w razie gdyby Kazimierz Wielki nie zostawił męskiego po- kAZIMIERZ III tomka. Poparcie węgierskie w sprawie ruskiej przydać się miało już wkrótce. Po zamordowaniu w kwietniu 1340 r. Jerzego II, Kazimierz Wielki wkroczył do Lwowa i zawładnął tam skarbem tamtejszych książąt. Jeszcze w tym samym roku zorganizował drugą, lepiej przy- gotowaną wyprawę, dzięki której stał się panem Rusi Halickiej i jednym z głównych pretendentów do opanowania całego państwa WIELKI osieroconego przez Trojdenowica, o które rywalizowali także Tata- rzy, Litwa i wspierające działania Piasta Węgry. WYBITNY KRÓL RODEM W sporze z Krzyżakami Kazimierz Wielki zwrócił się do papieża Benedykta XII o wyznaczenie sędziów do przeprowadzenia kolej- Z KOWALA NA nego procesu przeciwko Zakonowi. Rozpoczął się on na neutralnym Mazowszu w Warszawie 4 II 1339r. Przesłuchano tym razem aż 126 KUJAWACH świadków, którzy w całej rozciągłości potwierdzili punkty oskar- żenia. Wyrok zapadł 15 IX 1339 r. Krzyżaków uznano winnymi i zobowiązano do oddania Polsce Pomorza Gdańskiego, Kujaw, zie- mi dobrzyńskiej, chełmińskiej i michałowskiej oraz zapłacenia od- szkodowania w wysokości 194 500 grzywien. Mimo niemożliwości wyegzekwowania go i dyplomatycznej kontrakcji krzyżackiej w ku- nia 30 kwietnia 1310 r. w mieście Kowalu na ziemi kujawskiej, porozumienie z Krzyżakami. Mający w swoim ręku szereg polskich rii wysiłek Polski nie poszedł na marne, gdyż wyrok stał się istotnym księżna Jadwiga żona Władysława Łokietka powiła syna Kazi- ziem Zakon skłonny był do rozmów, gdyż liczył na korzystne dla sie- elementem politycznego nacisku na Krzyżaków. Dmierza, którego urodzenie i kolebkę osądziłem za godne osob- bie rozstrzygnięcie na polu dyplomatycznym. Dzięki temu dało się Zanim doszło do zawarcia układu pokojowego z Krzyżakami nej wzmianki. Tak o narodzinach ostatniego Piasta na tronie pol- bez trudu, przy poparciu wysłannika papieża Jana XXII, przedłużyć król polski wzmocnił jeszcze swoją pozycję poprzez sojusz z księciem skim poinformował potomnych w swoich „Rocznikach czyli rozejm o kolejny rok, a spór oddać pod arbitraż międzynarodowy. pomorskim Bogusławem V. Układ ten umocniony został przez mał- Kronikach sławnego Królestwa Polskiego” najwybitniejszy śre- W 1335 r. król Polski, szachując Luksemburgów możliwością żeństwo księcia z królewską córką Elżbietą. Dzięki dyplomatycznym dniowieczny kronikarz polski Jan Długosz (1415–1480). Ta wiary- zawarcia sojuszu z Wittelsbachami, zmusił króla czeskiego do wy- zabiegom króla Kazimierza w rozmowach pokojowych, które odbyły godna wiadomość została oparta zapewne o zaginioną zapiskę kazania inicjatywy na polu poprawy stosunków polsko-czeskich. się w 1343 r. w Kaliszu, nie wracano już do arbitrażu wiszegradzkie- rocznikarską lub tradycję dworu królów polskich. Efektem był nie tylko zawarty między stronami układ rozejmowy, go, a szczególnie bardzo niekorzystnej dla króla sprawy rezygnacji Kazimierz był najmłodszym dzieckiem księcia Władysława Łokiet- ale także otwarcie dialogu, który miał doprowadzić do rozstrzygnię- z Pomorza Gdańskiego jako „wieczystej jałmużny”. Przyjęcie tego ka, późniejszego króla Polski oraz córki księcia kaliskiego Bolesława cia wszelkich spornych spraw. Już w sierpniu tegoż roku doszło