Hacettepe University Graduate School of Social Sciences Department of Translation and Interpreting ANALYSIS OF THE CULTURE-SPECIFIC ITEMS IN THE ENGLISH TRANSLATIONS OF ORHAN KEMAL’S BABA EVİ, AVARE YILLAR AND CEMILE Kader MUTLU Master’s Thesis Ankara, 2019 ANALYSIS OF THE CULTURE-SPECIFIC ITEMS IN THE ENGLISH TRANSLATIONS OF ORHAN KEMAL’S BABA EVİ, AVARE YILLAR AND CEMILE Kader MUTLU Hacettepe University Graduate School Of Social Sciences Department of Translation and Interpreting Master's Thesis Ankara, 2019 YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI Enstitü tarafından onaylanan lisansüstü tezimin tamamını veya herhangi bir kısmını, basılı (kağıt) ve elektronik formatta arşivleme ve aşağıda verilen koşullarla kullanıma açma iznini Hacettepe Üniversitesine verdiğimi bildiririm. Bu izinle Üniversiteye verilen kullanım hakları dışındaki tüm fikri mülkiyet haklarım bende kalacak, tezimin tamamının ya da bir bölümünün gelecekteki çalışmalarda (makale, kitap, lisans ve patent vb.) kullanım hakları bana ait olacaktır. Tezin kendi orijinal çalışmam olduğunu, başkalarının haklarını ihlal etmediğimi ve tezimin tek yetkili sahibi olduğumu beyan ve taahhüt ederim. Tezimde yer alan telif hakkı bulunan ve sahiplerinden yazılı izin alınarak kullanılması zorunlu metinleri yazılı izin alınarak kullandığımı ve istenildiğinde suretlerini Üniversiteye teslim etmeyi taahhüt ederim. Yükseköğretim Kurulu tarafından yayınlanan “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” kapsamında tezim aşağıda belirtilen koşullar haricince YÖK Ulusal Tez Merkezi / H.Ü. Kütüphaneleri Açık Erişim Sisteminde erişime açılır. o Enstitü / Fakülte yönetim kurulu kararı ile tezimin erişime açılması mezuniyet tarihimden itibaren 2 yıl ertelenmiştir. (1) o Enstitü / Fakülte yönetim kurulunun gerekçeli kararı ile tezimin erişime açılması mezuniyet tarihimden itibaren ….. ay ertelenmiştir. (2) o Tezimle ilgili gizlilik kararı verilmiştir. (3) 21/06/2019 Kader MUTLU 1“Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Erişime Açılmasına İlişkin Yönerge” (1) Madde 6. 1. Lisansüstü tezle ilgili patent başvurusu yapılması veya patent alma sürecinin devam etmesi durumunda, tez danışmanının önerisi ve enstitü anabilim dalının uygun görüşü üzerine enstitü veya fakülte yönetim kurulu iki yıl süre ile tezin erişime açılmasının ertelenmesine karar verebilir. (2) Madde 6. 2. Yeni teknik, materyal ve metotların kullanıldığı, henüz makaleye dönüşmemiş veya patent gibi yöntemlerle korunmamış ve internetten paylaşılması durumunda 3. şahıslara veya kurumlara haksız kazanç imkanı oluşturabilecek bilgi ve bulguları içeren tezler hakkında tez danışmanının önerisi ve enstitü anabilim dalının uygun görüşü üzerine enstitü veya fakülte yönetim kurulunun gerekçeli kararı ile altı ayı aşmamak üzere tezin erişime açılması engellenebilir. (3) Madde 7. 1. Ulusal çıkarları veya güvenliği ilgilendiren, emniyet, istihbarat, savunma ve güvenlik, sağlık vb. konulara ilişkin lisansüstü tezlerle ilgili gizlilik kararı, tezin yapıldığı kurum tarafından verilir *. Kurum ve kuruluşlarla yapılan işbirliği protokolü çerçevesinde hazırlanan lisansüstü tezlere ilişkin gizlilik kararı ise, ilgili kurum ve kuruluşun önerisi ile enstitü veya fakültenin uygun görüşü üzerine üniversite yönetim kurulu tarafından verilir. Gizlilik kararı verilen tezler Yükseköğretim Kuruluna bildirilir. Madde 7.2. Gizlilik kararı verilen tezler gizlilik süresince enstitü veya fakülte tarafından gizlilik kuralları çerçevesinde muhafaza edilir, gizlilik kararının kaldırılması halinde Tez Otomasyon Sistemine yüklenir. * Tez danışmanının önerisi ve enstitü anabilim dalının uygun görüşü üzerine enstitü veya fakülte yönetim kurulu tarafından karar verilir. ETİK BEYAN Bu çalışmadaki bütün bilgi ve belgeleri akademik kurallar çerçevesinde elde ettiğimi, görsel, işitsel ve yazılı tüm bilgi ve sonuçları bilimsel ahlak kurallarına uygun olarak sunduğumu, kullandığım verilerde herhangi bir tahrifat yapmadığımı, yararlandığım kaynaklara bilimsel normlara uygun olarak atıfta bulunduğumu, tezimin kaynak gösterilen durumlar dışında özgün olduğunu, Dr. Öğr. Üyesi Hilal ERKAZANCI DURMUŞ danışmanlığında tarafımdan üretildiğini ve Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tez Yazım Yönergesine göre yazıldığını beyan ederim. Öğr. Gör. Kader MUTLU v ACKNOWLEDGEMENTS Firstly, I would first like to express my deepest gratitude to my advisor Asst. Prof. Hilal ERKAZANCI DURMUŞ who supported me from the beginning of my master’s degree to the process of this preparing this thesis. She always led my way throughout this process. I would also like to thank to Prof. Dr. Asalet ERTEN for her academic guidance throughout my master’s degree and all other lecturers of the Department of English Translation and Interpreting of Hacettepe University who have contributed to my master’s degree. I am deeply grateful to Leyla and Caner CANPOLAT who hosted me throughout my master’s degree like a family and opened not only their house but also their hearts. They are two dear friends that I met thanks to this process. My special thanks to Murat BAYRAK who showed me the path from the very beginning of my career and supported me with his own experiences and valuable recommendations at every major turning points of my life. He has been a caring brother, a farseeing advisor and an esteemed colleague. I owe a deep thank to my beloved mother Sevgül GÜLEÇ who have always walked with me at every stage of my life. She has been the secret heroine of my all accomplishments with her endless support and showed me what a woman can do on her own. Without her caring heart and soul I would not have dared to start this journey. Also, I would also like to thank to my uncle Hayri ŞAŞKIN who made possible my journeys between Bursa and Ankara at any time of the day throughout my master’s degree. The last but not the least, I would like to express my gratitude to my dear husband Tayfun MUTLU. Since our high school years he has been my best friend and the pillar of support for the every decision I have made. Without his kind heart, belief and unlimited patience with me, I would have not found the motivation to rise to my feet again when I was about to quit. vi ÖZET MUTLU, Kader. Orhan Kemal’in Baba Evi, Avare Yillar ve Cemile Adlı Eserlerinin İngilizceye Çevirilerindeki Kültüre Özgü Öğelerinin İncelenmesi Kültür edebiyat ve dilin ayrılmaz bir parçasıdır. Edebi eserler kültüre özgü öğelerle dolu ve bellir bir toplumun kültürün izlerini taşıyan olgulardır. Dilin kendisi de kültür olgusunun bir parçası olduğu için, kültüre özgü öğeler de edebi eserlerin ayrılmaz bir parçasıdır. Çevirinin iki dil arasındaki bir iletişim aracı olması, kültüre özgü öğeleri de bu eserlerin kaçınılmaz bir parçası yapar. Bu da iki farklı okuyucu kitlesinin, toplumun ve kültürün bir araya getirilmesi demektir. Çeviride kültüre özgü öğeler açısından yapılan bir incelemenin odak noktası kültüre özgü öğelerin çevirisinde meydana gelen zorluklara ve çevirmenler tarafından bu zorlukları aşmak için verilen kararlara ışık tutar. Bu çalışmada, Orhan Kemal’in Baba Evi, Avare Yıllar ve Cemile adlı romanlarındaki kültüre özgü öğelerin İngilizce’ye çevirilerinde yarattığı sorunlar ve bu sorunların çevirmen tarafından çözümlerine yakından odaklanılmıştır. Bu amaçla, Javier Franco Aixelá’nın (1996) Kültüre Özgü Öğelerin Çevirisi için önerdiği stratejilerden faydalanılır. Ayrıca, daha geniş bir perspektifte, çevirmenin kültüre özgü öğeleri yerelleştirme veya yabancılaştırma yoluna gidip gitmediğini anlamak için Venuti (1995) tarafından önerilen yerelleştirme ve yabancılaştırma nosyonlarından faydalanılır. Detaylı bir vaka incelemesinin ardından bu tez yerlileştirme yaklaşımının yabancılaştırma yaklaşımına oranla daha fazla kullanıldığı sonucuna varılmıştır. Bu yaklaşımın ardındaki nedenler olarak da kaynak ve hedef kültürler arasındaki farkların büyüklüğü ve kaynak metindeki kültüre özgü öğelerin hedef okuyucu açısından anlaşılmasının oldukça zor olduğu anlaşılmıştır. Anahtar kelimeler Kültüre özgü öğeler, Aixelá, kültür çevirisi, yerelleştirme, yabancılaştırma, Orhan Kemal vii ABSTRACT MUTLU, Kader. Analysis of the Culture Specific Items in the English Translations of Orhan Kemal’s Baba Evi, Avare Yillar and Cemile Culture is an indispensable component of literature and language. Literary works are the pieces which are full of culture related elements and reflect a society’s cultural assets. Since a language itself is a cultural phenomenon, culture specific items are inevitable elements of literary works written in this language within a specific context or society. The fact that translation is a channel of communication between two different languages, societies, readerships, in other words, two different cultures brings about some difficulties for the translators. The focal point of an analysis from a culture specific perspective is to shed light on the difficulties occurring within the translation procedure of CSIs and choices made by the translators to deal with the cultural differences between the source and the target readership. In this study, the English translations of works of one of the canonical authors of Turkish literature, Orhan Kemal, will be analyzed within the scope of CSIs in translation. To this end culture specific items in the English translations of the three works, Baba Evi, Avare Yıllar and Cemile are scrutinized within the light of the translation strategies for culture specific items proposed by Javier Franco Aixelá (1996). Besides