i BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP BỘ NÔNG NGHIỆP ------------------------VÀ PTNT ----- TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP ----------------------------- TRỊNH VĂN THÔNG TRẦN THỊ VIÊN NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP QUẢN LÝ CÔN TRÙNG TẠI KHU VỰC RỪNG TRỒNG THUỘC DỰ ÁN KFW4 NGHIÊN CỨUHUYỆN ẢNH THẠCH HƢỞNG THÀNH, CỦA BIẾN TỈNH ĐỔI THANH KHÍ HẬU HÓA ĐẾN NGUY CƠ CHÁY RỪNG Ở TÂY BẮC VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP ỨNG PHÓ CHUYÊN NGÀNH : QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN RỪNG MÃ SỐ : 60.62.68 LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC LÂM NGHIỆP ĐỀ CƢƠNG LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC LÂM NGHIỆP NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC PGS.TS. BẾ MINH CHÂU Hà Nội, 2017 ii BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP ----------------------------- TRỊNH VĂN THÔNG Hà Nội, 2013 NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP QUẢN LÝ CÔN TRÙNG TẠI KHU VỰC RỪNG TRỒNG THUỘC DỰ ÁN KFW4 HUYỆN THẠCH THÀNH, TỈNH THANH HÓA Chuyên ngành: Quản lý tài nguyên rừng Mã số: 60.62.02.11 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC GS.TS. NGUYỄN THẾ NHÃ Hà Nội, 2017 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan số liệu và kết quả nghiên cứu trong báo cáo này là trung thực, chƣa đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Nội dung đề tài này là những kết quả nghiên cứu, những ý tƣởng khoa học đƣợc tổng hợp từ công trình nghiên cứu do tôi tham gia thực hiện. Tôi xin cam đoan, các thông tin trích dẫn trong khóa luận đều đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc. Thanh Hóa, ngày 16 tháng 4 năm 2017 Học viên Trịnh Văn Thông ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành Luận văn tốt nghiệp này, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ chỉ đạo tận tình của các cá nhân và tập thể. Lời đầu tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo GS.TS Nguyễn Thế Nhã – Trƣờng Đại học Lâm nghiệp đã hƣớng dẫn tận tình, chỉ bảo cặn kẽ cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài tốt nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn các bác cán bộ xã Thạch Cẩm, các anh, chị phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hạt Kiểm lâm huyện Thạch Thành, tỉnh Thanh Hóa đã quan tâm giúp đỡ tôi và tạo mọi điều kiện thuận lợi trong quá trình tôi thực hiện đề tài. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến các Thầy giáo, Cô giáo trong Khoa Quản lý tài nguyên rừng, Phòng Đào tạo sau đại học – Trƣờng Đại học Lâm nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến gia đình, bạn bè đã luôn động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện Luận văn tốt nghiệp. Xin chân thành cảm ơn! Thanh Hóa, ngày 16 tháng 4 năm 2017 Học Viên Trịnh Văn Thông iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii MỤC LỤC ........................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................. vi DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii DANH MỤC CÁC BIỂU ................................................................................ vii DANH MỤC CÁC HÌNH .............................................................................. viii ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................... 1 Chƣơng 1. TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .............................. 3 1.1. Tổng quan về quản lý côn trùng trên thế giới ............................................ 3 1.2. Nghiên cứu trong nƣớc............................................................................... 5 Chƣơng 2. ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI KHU VỰC NGHIÊN CỨU ... 9 2.1. Đặc điểm tự nhiên ...................................................................................... 9 2.1.1. Vị trí địa lý .............................................................................................. 9 2.1.2. Địa hình, địa thế ...................................................................................... 9 2.1.3. Khí hậu, thuỷ văn .................................................................................. 11 2.1.4. Đất đai, thổ nhƣỡng ............................................................................... 12 2.1.5. Tài nguyên rừng .................................................................................... 13 2.2. Về xã hội .................................................................................................. 15 2.2.1. Dân số .................................................................................................... 15 2.2.2. Lao động, việc làm, mức sống dân cƣ .................................................. 15 2.2.3. Mức thu nhập bình quân đầu ngƣời ...................................................... 16 2.2.4. Cơ sở hạ tầng ......................................................................................... 16 Chƣơng 3. MỤC TIÊU - ĐỐI TƢỢNG - PHẠM VI NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................................................... 20 3.1. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................. 20 iv 3.1.1. Mục tiêu chung: ..................................................................................... 20 3.1.2. Mục tiêu cụ thể: ..................................................................................... 20 3.2. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ............................................................ 20 3.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 20 3.4. Phƣơng pháp nghiên cứu .......................................................................... 21 3.4.1. Các vấn đề chung .................................................................................. 21 3.4.2. Phƣơng pháp kế thừa ............................................................................. 22 3.4.3. Phƣơng pháp điều tra côn trùng ............................................................ 24 3.4.4. Phƣơng pháp nghiên cứu đặc điểm sinh vật học của loài chủ yếu ....... 29 3.4.5. Phƣơng pháp phân tích thực trạng công tác quản lý tài nguyên rừng .. 29 Chƣơng 4. KẾT QUẢ VÀ PHÂN TÍCH KẾT QUẢ ...................................... 31 4.1. Hiện trạng tài nguyên côn trùng trong khu vực nghiên cứu .................... 31 4.1.1. Thành phần các loài côn trùng tại khu vực nghiên cứu ........................ 31 4.1.2. Tần suất bắt gặp các loài côn trùng tại khu vực nghiên cứu ................. 33 4.1.3. Các loài côn trùng chủ yếu của khu vực nghiên cứu ............................ 34 4.2. Đặc điểm sinh học, sinh thái học của các loài côn trùng chủ yếu ........... 37 4.2.1. Phân bố của côn trùng trong khu vực nghiên cứu................................. 37 4.2.2. Vai trò của côn trùng ............................................................................. 40 4.3. Đặc điểm của các loài côn trùng chủ yếu................................................. 41 4.3.1. Thành phần các loài côn trùng gây hại chủ yếu .................................... 41 4.3.2. Đặc điểm của một số loại sâu hại chủ yếu: ........................................... 43 4.3.3. Các loài côn trùng thiên địch ................................................................ 53 4.4. Đề xuất một số giải pháp quản lý côn trùng khu vực nghiên cứu ........... 62 4.4.1. Thực trạng các giải pháp quản lý, sử dụng tài nguyên rừng ở khu vực nghiên cứu ....................................................................................................... 62 4.4.2. Đề xuất các giải pháp quản lý côn trùng rừng ...................................... 63 4.4.3. Các giải pháp cần thực hiện trong khu vực nghiên cứu ........................ 66 v Chƣơng 5. KẾT LUẬN - TỒN TẠI VÀ KIẾN NGHỊ ................................... 69 5.1. Kết luận .................................................................................................... 69 5.2. Tồn tại ...................................................................................................... 70 5.3. Kiến nghị .................................................................................................. 70 TÀI LIỆU THAM KHẢO vi DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT STT Cụm từ viết tắt Giải nghĩa 1 BVR Bảo vệ rừng 2 IPM Phòng trừ sâu bệnh hại tổng hợp 3 KfW Ngân hàng tái thiết Đức 4 PCCR Phòng chống cháy rừng 5 UBND Ủy ban nhân dân vii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Thống kê diện tích rừng Dự án KfW4 theo đơn vị xã .................... 14 Bảng 2.2. Thống kê diện tích rừng trồng theo loài cây ................................... 14 Bảng 3.1. Đặc điểm của các ô tiêu chuẩn ....................................................... 25 Bảng 4.1. Thành phần các loài côn trùng tại khu vực rừng trồng ................... 31 dự án KfW4 xã Thạch Cẩm, huyện Thạch Thành .......................................... 31 Bảng 4.2. Tỷ lệ % bắt gặp của các loài côn trùng tại khu vực nghiên cứu ..... 33 Bảng 4.3. Danh sách các loài côn trùng chủ yếu trong khu vực nghiên cứu .. 34 Bảng 4.4. Thống kê số loài theo vị trí có độ cao khác nhau ........................... 38 Bảng 4.5. Phân bố của các loài côn trùng theo các sinh cảnh ........................ 39 Bảng 4.6. Số liệu thống kê về ảnh hƣởng của côn trùng ................................ 41 Bảng 4.7. Thành phần các loài côn trùng gây hại chủ yếu ............................. 42 Bảng 4.8. Tình hình phát sinh của Sâu đo ăn lá Lim trong khu vực nghiên cứu ........................................................................................................................