Steden aan zet Congresmagazine over het CoR Forum on the Urban Agenda MINISTER RONALD PLASTERK EUROCOMMISSARIS CORINA CREŢU CvdR VOORZITTER MARKKULA ‘Zet het perspectief van ‘Steden doe mee’ ‘In de stad verandert de burger centraal’ de wereld’ Hans Janssen, Bas Verkerk, Cor Lamers en Ank Bijleveld-Schouten Inhoudsopgave voorwoord 3. Voorwoord Cor Lamers, voorzitter van de Nederlandse delegatie naar het CvdR Geef steden de ruimte 6. Inleiding De beste oplossingen komen van de mensen die zelf met een probleem te maken hebben. 9. Column van Wim van de Donk Daarom is het noodzakelijk dat steden een grotere stem krijgen in Europese wet- en regelgeving. 12. Toespraak van Markku Markkula, voorzitter van Steden en stedelijke regio’s zijn het brandpunt van economische en sociale ontwikkelin- gen. Hier begint vernieuwing en innovatie. Maar steden ervaren ook als eerste de grote het CvdR) vraagstukken van deze tijd: migratie, radicalisering en klimaatverandering. Steden en regio’s kunnen integrale oplossingen bedenken, zij moeten daarvoor de ruimte krijgen. 13. Toespraak van Erberhart Van der Laan, burgemeester van Amsterdam Het is een grote verdienste van het Nederlandse EU-voorzitterschap dat de Urban Agen- da concreet vorm krijgt. De Nederlandse delegatie van het Comité van voor de Regio’s 14. Toespraak van Frans van Houten, CEO van Philips (CoR) bepleitte dit bij de verantwoordelijke ministers Plasterk en Koenders en kreeg bij hen gehoor. Ook andere partners zagen het belang. 15. Workshop - Slimme en innovatieve steden Het Pact van Amsterdam is een eerste stap om de Europese Urban Agenda waar te 18. Workshop - Groene steden Colofon maken. Het belangrijkste daarbij is dat het initiatief ligt bij gemeenten en dat zij ruimte krijgen om te pionieren. Dat wil zeggen: oplossingen zoeken en de regels opzij zetten 19. Workshop - Inclusieve steden als dat nodig is. Kansen benutten en obstakels vermijden. Binnen steden kunnen best Het CoR Forum on the EU Urban Agenda werd practices worden uitgewerkt en opgeschaald naar andere steden. 20. Workshop - Stad en land georganiseerd door de volgende partijen: het Europees Comité van de Regio’s, Vereniging van Nederlandse Dit vereist een integrale benadering, wat zich niet verdraagt met ingewikkelde en tegen- 22. Ronald Plasterk, Minister van Binnenlandse zaken Gemeenten (VNG), Interprovinciaal Overleg (IPO), de strijdige Europese regelgeving. Europa moet regels flexibel maken en minder dirigistisch en Koninkrijksrelaties gemeente Amsterdam, de Provinie Noord-Holland en het optreden. Het gebruik van Europese fondsen voor acute problemen vergemakkelijken. Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties Goede regels en minder bureaucratie. Deze dingen zijn van belang om het vertrouwen 23. Corinne Creţu, Eurocommissaris van regionaal (BZK) van burgers in Europa terug te winnen. beleid Organisatie Forum: Simone Goedings (VNG), Bas van Amsterdam was op 31 mei 2016 één dag hotspot van Europa. In het Scheepvaartmuseum 24. Ahmed Aboutaleb, burgemeester van Rotterdam den Barg (VNG), Melanie de Haan (VNG Congressen), Ian stelden ministers van alle 28 Europese lidstaten het Pact van Amsterdam vast. In de Wes- Pieplenbosch (VNG), Yolanthe Sinnige (IPO), Wouter van tergasfabriek kwamen gemeente- en regiobestuurders uit heel Europa bijeen voor een forum over de Urban Agenda. Een gezamenlijk initiatief van het Comité van de Regio’s, 26. Interview Bas Verkerk, burgemeester van Delft der Heide (gemeente Amsterdam) en Eva Gijbels (provin- de VNG, het IPO, de provincie Noord-Holland en de gemeente Amsterdam. Dit congres- cie Noord-Holland). 31. Twitterpagina magazine geeft een indruk van het CoR Forum on the Urban Agenda. Een levendige en inspirerende bijeenkomst met een heldere slotsom: deze beweging is niet meer te keren. Redactie: Marjan Arenoe Fotografie: Serge Ligtenberg, Comité van de Regio’s Cor Lamers, voorzitter van de Nederlandse delegatie en burgemeester van Schiedam Vormgeving: Robert Jan van Noort 2 – Congresmagazine 3 – Congresmagazine inleiding Goede regels, minder bureaucratie, kennis delen In de stad komt alles samen Nergens anders is zo’n grote concentratie van talent, innovatie en economische groei. Nergens anders slaan maatschappelijke problemen zo hard neer. In steden en stedelijke regio’s komt alles samen. De stad is de logische plek om problemen op te lossen en het beste beginpunt voor Europees beleid. De ministers van alle 28 Europese lidstaten stelden op werkmethode afgesproken. Voor elk van de vier thema’s 31 mei het Pact van Amsterdam vast. Daarmee kwamen wordt een partnerschap ingesteld met één Europese de ministers na meer dan twintig jaar debat, ronkende stad of lidstaat als voortrekker en met deskundigen resoluties en verklaringen tot een concrete invulling van andere steden, lidstaten en Europese Commissie- Ruben Maes, Benjamin R. Barber, Kerstin Westphal, Frans van Houten van de Urban Agenda. Ze zijn het erover eens dat steden diensten als deelnemers. Het partnerschap brengt per meer inbreng moeten krijgen in Europees beleid. Het thema alle relevante Europese wet- en regelgeving en Pact van Amsterdam gaat om drie belangrijke dingen: financiering in kaart en kijkt waar die voor steden zou kennis uitwisselen door en met de steden, het verbete- kunnen worden aangepast. ren van de kwaliteit van Europese wet- en regelgeving er bijvoorbeeld toe dat het Europees Sociaal Fonds (ESF) ervaren door Nederlandse gemeenten, provincies en en een betere toegang tot Europese fondsen. Verkokering nauwelijks kan worden ingezet voor de acute proble- waterschappen. Dit rapport heet Bridge! en is te vinden Steden hebben nu veel last van de Europese verkoke- men van nu, zoals de integratie van grote groepen op de website van Europa Decentraal. Thema’s ring. Sectorale wet- en regelgeving zijn in de praktijk vluchtelingen. Het ESF werkt met plannen die voor De Urban Agenda heeft onder het Nederlandse soms onuitvoerbaar door tegenstrijdigheden. Een zeven jaar moeten worden vastgesteld, in de praktijk is Integratie migranten Amsterdam EU-voorzitterschap een beslissende impuls gekregen. voorbeeld daarvan is de regelgeving rond luchtkwali- het lastig om zo’n plan te wijzigen. Bij het Nederlandse EU-voorzitterschap trokken de ver- De steden en Europa zijn het eens geworden over de teit. De huidige voorzitter van de Nederlandse delegatie schillende overheden nauw met elkaar op, wat duidelijk belangrijkste opgaven voor de steden: de integratie van naar het Comité voor de Regio’s, Cor Lamers, was eerder Door het Pact van Amsterdam krijgen steden en ste- zichtbaar was bij het Forum on the EU Urban Agenda vluchtelingen en migranten, armoede, mobiliteit, huis- rapporteur luchtkwaliteit. Hij ervoer dat het Europe- delijke regio’s ruimte om te pionieren met de gekozen van het Comité van de Regio’s in de Westergasfabriek. vesting, klimaatverandering en circulaire economie. Een se departement Milieu onhaalbare eisen stelt aan de thema’s. Het doel is integrale oplossingen te bereiken; Minister Plasterk van BZK en Europees commissaris innovatieve aanpak is nodig net als het delen en uitwis- luchtkwaliteit, want de termijnen voor het afschaffen het probleem en de oplossingsrichtingen staan cen- Creţu (regionaal beleid en stedelijke ontwikkeling) selen van kennis. De problemen doen zich tenslotte voor van zeer vervuilende vrachtwagens sluiten er niet op traal, niet de regels. Het Pact sluit aan op de portefeuille verlieten de informele ministersbijeenkomst in het in alle steden. aan. Die termijnen zijn verordonneerd door het depar- van Eurocommissaris Frans Timmermans die verant- Scheepvaartmuseum om een deel van het Forum te tement Industrie dat opereert op een ander speelveld. woordelijk is voor het verbeteren van de kwaliteit van kunnen bijwonen. Omgekeerd waren burgemeester Van In het Pact van Amsterdam zijn twaalf thema’s be- ‘Het is dweilen met de kraan open. In Europa moet het Europese wet- en regelgeving. der Laan van Amsterdam en Comitévoorzitter Markkula noemd waarop volgens de lidstaten de stedelijke bewustzijn ontwaken dat een maatregel op het ene van de partij in het Scheepvaartmuseum. dimensie op EU-niveau in kaart moet worden gebracht. terrein gevolgen heeft voor het andere.’ In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken Vooralsnog worden vier onderwerpen concreet uitge- Ook met Europese fondsen moet het gemakkelijker (BZK) heeft Europa Decentraal voorbeelden in kaart ge- Amsterdam neemt in het kader van het Pact de lead op werkt: stedelijke armoede, huisvesting, luchtkwaliteit worden om te pionieren. De verantwoordingslast en bracht van knellende Europese regels, zoals die worden het thema van de integratie van vluchtelingen. Het gaat en de integratie van migranten. Bovendien is een starre regels rond die fondsen zijn berucht. Die leiden 6 – Congresmagazine 7 – Congresmagazine column Wim van de Donk Terugkijkend op het Nederlands voorzitterschap van de EU in de eerste helft van 2016 constateer ik dat we als steden en regio’s een stevige bijdrage hebben kunnen leveren. Daar waar het Europa van de natie-staten soms onzeker wankelt, is er op het niveau van de steden en regio’s een bruisende en optimistische dynamiek. Zo was daar het Pact van Amsterdam over het belang van de EU stedelijke agenda maar ook door het organiseren van aansprekende evenementen, zoals de TEN-T dagen in Rotterdam en de EU Week van de Innovatieve Regio’s in Eindhoven, hebben we ons goed op de kaart gezet. Ruben Maes, Benjamin R. Barber, Kerstin Westphal, Frans van Houten Direct na afloop van het Nederlandse voorzitterschap