KOMUNIKAT Z BADAŃ ISSN 2353-5822 Nr 13/2019 Zaufanie do polityków w styczniu Styczeń 2019 Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą CBOS. Wykorzystanie fragmentów oraz danych empirycznych wymaga podania źródła Znak jakości przyznany CBOS przez Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 11 stycznia 2018 roku ul. Świętojerska 5/7, 00-236 Warszawa e-mail: [email protected]; [email protected] http://www.cbos.pl (48 22) 629 35 69 Zaufanie do polityków w styczniu % Andrzej Duda 63 8 26 3 Mateusz Morawiecki 54 11 31 31 Paweł Kukiz 44 24 24 4 4 Zbigniew Ziobro 44 14 36 3 3 Beata Szydło 44 15 38 21 Robert Biedroń 40 20 21 5 14 Jarosław Kaczyński 39 12 47 2 Władysław Kosiniak-Kamysz 37 16 14 2 31 Elżbieta Rafalska 37 15 21 4 23 Jarosław Gowin 37 21 27 4 11 Anna Zalewska 28 14 29 3 26 Grzegorz Schetyna 28 18 45 4 5 Piotr Gliński 27 14 23 5 31 Stanisław Karczewski 26 15 19 3 37 Marek Kuchciński 26 15 24 5 30 Joachim Brudziński 24 12 23 5 36 Barbara Nowacka 23 16 22 4 35 Katarzyna Lubnauer 23 19 29 3 26 Jacek Czaputowicz 22 13 13 5 47 Ryszard Petru 18 23 44 5 10 Włodzimierz Czarzasty 14 22 21 5 38 Jadwiga Emilewicz 12 8 5 3 72 Zaufanie Obojętność Nieufność Trudno powiedzieć/Odmowa odpowiedzi Nieznajomość Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” (344) przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich face-to-face wspomaganych komputerowo (CAPI) w dniach 10–17 stycznia 2019 roku na liczącej 928 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski. 1 W naszych badaniach na liście ocenianych polityków zawsze znajdują się: prezydent RP, marszałkowie Sejmu i Senatu, premier oraz szefowie głównych ugrupowań politycznych. Pozostała część listy podlega zmianom – staramy się uwzględniać inne znaczące w danym okresie postaci sceny politycznej, zarówno spośród polityków parlamentarnych, strony rządowej i opozycyjnej, jak i polityków pozaparlamentarnych. Ankietowani oceniają poszczególnych przedstawicieli sceny politycznej posługując się 11-punktową skalą, której skrajne punkty określone są z jednej strony jako głęboka nieufność (-5), z drugiej zaś – jako bardzo duże zaufanie (+5). Otrzymane wyniki prezentujemy w dwóch ujęciach. W pierwszym analizujemy rozmiary społecznego zaufania i nieufności w stosunku do poszczególnych polityków w skali ogółu społeczeństwa. Wskazania punktów od -5 do -1 określane są zbiorczo jako deklaracje nieufności, 0 – jako obojętność, zaś wskazania od +1 do +5 – jako deklaracje zaufania. W tym ujęciu obok zagregowanych ocen zaufania, nieufności i obojętności prezentowane są także informacje o odsetkach badanych nierozpoznających poszczególnych polityków oraz niemających opinii na ich temat. W drugim ujęciu prezentujemy średnie ocen wystawianych poszczególnym osobom jedynie przez tych z badanych, którzy je identyfikują i potrafią ocenić. ZAUFANIE I NIEUFNOŚĆ W styczniu1, tak jak dotychczas, liderem rankingu zaufania do polityków jest urzędujący prezydent Andrzej Duda. Zaufanie do głowy państwa deklaruje 63% ankietowanych, nie ufa mu zaś nieco ponad jedna czwarta respondentów (26%). Notowania prezydenta nie zmieniły się znacząco od grudnia ubiegłego roku. 1 Badanie „Aktualne problemy i wydarzenia” (344) przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich face-to-face wspoma- ganych komputerowo (CAPI) w dniach 10–17 stycznia 2019 roku na liczącej 928 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski. 2 Drugie miejsce na liście najczęściej obdarzanych przez Polaków zaufaniem polityków niezmiennie zajmuje premier Mateusz Morawiecki. Według styczniowych deklaracji badanych ufa mu 54% ankietowanych, a niepełna jedna trzecia wyraża nieufność (31%). Na trzeciej pozycji lokuje się w tym miesiącu aż troje polityków: lider ruchu Kukiz’15 Paweł Kukiz, wicepremier Beata Szydło oraz minister sprawiedliwości i prokurator generalny Zbigniew Ziobro. Ufa im po 44% ankietowanych. Przy identycznym poziomie zaufania polityków tych różni poziom deklaracji nieufności. O ile liderowi Kukiz’15 negatywne noty wystawia 24% ankietowanych, w przy- padku Zbigniewa Ziobry i wicepremier Beaty Szydło odsetki te są wyższe. Nieufność do ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego Zbigniewa Ziobry wyraża 36% ankietowanych, wicepremier Beacie Szydło nie ufa 38% pytanych. Kolejne miejsca w rankingu z bardzo zbliżonym, jeśli chodzi o poziom pozytywnych ocen, wynikiem zajmują Robert Biedroń oraz prezes PiS Jarosław Kaczyński. Ufa im dwie piąte ankietowanych (odpowiednio 40% i 39% badanych). Jeśli uwzględnimy deklaracje nieufności, społeczny odbiór tych polityków jest zgoła odmienny – w stosunku do Roberta Biedronia zaufanie wyraźnie dominuje nad nieufnością (21%), w stosunku do prezesa PiS – przeważającym nastawieniem jest nieufność (47% deklaracji). Nieco mniej deklaracji zaufania zbierają zajmujący kolejne miejsca w rankingu: szefowa resortu rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin oraz szef PSL Władysław Kosiniak-Kamysz. Politykom tym ufa po 37% ankietowanych. W ich ocenach zaufanie przeważa nad nieufnością, choć w różnym stopniu. Bardzo mało negatywnych ocen zbiera Władysław Kosiniak-Kamysz (14%). Słabiej bilans ten wypada w przypadku szefowej resortu rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbiety Rafalskiej (21% deklaracji nieufności), a także najlepiej znanego z tej trójki polityków – Jarosława Gowina (27% deklaracji nieufności). Zaufanie do pozostałych uwzględnionych w badaniu polityków kształtuje się już na niższym, nieosiągającym jednej trzeciej pozytywnych wskazań poziomie. Nieco ponad jedna czwarta ankietowanych ufa szefowi głównej z opozycyjnych partii, PO, Grzegorzowi Schetynie (28%), jednak dominującym nastawieniem wobec tego polityka pozostaje nieufność (45%). Tyle samo deklaracji zaufania otrzymuje w tym miesiącu minister edukacji narodowej Anna Zalewska (28%) i prawie tylu samo badanych wystawia jej negatywne noty (29%). Na zbliżonym poziomie kształtuje się zaufanie do wicepremiera Piotra Glińskiego (27% deklaracji zaufania i 23% – nieufności), a także marszałków Sejmu i Senatu – Marka Kuchcińskiego (26% deklaracji zaufania i 24% negatywnych wskazań) i relatywnie najlepiej ocenianego z tego grona Stanisława Karczewskiego (26% deklaracji zaufania i 19% – nieufności). 3 Kolejne miejsca w rankingu, z zaufaniem niespełna jednej czwartej ankietowanych, zajmują: szef MSWiA Joachim Brudziński, liderki Koalicji Obywatelskiej – przewodnicząca Nowoczesnej Katarzyna Lubnauer i szefowa Inicjatywy Polskiej Barbara Nowacka oraz minister spraw zagranicznych Jacek Czaputowicz. Stosunkowo najlepiej znana z tej czwórki polityków Katarzyna Lubnauer odbierana jest też stosunkowo najbardziej krytycznie. Ufa jej 23% ankietowanych, nieufność deklaruje blisko co trzeci badany (29%). Bardzo podobnie postrzegani są Joachim Brudziński oraz Barbara Nowacka. W ich ocenach deklaracje zaufania i nieufności praktycznie się równoważą (odpowiednio 24% dekla- racji zaufania i 23% – nieufności w stosunku do Joachima Brudzińskiego oraz 23% i 22% wskazań w ocenach Barbary Nowackiej). Przy zbliżonym poziomie deklaracji zaufania najlepsze notowania u badanych ma wciąż słabo znany szerokiej publiczności szef polskiej dyplomacji Jacek Czaputowicz. Jego nazwisko nic mówi prawie połowie badanych (47%), spośród identyfikujących go osób więcej deklaruje jednak w stosunku do niego zaufanie (22%), niż wyraża nieufność (13%). Końcowe miejsca w rankingu, poniżej granicy jednej piątej pozytywnych wskazań, zajmują: przewodniczący niedawno powstałej partii Teraz!, założyciel i były lider Nowoczesnej, Ryszard Petru oraz szef pozaparlamentarnego SLD Włodzimierz Czarzasty. Zaliczający się do bardzo dobrze znanych polityków Ryszard Petru cieszy się zaufaniem 18% ankietowanych. Ponad dwukrotnie więcej badanych wyraża w stosunku do niego nieufność (44%). Dużo mniej znany i nieidentyfikowany przez prawie dwie piąte respondentów Włodzimierz Czarzasty zbiera mniej deklaracji zaufania (14%); także w stosunku do niego przeważa nieufność – nie ufa mu 21% ankietowanych. Ostatnie miejsce w styczniowym rankingu zaufania przypadło, po raz pierwszy uwzględnionej w naszych badaniach, minister przedsiębiorczości i technologii Jadwidze Emilewicz. O poziomie ocen decyduje w jej przypadku bardzo mała rozpoznawalność. Jej nazwisko i wizerunek nic nie mówią prawie trzem czwartym badanych (72% deklaracji nieznajomości). W wąskiej grupie identyfikujących ją osób szefowa resortu przedsiębiorczości ma dobre notowania. Zaufanie do niej deklaruje 12% respondentów, nie ufa jej co dwudziesty badany (5%). Spośród polityków uwzględnionych w sondażu największą nieufność budzą liderzy dwóch najsilniejszych ugrupowań, wyznaczających niezmiennie główną oś politycznych podziałów - prezes PiS Jarosław Kaczyński (47%) i szef PO Grzegorza Schetyna (45%) oraz Ryszard Petru (44%). Relatywnie sporo deklaracji nieufności zbierają ponadto wicepremier Beata Szydło (38%) oraz minister sprawiedliwości i prokurator generalny Zbigniew Ziobro (36%). Zajmującemu kolejne miejsce na tej liście premierowi Mateuszowi Morawieckiemu nie ufa niespełna co trzeci badany (31%). 4 TABELA 1 Zaufanie Nieufność I ’19 Różnica I ’19 Różnica Obojętność Nieznajomość od XII ’18 od XII ’18 w procentach Andrzej Duda 63 1 26 0 8 0 Mateusz Morawiecki 54 -1 31 3 11 1 Paweł Kukiz 44 -1 24 -2 24 4 Zbigniew Ziobro 44 0 36 2 14 3 Beata Szydło 44 2 38 -1 15 1 Robert Biedroń 40 - 21 - 20 14 Jarosław Kaczyński 39 0 47 2 12 0 Władysław Kosiniak-Kamysz 37 10 14 -4 16 31 Elżbieta Rafalska 37 - 21 - 15 23 Jarosław