ARCHAEOLOGIA Archaeologia Pomoranica Musealia 1 ARCHAEOLOGIA 2 ARCHAEOLOGIA Archaeologia Pomoranica Musealia Studia z okazji 80. urodzin Ignacego Skrzypka pod redakcją naukową Andrzeja Kasprzaka, Andrzeja Kuczkowskiego i Marcina Krzepkowskiego Koszalin 2020 3 ARCHAEOLOGIA Archaeologia – Pomoranica – Musealia. Studia z okazji 80. urodzin Ignacego Skrzypka © by Muzeum w Koszalinie, 2020 All rights reserved Niniejsza publikacja ani żadna jej część nie mogą być w jakiejkolwiek formie i jakąkolwiek metodą powielane i przechowywane w jakimkolwiek systemie wyszukiwania informacji ani przesyłane w żadnej formie za pomocą jakichkolwiek środków elektronicznych, mechanicznych, fotokopii, nagrywania i innych. Redakcja naukowa: Andrzej Kasprzak Andrzej Kuczkowski Marcin Krzepkowski Recenzenci: dr hab. Paweł Gut dr hab. Andrzej Janowski dr hab. Maciej Kaczmarek Redakcja i adiustacja: Czcionka | Natalia Tarka Korekta: Czcionka | Justyna Lorenc Tłumaczenia: Agnieszka Tokarczuk Opracowanie graficzne, skład i łamanie: Pracownia Graficzna Piotr Witkowski Fotografia na okładce: Izabela Oleś Druk i oprawa: Totem.com.pl, ul. Jacewska 89, 88-100 Inowrocław Publikacja sfinansowana ze środków Urzędu Miasta Koszalina, Fundacji Relicta i Muzeum w Koszalinie ISBN 978-83-89463-40-1 Wydawca: Muzeum w Koszalinie 4 ARCHAEOLOGIA Spis treści: Andrzej Kuczkowski, Andrzej Kasprzak, Marcin Krzepkowski: Słowo wstępne ................................................................................ 7 Dorobek naukowy Ignacego Skrzypka ........................................................................................................................................................... 8 Jerzy Kloskowski: Na Jubileusz 80–lecia szanownego Kolegi mgra Ignacego Skrzypka ................................................................. 25 Andrzej Chludziński: Ignacy, Wojciech, Skrzypek – trzy nazwy osobowe Jubilata .......................................................................... 28 I. Archaeologia Tomasz Płonka: Niedokończona odyseja: bursztynowy konik z Dobiegniewa – meandry badań i losy zabytku ...................... 36 Jacek Wierzbicki: Użytkowanie wapienia w społecznościach kultury pucharów lejkowatych na Pomorzu – fakty czy mity? ............................................................................................................................. 45 Tomasz Wiktorzak: Grobowce megalityczne na Pomorzu Środkowym – nowe odkrycia .............................................................. 60 Michał Bugaj: O pewnej kwerendzie muzealnej (niezakończonej) i raz jeszcze o mieczu z późnobrązowego skarbu odkrytego w Kościernicy (Kösternitz), pow. koszaliński ......................................................................... 77 Marcin Maciejewski: Pradoliny i skarby. Krajobrazy naturalne i praktyki kulturowe oraz ich zadziwiająca zbieżność w różnych regionach Polski ................................................................................................................. 85 Jacek Gackowski: Główka naczynia zoomorficznego z Grzywny, pow. Toruń. Kolejne na ziemi chełmińskiej znalezisko plastyki zwierzęcej kultury łużyckiej .............................................................................. 107 Andrzej Szpunar, Jerzy Kuśnierz: Naczynie typu kernos z cmentarzyska kultury łużyckiej w Dębinie Zakrzowskiej stan. 3., gm. Wojnicz, woj. małopolskie ....................................................................................................... 113 Maksym Strotsen, Monika Dzierlińska: Archeologiczne badania wykopaliskowe we wsi Czarnica (gmina Miastko) w latach 1930, 1961 i 1962 ........................................................................................................... 127 Henryk Machajewski: Cmentarzysko ludności kultury pomorskiej w Rogowie, powiat białogardzki, stanowisko 9. ............ 139 Lidia Cymek, Mirosłav Kopecký, Franciszek Rożnowski: Wyniki badań anatomiczno-antropologicznych ludzkich szczątków kostnych ludności kultury pomorskiej wydobytych na cmentarzysku w Czosnowie, gm. Przechlewo, woj. pomorskie (stanowisko 35.) ................................................................................................................................. 146 Piotr Fudziński, Mirosław Fudziński: Osadnictwo fazy wielkowiejskiej nad środkową Wierzycą na podstawie wczesnohalsztackiej fazy cmentarzyska w Chwarznie, gm. Stara Kiszewa ............................................................. 157 Andrzej Kasprzak: Miecz z wczesnej epoki żelaza znaleziony na wielokulturowym cmentarzysku w Miechęcinie, pow. kołobrzeski .............................................................................................. 169 Marek Dworaczyk: Osada z okresu halsztackiego i przedrzymskiego w Dobrej koło Szczecina ................................................ 179 Bartłomiej Rogalski: Cmentarzysko w Modrzewiu, pow. stargardzki, stan. 6. Przyczynek do problematyki latenizacji Pomorza Zachodniego ......................................................................................................... 195 Patrycja Kaczmarska, Andrzej Michałowski: Osady fazy marianowskiej – klucz do poznania przemian kulturowych Pomorza Zachodniego? ...................................................................................................................................... 213 Robert Kraszczuk: Zaczęło się od Bielawy – badania nad wyspami ziemi drawskiej i wałeckiej ................................................ 232 Eugeniusz Cnotliwy: Wielkomorawskie oprawki na terenie północno zachodniej Słowiańszczyzny ........................................ 251 Gerard Wilke: Uwagi o rekonstrukcji mostu wczesnośredniowiecznego w Nętnie na Pomorzu Zachodnim, na tle wybranych obiektów zachodniosłowiańskich ................................................................................ 260 Paweł Pogodziński: Osada wczesnośredniowieczna w Płaszewku stan. 5, gm. Słupsk ................................................................ 281 Karolina Czonstke, Bartosz Świątkowski: Lubiszewo – wczesnośredniowieczny gród w zakolu Motławy wraz z zapleczem w świetle archiwalnych i najnowszych badań ........................................................................................................ 291 5 ARCHAEOLOGIA Kamil Kajkowski: Między sferą niebiańską a zaświatami. Rola artefaktów pradziejowych w kulturze wczesnośredniowiecznych Pomorzan .................................................................................................................................. 301 Anna B. Kowalska, Grzegorz Durdyń: Ceramika średniowieczna z badań archeologicznych w Mierzynie pod Szczecinem. Przyczynek do badań wsi zachodniopomorskiej w okresie przemian lokacyjnych ................. 333 Romualda Bartkowiak, Marcin Krzepkowski: Nieznana średniowieczna siedziba rycerska w Lotyniu, gm. Okonek. Uwagi wstępne .................................................................. 347 Jarosław Rola: Nietypowe pochówki na średniowiecznym cmentarzysku rzędowym w Pile, stan. 118 (AZP 36–26/52) – próba interpretacji .................................................................................................................................... 357 Marcin Majewski, Sławomir Słowiński: Kolor ciepła. Późnogotyckie kafle z zamku książęcego w Wolinie ............................ 367 Andrzej Janowski: Szlufki do zawieszania kluczy z XV–XVI w. z terenu Pomorza Środkowego ................................................. 383 II. Pomoranica Grzegorz Jacek Brzustowicz: Echa czasów Wielkiego Elektora. Zapiski kronikarskie z lat 1660–1684 z ksiąg kościelnych parafii ewangelickiej w Reczu ............................................................ 393 Piotr Kalka: Wilhelm Petzsch – nieco zapomniany badacz Pomorza ................................................................................................ 406 Bronisław Malinowski: Kim był pastor Franz Papenfuss z Kazimierza – bohaterem czy zdrajcą? ............................................. 416 Kamila Krzanik–Dworanowska: Klukowo – odkrywanie dziejów wsi .............................................................................................. 429 Andrzej Kuczkowski: „Niedźwiedź morski”, wichury i powodzie… Trudny żywot małych osad nadmorskich ......................... 443 Kacper Pencarski: Max Reinhold Gilbert Glagau – funkcjonowanie majątków w Bukowie, Domachowie i Laskach a prace projektowe i uruchomienie kolei wąskotorowej ze Sławna do Polanowa w 1897 r. ............ 463 Zbigniew Sobisz: Dendroflora terenów zieleni Koszalina w ostatnich 55 latach ............................................................................ 494 III. Musealia Krzysztof Kowalski, Dorota Kozłowska: Zabytki archeologiczne z dziewiętnastowiecznej kolekcji Stowarzyszenia Naukowego w Koszalinie w zbiorach Muzeum Narodowego w Szczecinie ........................................................ 515 Andrzej Kokowski, Wieńczysław Niemirowski: Soldin/Myślibórz. Nieznane karty z dziejów muzeum i archeologii dawnego powiatu myśliborskiego w okresie międzywojennym .................................................................................. 545 Joanna Maria Iwaszkiewicz: Zbiory wybranych muzeów Pomorza Zachodniego na podstawie kwestionariuszy muzealnych z końca lat 30. XX w. ..................................................................................................... 571 Hanna Rząska: Julian Rydzkowski – założyciel Muzeum w Chojnicach i jego archeologiczna pasja ......................................... 587 Paweł Migdalski: Misja Mieczysławy Ruxerówny.