mapa polskich płatności 2020 PARTNER PARTNERZY GŁÓWNY MERYTORYCZNI Wstęp JACEK URYNIUK redaktor naczelny cashless.pl Płatności to jeden z najnowocześniejszych sektorów polskiej gospodarki. Rozwój tej branży może być wizytówką naszego kraju na arenie międzynarodowej. To m.in. dlatego kilka lat temu razem z Piotrem Dziubakiem postanowiliśmy uruchomić serwis cashless.pl specjalizujący się w informowaniu o wyda- rzeniach w branży płatniczej. Byliśmy przekonani, że w tej dziedzinie bę- dzie działo się wiele dobrego, ciekawego i że będzie o czym pisać. I nie po- myliliśmy się. Zapraszam do lektury raportu Mapa Polskich Płatności 2020, który poka- zuje pełnię różnorodności polskiej branży płatniczej, jej ogromną konku- rencyjność, nowoczesność oraz tempo, w jakim się rozwija. Raport zawie- ra mnóstwo statystyk obrazujących obecny stan płatności w Polsce oraz drogę, jaką przebyła ta branża w ostatnich latach. Ale Mapa Polskich Płat- ności to przede wszystkim zestawienie wszystkich najważniejszych pod- miotów, instytucji, firm i projektów reprezentujących polskie płatności. Wszystkie zgromadzone w jednym miejscu pozwalają lepiej zrozumieć, jak ważną rolę odgrywa ten sektor w Polsce. W raporcie zapoznają się Państwo także z wynikami pierwszego plebiscy- tu Cashless Pay 2020. Czytelnicy w trwającym kilka tygodni głosowaniu wybrali najciekawsze rozwiązanie płatnicze, które miało swoją premierę w ubiegłym roku. A wybierać było naprawdę z czego, bo na rynku w 2020r. pojawiło się naprawdę dużo ciekawych usług i firm. Ostatecznie wyselek- cjonowaliśmy 20 z nich. na które swoje głosy mogli oddawać czytelnicy cashless.pl. PARTNER PARTNERZY GŁÓWNY MERYTORYCZNI 2 Chciałbym także podziękować partnerom Mapy Polskich Płatności 2020, bez których niniejszy projekt nie mógłby się ziścić, Partnerowi głównemu firmie Mastercard, oraz Partnerom merytorycznym, czyli Play24 oraz fun- dacji Polska Bezgotówkowa. Zapraszam do lektury. PARTNER PARTNERZY GŁÓWNY MERYTORYCZNI 3 Szanowni Państwo, Bartosz Ciołkowski dyrektor generalny na Polskę, Czechy i Słowację w Mastercard Miniony rok dla większości branż był rokiem pełnym nowych wyzwań - nie inaczej było z branżą płatności. Jeśli jednak spojrzymy wstecz, to możemy też zauważyć, że 2020 r. był w naszym obszarze niezwykle interesujący, a wyzwania okazały się szansami. Wskutek pandemii gwałtownie przyspieszyła potrzeba cyfryzacji. Przez konieczność izolacji społecznej i w trosce o swoje bezpieczeństwo konsu- menci zwrócili się w stronę technologii, które zapewniają wygodę i zdalny dostęp. Nowe nawyki kupujących w sferze płatności bardzo dobrze rokują na przyszłość dla całej naszej branży. Procesy i projekty, które poszczególne firmy planowały zrealizować w naj- bliższych kilku latach, trzeba było przyspieszyć i wdrożyć w kilka miesięcy. Branża płatności bezgotówkowych w efekcie pandemii nie wyhamowała, a wręcz przeciwnie – powstało wyjątkowo dużo nowoczesnych rozwią- zań, odpowiadających na cyfrowe przyspieszenie konsumentów. Najlep- szym tego dowodem jest Mapa Polskich Płatności i plebiscyt Cashless Pay 2020. Dwadzieścia produktów i rozwiązań, które znalazły się na final- nej liście nominowanych, to tylko te najpopularniejsze, które ujrzały świa- tło dzienne w minionym roku. Budujące jest to, że ten wyjątkowy pod wieloma względami rok 2020 przyniósł wiele rzeczy dobrych, które zostaną z nami na dłużej. Można tu PARTNER PARTNERZY GŁÓWNY MERYTORYCZNI 4 przywołać przykład podniesienia limitu płatności zbliżeniowych bez PIN do 100 zł, zmiany tak długo przez konsumentów oczekiwanej. Można też spoj- rzeć w szerszym kontekście na trendy, które się wykrystalizowały – dy- namiczne wzrosty liczby płatności bezgotówkowych w placówkach han- dlowo-usługowych i to, że już kilka milionów Polaków płaci zbliżeniowo telefonem czy zegarkiem. Sektor e-commerce natomiast okazał się jed- nym z największych beneficjentów czasów pandemii. Gros konsumentów, którzy w ostatnich miesiącach zrobili swoje pierwsze zakupy w internecie, będzie to robić także po ustaniu pandemii. Jako branża płatności powinni- śmy zadbać, by w tym środowisku zawsze czuli się nie tylko wygodnie, ale też bezpiecznie. Sukcesywnie rozwijana infrastruktura terminali płatniczych oraz bogata gama rozwiązań płatności cyfrowych, także tych debiutujących na rynku, pozwalają wierzyć, że przyspieszony skok w cyfrowość będzie miał mięk- kie lądowanie. PARTNER PARTNERZY GŁÓWNY MERYTORYCZNI 5 mapa polskich płatności 2020 PARTNER PARTNERZY GŁÓWNY MERYTORYCZNI Kluczowe wnioski Polską branżę płatniczą reprezentuje ponad 200 firm, instytucji i projektów płatniczych. Branża ta w Polsce charakteryzuje się przy tym ogromną różnorodnością i konkurencyjnością, jednak podlega gwałtownej konsolidacji. Można się spodziewać, że w najbliższej przyszłości czeka ją kontynuacja tego procesu, obserwowanego zresztą już od kilku lat. Zapewne dotknie on większość segmentów branży, w tym operatorów terminali oraz płatności w e-commerce. Pod względem narodowości w polskiej branży płatniczej przodują oczy- wiście rodzime podmioty. Niemniej ten sektor gospodarki podlega globali- zacji, co przejawia się w inwestycjach w polskie firmy płatnicze realizowa- nych przez międzynarodowe firmy. Wystarczy przypomnieć, że w ostatnich latach mieliśmy do czynienia z wejściem kapitałowym na polski rynek choćby takich instytucji jak np. duńskiej grupy Nets (Przelewy24, Dotpay, eCard, Polskie ePłatności), EVO (eService), SIBS (PayTel), czy Fiserv (First Data Polcard). Ze względu na atrakcyjność polskiego rynku i perspektywy rozwoju, np. w obszarze e-commerce, chętnych na zakupy w Polsce bę- dzie zapewne więcej. Dane zebrane przez cashless.pl pokazują, że mimo różnych ograniczeń, jakie wprowadzone zostały w związku z walką z pandemią koronawi- rusa, branża płatnicza rozwija się szybko, szczególnie w obszarze płat- ności zdalnych. Zachodzą tu spore zmiany, w wyniku których przele- wy typu pay by link straciły pozycję lidera w płatnościach e-commerce na rzecz Blika. Na znaczeniu zyskują i nadal zyskiwać będą nowe w Pol- sce usługi, takie jak płatności odroczone. Ciekawe zmiany w środowisku e-commerce mogą zajść wraz z upowszechnieniem się nowego standar- du płatności online kartami (SRC). Być może pomoże on kartom zwiększyć PARTNER PARTNERZY GŁÓWNY MERYTORYCZNI 7 udział w płatnościach w handlu internetowym. Z Blikiem konkurować będą też cyfrowe portfele, takie jak Apple Pay i Google Pay. Z kolei na płatności w handlu stacjonarnym szczególne piętno odcisnęła w minionym roku pandemia. W jej wyniku przyspieszono m.in. podniesie- nie limitu na płatności zbliżeniowe bez konieczności autoryzacji ich kodem PIN. W najbliższym czasie będzie to wpływać na wzrost udziału płatno- ści bezstykowych w całości transakcji kartami. Rosnąć będzie też udział płatności mobilnych Apple Pay, Google Pay i innych pokrewnych rozwią- zań. Wskazuje na to obserwowany szybki wzrost liczby kart dodawanych przez klientów do urządzeń mobilnych, co w kolejnych latach owocować będzie wzrostem transakcyjności. Dzięki presji klientów chcących płacić bezgotówkowo oraz przedłużeniu funkcjonowania programu Polski Bezgo- tówkowej przybywać będzie też miejsc wyposażonych w terminale płat- nicze. Powinno to pomóc operatorom tych urządzeń w zrekompensowa- niu spadku liczby transakcji w branżach, których obroty znacznie zmalały w ubiegłym roku ze względu na lockdown. PARTNER PARTNERZY GŁÓWNY MERYTORYCZNI 8 Płatności elektroniczne w Polsce PARTNER PARTNERZY GŁÓWNY MERYTORYCZNI Płatności elektroniczne w Polsce Sieć akceptacji kart Jedną z najważniejszych składowych branży płatniczej w Polsce są kar- ty płatnicze i związana z nimi sieć akceptacji. Dane na temat liczby termi- nali POS, umożliwiających płatności w stacjonarnych sklepach i punktach usługowych, gromadzi i publikuje Narodowy Bank Polski. Ze statystyk tych wynika, że sieć akceptacji kart rośnie w Polsce bardzo dynamicznie, a przy- spieszenie w tym obszarze nastąpiło po uruchomieniu programu fundacji Polska Bezgotówkowa. 1. LICZBA TERMINALI 2003 132,7 PŁATNICZYCH W POLSCE (W TYS.) 2004 143,2 *dane na koniec czerwca 2005 165,9 2020 r. Źródło: NBP 2006 176,5 2007 186,6 2008 212,3 2009 230,6 2010 252,7 2011 267,4 2012 290,5 2013 326,3 2014 398,2 2015 465,5 2016 536,2 2017 633 2018 786,8 2019 906,6 2020* 974,6 PARTNER PARTNERZY GŁÓWNY MERYTORYCZNI 10 Najwięksi operatorzy terminali płatniczych w Polsce Rynek operatorów terminali płatniczych w Polsce charakteryzuje się dość dużą konkurencją. Działają na nim firmy o zasięgu międzynarodowym, ta- kie jak np. Elavon, EVO czy Fiserv First Data, jak i instytucje krajowe, jak np. Polskie ePłatności, PayTel czy IT Card. Rynek ten podlega jednak dyna- micznym zmianom, polegającym m.in. na konsolidacji. W jej efekcie spół- ka PeP w latach 2018-2020 przejęła kilku mniejszych konkurentów, co po- zwoliło jej urosnąć do roli trzeciego największego operatora terminali POS. W ubiegłym roku sama została przejęta przez duńską grupę Nets. Obec- nie największą siecią POS-ów w Polsce dysponuje eService, a na kolejnych pozycjach znajdują się Fiserv First Data i PeP. 2. NAJWIĘKSI OPERATORZY TERMINALI PŁATNICZYCH W POLSCE, LICZBA URZĄDZEŃ (W TYS.) Źródło: Cashless Firma Liczba terminali Liczba terminali grudzień 2019 r. grudzień 2020 r. eService 254 268.5 First Data 183.1 190 PeP 124 167 IT Card 79.6 91 Pekao 86.8 69 PayTel 45 57.2 Razem 772.5 842.7 PARTNER PARTNERZY GŁÓWNY MERYTORYCZNI 11 Sieć akceptacji w Polsce w porównaniu z innymi krajami UE Ostatnie lata stoją pod znakiem dynamicznego rozwoju sieci akceptacji kart w Polsce. Przyspieszenie wynika z kilku czynników. Na pewno