ALGEMEEN RIJKSARCHIEF EN RIJKSARCHIEF IN DE PROVINCIËN ARCHIVES GENERALES DU ROYAUME ET ARCHIVES DE L’ETAT DANS LES PROVINCES ARCHIEFBEHEERSPLANNEN EN SELECTIELIJSTEN TABLEAUX DE GESTION ET TABLEAUX DE TRI 21 ARCHIEF VAN DE FEDERALE OVERHEIDSDIENST KANSELARIJ VAN DE EERSTE MINISTER VOORBEREIDEND STUDIEDOSSIER VAN DE ARCHIEFSELECTIELIJST 2008 door Guy COPPIETERS Brussel 2008 ARCHIEF VAN DE FOD KANSELARIJ VAN DE EERSTE MINISTER VOORBEREIDEND STUDIEDOSSIER VAN DE ARCHIEFSELECTIELIJST 2008 door Guy COPPIETERS Brussel 2008 4 WOORD VOORAF Bij het opstellen van deze archiefselectielijst kon ik rekenen op de hulp en de medewerking van tal van personen die ik hier graag wil bedanken. Mijn dank gaat in de eerste plaats uit naar de heer Karel Velle, Algemeen Rijksarchivaris, en naar mevrouw Rolande Depoortere, hoofd van de afdeling Toezicht, advisering en coördinatie van verwerving en selectie van het Algemeen Rijksarchief. Zij vertrouwden mij deze opdracht toe, ver- leenden mij de nodige begeleiding en ondersteuning en stonden tenslotte ook in voor de evaluatie van de archiefselectielijst. Ik wil eveneens een oprecht woord van dank richten aan alle in het kader van dit initiatief gecon- tacteerde diensthoofden en personeelsleden van de FOD Kanselarij van de Eerste Minister. Ondanks hun drukke agenda verleenden zij op een constructieve wijze hun medewerking aan de opmaak van de archiefselectielijst. Tijdens mijn talrijke bezoeken gaven ze toelichting bij de archiefvorming, de archiefreeksen en de gehanteerde ordeningsmethodes en adviseerden ze me bij de beslissingen inzake de definitieve bestemming van de archiefbescheiden. Guy Coppieters April 2008 5 INHOUDSTAFEL WOORD VOORAF 5 INHOUDSTAFEL 7 LIJST VAN BRONNEN EN WERKEN 11 LIJST VAN AFKORTINGEN 23 INLEIDING 25 I. Doel en structuur van de archiefselectielijst 25 1. Het bedwingen van de papierberg en het voorkomen van het informatie-infarct 25 2. De archiefselectielijst, een instrument… 26 3. …voor een pro-actief archiefbeheer 27 II. De opmaak van deze archiefselectielijst 28 INSTITUTIONEEL-HISTORISCH KADER 31 I. Historiek van de archiefvormer 31 1. Van kabinetschef tot Eerste Minister 31 2. Charles de Broqueville en de Eerste Wereldoorlog 32 3. Dienst voor Economisch Herstel 34 4. Louis Camu I en het ambtenarenstatuut 35 5. Louis Camu II en het organiek besluit van 16 februari 1940 37 6. De naoorlogse formule van het “Cabinet élargi” 40 7. Een permanente dienst voor de Ministerraad in 1953 43 8. Een administratie met verschillende meesters 45 9. Scharnierjaar 1960-1961: hergroepering en het Ministerieel Comité voor Economische en Sociale Coördinatie (MCESC) 47 10. Bijsturingen in de jaren 1970 50 11. De reorganisatie van 1979: Bestuur van de Kanselarij versus Logistiek Bestuur 53 12. De DEM in een evoluerende federale Staat vanaf 1980 55 13. Centrum van sociaal overleg voor de overheidsdiensten 57 14. Een eerste afslanking: de Dienst van Algemeen Bestuur (DAB) en de Algemene Directie voor Selectie en Vorming (ADSV) 60 15. De reorganisatie van 1989: de Kanselarij van de Eerste Minister 61 7 16. Een tweede afslanking: het Vast Wervingssecretariaat (VWS) en het Hoog Comité van Toezicht (HCT) 62 17. Een derde afslanking: Wetenschapsbeleid 64 18. Nieuwe (tijdelijke) opdrachten 65 19. De Copernicushervorming 72 II. Organisatieschema’s 77 III. Bevoegdheden en activiteiten van de huidige organisatie 101 1. Kerntaken 101 2. Beleidsuitvoerende organisatie 102 3. Beleidsvoorbereidende organisatie 112 ARCHIEFVORMING EN ARCHIEFBEHEER 115 I. Analyse van de archiefvorming 115 II. Beschrijving van de belangrijkste archiefreeksen 125 WAARDEBEPALING EN SELECTIESTRATEGIE 133 I. Structurele selectiecriteria 133 II. Juridische selectiecriteria 134 III. Vormelijke selectiecriteria 134 IV. Inhoudelijke selectiecriteria 139 BIJLAGEN 143 1. De werking van de Ministerraad 143 2. Lijst van nationale ministeriële comités 153 3. Lijst van archiefbestanden van de FOD Kanselarij van de Eerste Minister die zich bevinden in het Algemeen Rijksarchief 161 4. Lijst van archiefbestanden van van Eerste Ministers die zich bevinden in het Algemeen Rijksarchief 166 5. Lijst van andere relevante particulier archiefbestanden die zich bevinden in het Algemeen Rijksarchief 169 6. Lijst van Belgische pemiers en de regeringscoalities van 1918 tot heden 171 7. Lijst van ministers en staatssecretarissen toegevoegd aan de premier 174 8. Lijst van contactpersonen voor de opmaak van de archiefselectielijst 180 9. Voorbeeld van lijst van websites, beheerd door de dienst Online op één van de 15 servers 183 10. Secretarissen van de Ministerraad 191 11. Voorbeelden van functioneel gedecentraliseerde instellingen 193 Dienst voor Economisch herstel 193 8 Federaal Planbureau 266 Centrum voor gelijkheid van kansen en racismebestrijding 201 Paleis voor Schone Kunsten 207 9 LIJST VAN BRONNEN EN WERKEN BRONNEN Federale portaalsite http://www.belgium.be vervolgens Federale en programmatorische overheidsdiensten en FOD Kanselarij van de Eerste Minister aanklikken Website van de Eerste Minister http://www.premier.be Website van het Internationaal Perscentrum (IPC) http://www.presscenter.org Website van de Commissie voor de schadeloosstelling van de leden van de Joodse Gemeenschap van België http://www.combuysse.fgov.be Website van de Vaste Nationale Cultuurpactcommissie (VNCPC) http://www.cultuurpact.be Website van de Dienst voor de Administratieve Vereenvoudiging (DAV) http://www.vereenvoudiging.be GEDRUKTE BRONNEN Belgisch Staatsblad. Moniteur belge, Brussel, 1845-2007. WERKEN Administratief en gerechtelijk jaarboek voor België. Annuaire administratif et judiciaire de Belgique, Brussel, 1913-2007. AERTS E. en VLEESCHOUWERS C., Moeiteloos maalt de papiermolen. Selectie en vernietiging van archief in openbare besturen, in: JANSSENS G., MARÉCHAL G. en SCHEELINGS F. (red.), Door de archivistiek gestrikt. Liber amicorum prof. dr. Juul Verhelst, Brussel, 2000, p. 37-54. 11 ALEN A., Algemene beginselen en grondslagen van het Belgisch Publiek recht. Boek 1: De Instellingen, Brussel, 1986. ALGEMENE DIRECTIE VOOR SELECTIE EN VORMING, Het openbaar ambt in België. Beschrijvende studie van de diensten belast met het beleid en de coördinatie van het openbaar ambt, Brussel, 1977. Aspects méthodologiques de l'histoire de l'administration belge. XIXe-XXe siècles - Methodologische aspecten van de geschiedenis van de Belgische administratie. 19de-20ste eeuw, Brussel, 1991 (Miscellanea Archivistica Studia, 11). BARET P., e.a., Précis de fonction publique, Brussel, 1994. BEERLANDT M., SPILTOIR J. en HENRY A., De menselijke factor in de openbare besturen, Brugge, 1951. BENOUMEUR M., Le service public fédéral Chancellerie du Premier Ministre, 2004 (Rapport de stage, Université Catholique de Louvain. Faculté des Sciences économiques, sociales et politiques. Département des sciences politiques et sociales). BOUCKAERT G. EN THIJS N., Kwaliteit in de overheid. Een handboek voor kwaliteitsmanagement in de publieke sector op basis van een internationaal comparatieve studie, Gent, 2003. BOURGEOIS P., Le ministère du budget (1946-1948) Le ministère de l'administration générale et des pensions (1948-1949). Organisation et compétences, Brussel, 1992 (Miscellanea Archivistica Studia, 24). BOURGEOIS P., Le Ministère du combustible et de l'énergie (1947-1948). Le Ministère du rééquipement national (1946-1947). Le Ministère de la coördination économique et du rééquipement national (1947-1948). Le Ministère de la coördination économique (1948-1949), Brussel, 1992 (Miscellanea Archivistica Studia, 26). BUTTGENBACH A. EN MATTON H., Théorie générale des modes de gestion des services publics en Belgique, Brussel, 1952. BUTTGENBACH A., Manuel de droit administratif, Brussel, 1959. 12 CAMU L., Premier rapport sur la réforme administrative. Le statut des agents de l’Etat, Brussel, 1937. CAMU L., Deuxième rapport sur la réforme administrative. Rapport sur les bâtiments des administrations centrales de l’état, Brussel, 1937. CANNEEL A., Le Premier Ministre, Ses cabinets et ses services administratifs, in Cahiers Constitutionnels, Centre d'Études constitutionnelles et administratives, Louvain-la-Neuve, 1987. CARTON DE TOURNAI F., JANSSENS G. en HARMEL P., Joseph Pholien. Un homme d'Etat pour une Belgique en crises, Bierges, 2003 (Collection Histoire). CARTON DE WIART H., Souvenirs politiques. 1918-1951, Brussel, 1981. De verloedering van het openbaar ambt. Mythe of realiteit?, Brussel, 1986 (Centrum voor fiscale wetenschappen en bedrijfsbeleid, Symposium 28 februari 1986). CLAES W., Vice-Premiers en kernkabinetten. Een evaluatie van deze innovatie, in Res Publica, 2000, 1, p. 33-44 (Jubileumnummer Res Publica Belgica 1980-2000). DAMAR M., La fonction publique. Quatre années d’évolution, Brussel, 1985 (CRISP. Courrier hebdomadaire, 1067-1068). DEHAENE J.-L., De (on)macht van de Eerste Minister. Een a-wetenschappelijke ervaringsbenadering, in Res Publica, 2000, 1, p. 23-32. (Jubileumnummer Res Publica Belgica 1980- 2000). DELACROIX L., Souvenirs. Léon Delacroix, 1867-1929, Brussel, 1967. [DELFORGE G.], De diensten van de Eerste Minister in België, Brussel, 1977 (Onuitgegeven brochure van de Algemene Directie voor Selectie en Vorming). DELPEREE F., La constitution de 1830 à nos jours, et même-au-dela, Brussel, 2006. DELPEREE F., VERDUSSEN M. EN LANGENDRIES, R., La responsabilité pénale des ministres fédéraux, communautaires et régionaux, Brussel 1997 (Centre d'études constitutionnelles et administratives, 11). 13 DEPOORTERE R., La surveillance archivistique ou comment concilier inspection,