KALENDARIUM HISTORYCZNE W Kalendarium w pierwszej kolejności zamieszczono wydarzenia z okresu II wojny światowej, w tym dotyczące Armii Krajowej. Są one z natury o różnym znaczeniu i szczegółowości, nie jest możliwa ich pełna unifikacja. W każdym dniu podano jedno wydarzenie. Pierwsza wersja Kalendarium powstała na podstawie “Kalendarza weterana”. Kolejne wydarzenie wyszukiwano w internetowym “Kalendarium II wojny światowej – Polska” http://pl.wikipedia.org/wiki/, internetowym „Kalendarzu historycznym” http://www.chronologia.pl/ oraz intrnetowym “Portalu historii ożywionej” http://www.dobroni.pl/. Pozostałe “puste” pozycje zapełniono wykorzystując wyszukiwarkę Google. Poza nielicznymi wyjątkami w opisach wydarzeń zamieszczono linki do informacji uzupełniających. Podane powyżej źródła internetowe można wykorzystać do uszczegółowienia zamieszczonych opisów i informacji, jak również wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości. Będziemy wdzięczni za wszelkie uwagi i propozycje dotyczące zamieszczonych wydarzeń i ich opisów, a także za przesłanie informacji o kolejnych wydarzeniach w poszczególnych dniach wraz z uszczegółowiającymi linkami. Podane w Kalendarium wydarzenia są automatycznie wyświetlane w module "Dziś w przeszłości". Data Lp Wydarzenie Dzień Miesiąc Rok 1. 01 01 1942 Podpisanie Deklaracji Narodów Zjednoczonych przez 26 państw, m.in. Polskę. 2. 02 01 1945 Ostatni Komendant AK gen. Leopold Okulicki przeprowadził inspekcję oddziałów partyzanckich AK w lasach włoszczowskich w rejonie bunkrów leśnych w Pękowcu. 3. 03 01 1945 Uchwała Rządu Tymczasowego o pozostawieniu Warszawy stolicą Polski. 4. 04 01 1944 Drugie w czasie II wojny światowej przekroczenie granic RP przez Armię Czerwoną. 5. 05 01 1944 Deklaracja rządu polskiego w Londynie postulująca przywrócenie polskiej administracji na terenach wyzwolonych. 6. 06 01 1940 W Poznaniu hitlerowcy przeprowadzili masową egzekucję Polaków. 7. 07 01 1940 Pierwszych 19 polskich pilotów myśliwskich wyjeżdża z polskiego Centrum Wyszkolenia Lotnictwa w Lyon-Bron na przeszkolenie do Centre d Instruction d Aviaton de Chasse w Montpellier. 8. 08 01 1944 Bitwa pod Mikuliszkami stoczona przez 6 Wileńską Brygadę AK. 9. 09 01 1944 Dekret Delegata Rządu o utworzeniu Rady Jedności Narodowej (przedstawicielstwa politycznego obozu londyńskiego). 10. 10 01 1943 Pod Stalingradem rozpoczyna się ofensywa Armii Czerwonej opatrzona kryptonimem "Pierścień". 1 KALENDARIUM HISTORYCZNE Data Lp Wydarzenie Dzień Miesiąc Rok 11. 11 01 1944 Komunikat agencji TASS, w którym stwierdzono, że włączenie Białorusi Zachodniej i Ukrainy Zachodniej do ZSRR było zadośćuczynieniem za krzywdy oraz stworzyło podstawę „trwałej i stałej przyjaźni” między Polakami, Ukraińcami, Białorusinami i Rosjanami. 12. 12 01 1943 Ogłoszenie w Warszawie pierwszego komunikatu Kierownictwa Walki Konspiracyjnej (o akcji dywersyjnej „Wieniec II” Armii Krajowej 31 XII 1942). 13. 13 01 1944 Konspiracyjny „Biuletyn Informacyjny” AK po raz pierwszy w okupowanym kraju używa nazwy: Polskie Państwo Podziemne. 14. 14 01 1944 Wypad 25-osobowej grupy szturmowej AK do Łówczy, silnej stanicy USN (UPA), w której stacjonowała również załoga niemiecka. Pobito zarówno Ukraińców jak i Niemców. Zdobyto duże ilości amunicji i ekwipunku. 15. 15 01 1944 Siłami Okręgu Wołyń Armii Krajowej (27 Wołyńska Dywizja Piechoty) rozpoczęto na Wołyniu Akcję “Burza” . 16. 16 01 1945 2 Dywizja Piechoty Wojska Polskiego sforsowała Wisłę w okolicach Łomianek. 17. 17 01 1945 1 Armia Wojska Polskiego wkroczyła do Warszawy. 18. 18 01 1944 Posiedzenie Rady Narodowej RP w Londynie „ polskiego parlamentu na uchodźstwie. Przedmiotem obrad były sprawy granic Polski. Skrytykowano premiera Stanisława Mikołajczyka, który stwierdził, że sprawa granicy wschodniej „dzisiaj [...] wygląda znacznie gorzej niż za czasów Sikorskiego, kiedy spór można było rozstrzygnąć małymi stratami”. 19. 19 01 1945 Memorandum rządu Arciszewskiego do rządu Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych podtrzymujące dotychczasową linię polityczną. 20. 20 01 1944 W Londynie Winston Churchill rozmawiał ze Stanisławem Mikołajczykiem i Tadeuszem Romerem w sprawie granic Polski. 21. 21 01 1945 Por. AK Jan Borysewicz "Krysia", "Mściciel" poległ pod wsią Kowalki na Nowogródczyźnie, w walce z grupą operacyjną NKWD. 22. 22 01 1943 Generał Stefan Rowecki wydał rozkaz o utworzeniu Kedywu (Kierownictwa Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej). 23. 23 01 1948 Naczelnik Wydziału II Departamentu Śledczego MPB mjr Adam Humer zaakceptował akt oskarżenia rtm. Witolda Pileckiego, zatwierdzony 5 lutego przez wiceprokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej mjr. M. Dytrę. 24. 24 01 1945 Armia Czerwona osiąga linię Odry. 2 KALENDARIUM HISTORYCZNE Data Lp Wydarzenie Dzień Miesiąc Rok 25. 25 01 1943 Rozmowy we wsi Swejginie między przedstawicielami Okręgu Wileńskiego AK i niemieckich władz wojskowych. 26. 26 01 1934 Polsko-niemiecki pakt o nieagresji. 27. 27 01 1945 Obóz koncentracyjny w Oświęcimiu został opanowany przez oddział Czerwonej Armii. 28. 28 01 1944 Koniec trwającego 900 dni oblężenia Leningradu. 29. 29 01 1942 „Biuletyn Informacyjny” w artykule wstępnym: „Nie tylko Polska Niepodległa, ale również Polska Sprawiedliwa Społecznie” 30. 30 01 1945 Armia Wojska Polskiego przekracza pod Stępolem dawną granice polsko-niemiecką. 31. 31 01 1944 Niemcy zorganizowali lokalną operację antypartyzancką. 91 osobowy oddział niemiecko-ukraiński zaatakował przebywających w Worzianach polskich partyzantów z 5 Wileńskiej Brygady AK. 32. 01 02 1944 Żołnierze Armii Krajowej dokonali zamachu na Franza Kutscherę, dowódcę SS i policji w dystrykcie warszawskim. 33. 02 02 1941 W „Sunday Chronicle” obszerny artykuł „Szkocja całym sercem pokochała Polaków”. 34. 03 02 1947 Wyrok w procesie pierwszego Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. 35. 04 02 1943 Ogłoszenie w Niemczech trzydniowej żałoby po klęsce pod Stalingradem. 36. 05 02 1939 Nowobudowany okręt podwodny "Orzeł" opuścił Vlisslingen i udał się do Gdyni. 37. 06 02 1941 W Dikheila koło Aleksandrii uroczyste przemianowanie dywizjonu rozpoznawczego Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich na Pułk Ułanów Karpackich. 38. 07 02 1944 W trakcie walki oddziału BCh Stanisława Basaja „Rysia” z pacyfikującymi kolonię Małków Kozakami i ukraińskimi policjantami w służbie niemieckiej, wroga wsparł pododdział UPA z sąsiedniej ukraińskiej wsi. Po odparciu własowców i policjantów, kontratak BCh obrócił się przeciwko upowcom. Rozproszono ich, a część wsi Małków spalono. 39. 08 02 1942 Po 70 dniowym marszu wojska japońskie osaczają Singapur dziesiątkując jego obrońców. 40. 09 02 1939 Wojska gen. Franco zajęły Minorkę z grupy wysp Balearskich. 41. 10 02 1940 Pierwsza sowiecka masowa deportacja na Syberię i do Kazachstanu ludności polskiej z terenów zajętych po 17 września 1939 przez Armię Czerwoną. Kolejne masowe deportacje w roku 1940 odbyły się (w nocy) z 12 na 13 kwietnia i z 28 na 29 czerwca. 42. 11 02 1945 Zakończenie obrad konferencji jałtańskiej Wielkiej Trójki. 3 KALENDARIUM HISTORYCZNE Data Lp Wydarzenie Dzień Miesiąc Rok 43. 12 02 1942 Instruktor harcerski, sierżant podchorąży Armii Krajowej, Maciej Aleksy Dawidowski oderwał płytę z niemiecką inskrypcją z pomnika Mikołaja Kopernika w Warszawie (Dem Grossen Deutschen Astronomen - Wielkiemu astronomowi niemieckiemu). 44. 13 02 1945 W Londynie oświadczenie rządu RP na uchodźstwie odrzucające uchwały Konferencji Jałtańskiej. 45. 14 02 1942 Przekształcono Związek Walki Zbrojnej w Armię Krajową. Na jej czele stanął gen. Stefan "Grot" Rowecki. 46. 15 02 1941 Samolot 138 dywizjonu specjalnego RAF dokonał pierwszego lotu nad Polską, zrzucając grupę łączników w rejonie Słomniki – Proszowice (Cichociemni). 47. 16 02 1940 W okupowanej Warszawie pierwsze uliczne branki młodzieży na roboty przymusowe w Rzeszy. 48. 17 02 1944 W nocy z 16 na 17 lutego w odwecie za mord UPA we wsi Prehoryłe, oddział BCh Stanisława Basaja „Rysia” spalił nie zniszczone jeszcze ukraińskie domy w Małkowie. 49. 18 02 1943 Rozkaz Dowódcy Armii Krajowej polecający oznaczenie własnych akcji zbrojnych znakiem kotwicy Polski Walczącej. 50. 19 02 1945 W Londynie utworzenie Polskiego ruchu Wolnościowego „Niepodległość i Demokracja”, który rozwiązał się w 1994 r. 51. 20 02 1940 Uroczyste podniesienie polskiej flagi w pierwszej polskiej bazie lotniczej w Wielkiej Brytanii w Eastchurch. 52. 21 02 1945 Rada Jedności Narodowej protestując przeciwko postanowieniom jałtańskim stwierdza, ze „zmuszona jest zastosować się do nich”. 53. 22 02 1940 Rozkaz Naczelnego Wodza o usamodzielnieniu Polskich Sił Powietrznych jako jednej z trzech równorzędnych części składowych Polskich Sił Zbrojnych. 54. 23 02 1943 Oddział Gwardii Ludowej opanował Głogów Małopolski. 55. 24 02 1942 Zdemontowanie przez Niemców pomnika Jana Kilińskiego w Warszawie. 56. 25 02 1942 Pierwszy rozkaz Dowódcy Armii Krajowej o Wojskowej Służbie Kobiet. 57. 26 02 1944 Rozkaz specjalny Dowództwa Głównego Armii Ludowej w sprawie podjęcia intensywnej akcji bojowej na Lubelszczyźnie w celu ułatwienia operacji wojsk radzieckich. 58. 27 02 1944 Nad Odrą żołnierze 6 Warszawskiego Batalionu Pontonowo-Mostowego wbili pierwszy polski słup graniczny. 59. 28 02 1944 Ukraińska Armia Powstańcza (UPA) dokonała masakry ludności polskiej we wsi Huta Pieniacka, zamordowano około 1100 mieszkańców. 4 KALENDARIUM HISTORYCZNE Data Lp Wydarzenie Dzień Miesiąc Rok 60. 29 02 1945 Dekret o wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego wrogich elementów (volksdeutschów – którzy nie przeprowadzili postępowania rehabilitacyjnego). 61. 01 03 1945 Część 1. Warszawskiej Brygady