FILMMUZIEKMAGAZINE RENGER KONING – Componist van My name is nobody NUMMER 195 – 47ste JAARGANG – JANUARI 2018 1 Score 195 Januari 2018 47ste jaargang ISSN-nummer: 0921- 2612 Het e-zine Score is een uitgave van de stichting FILMMUZIEKMAGAZINE Cinemusica, het Nederlands Centrum voor Filmmuziek REDACTIONEEL Informatienummer: +31 050-5251991 Dit nieuwe filmjaar begint onder meer met een interessante documentaire. Volgende week gaat My name is nobody in E-mail: roulatie, en we bedoelen hier niet de befaamde spaghetti- [email protected] western uit 1973 met muziek van Ennio Morricone, maar een documentaire van Denise Janzée waarin – niet helemaal ver- Kernredactie: Paul wonderlijk – Morricone een kleine, doch cruciale rol speelt. Stevelmans en Sijbold De muziek voor deze enigmatische documentaire werd ge- Tonkens schreven door Renger Koning. Op de volgende pagina begint een interview met deze componist die uitgebreid vertelt over Aan Score 195 werkten de achtergrond van de film. Ook met de man die het geluids- mee: Paul Stevelmans en Sijbold Tonkens ontwerp voor My name is nobody deed, heeft Score onlangs gesproken. Deze Marc Lizier werkt ook als componist en mo- menteel draait in de filmtheaters Instant Dreams, waarvoor hij Eindredactie: Paul de muziek heeft gecomponeerd. Documentaires bieden al ja- Stevelmans ren de mogelijkheid om niet alleen te genieten van de beelden en het aangesneden onderwerp, maar net zo goed van de boei- Vormgeving: Paul ende muziek. Het jaarlijkse IDFA, waar beide films hun eer- Stevelmans ste vertoning beleefden, is dan ook voor al diegenen, die film- muziek een warm hart toedragen, een bezoek waard. Met dank aan: Renger Koning, Henry Jack- INHOUDSOPGAVE man, Costa Communi- cations, Marc Lizier, John Paesano 3 Renger Koning - Interview 8 Henry Jackman - Interview 12 Marc Lizier - Interview 18 John Paesano - Portret Boekbespreking Recensies 22 23 2 MUZIEK MET EEN UITDAGING Interview met Renger Koning Op 18 januari aanstaande gaat de documentaire My name is nobody van Denise Janzée in roulatie. Voor deze boeiende zoektocht naar de anonieme mens schreef Renger Koning de muziek. Dat deed hij op zijn karakteristieke wijze waarbij uitdaging en originaliteit samen- gaan. Dat een van de opvallende personages in My name is nobody filmcomponist Ennio Morricone is, bracht hem niet van zijn stuk. Score sprak met Koning in zijn studio in Gronin- gen. 2, voor TELEAC en de Wereldomroep en voor klanten als Aegon, KNSB, Jumbo Su- permarkten en Belsimpel.nl.՚ Maar Koning heeft meer dan alleen deze commercials gedaan. Hij deed volgens eigen zeggen werkelijk van alles, als het maar met toe- gepaste muziek en geluid te maken had. Zo werkte hij onlangs voor Oud en Nieuw met een bedrijf samen dat een heel groot scherm met allemaal ledlampjes had ge- maakt dat op de Vismarkt kwam te hangen. ‛Daar kon je dan met een app icoontjes en dingetjes naartoe sturen. Ik zorgde dan voor vuurwerk- en fantasygeluiden. Zolang ik maar iets met muziek en geluid kan ma- ken, vind ik het hartstikke leuk.՚ Geluiden Filmcomponist voelde Koning zich vanaf Renger Koning. het begin van zijn werkzame leven. Al in Renger Koning (1959) is de laatste jaren zijn jeugdjaren was hij druk in de weer met steeds meer richting muziek voor film op- het zelf maken van geluiden. Koning: ‛Ik geschoven. Sinds jaar en dag heeft hij mu- was eigenlijk al multimediacomponist ziek geschreven voor commercials, eerst in voordat het fenomeen überhaupt bestond. het souterrain van zijn woonhuis en sinds Ik heb bijvoorbeeld de nieuwe Aurea tele- 2002 in zijn elders in de stad gelegen stu- visie-introducties van Philips wereldwijd dio Soundbase. Hier werkt hij met een gedaan. Het leuke van al die audiovisuals vaste zakelijk partner en daarnaast bij is dat je leert heel veel verschillende din- gelegenheid met externe krachten. Die gen te maken. Als iemand vraagt: kun je muziek voor commercials is niet alleen ook een strijkkwartet schrijven, dan denk voor regionale klanten, aldus Koning: ik dat ik dat vast wel kan, al had ik dat ‛Ook landelijke klanten hadden we. Ik heb nooit eerder gedaan. Juist omdat ik een een tijdje de tunes gedaan van Nederland opleiding aan de kunstacademie heb ge- 3 De beroemde klassenfoto uit 1937 in My name is nobody. daan, zit ik bij het componeren minder vast muziek en de surround mix. Dat was een aan het stramien what is done en what is hoop werk, waar ik veel van heb geleerd. not done. Tussen 2005 en 2007 haalde ik Alex kwam met een heel interessante spel- piano’s uit elkaar en dan ging ik kijken wat regel: ik wil geen melodie en ik wil ook voor geluiden er zijn als je ze bevrijdt van geen ritme. Dat was een mooi concept, hun zwart-witte toetsen. Daar heb ik enkele want je wordt zo gedwongen om anders te sample libraries mee gemaakt. Vervolgens gaan kijken. Worden het dan alleen maar ben ik naar Los Angeles gegaan en heb ik soundscapes?, dacht ik. Uiteindelijk zitten bij filmcomponisten aangebeld zoals Jeff er wel muzikale dingen in, maar dan op Rona en Hans Zimmer. Ik zei dan: hoi, ik een bescheiden manier. Ik houd wel van de ben Renger en kom uit Groningen en ik beperking; daag me maar uit!՚ heb een interessante library met geluiden. Via producent Paul Ruven, met wie hij Filmcomponisten als BT (Brian Transeau) kort daarvoor de Amerikaanse productie R en Junkie XL hebben die allemaal gebruikt U Safe had gedaan, kwam Koning terecht en het zit verder in allerlei films. Toen bij de film die Denise Janzée aan het ma- dacht ik: dit is wat ik heel graag wil en de ken was met als vertrekpunt een befaamde laatste jaren probeer ik echt elke week een klassenfoto uit 1937, waarop Sergio Leone gesprek te regelen in Amsterdam om te kij- en Ennio Morricone staan afgebeeld tijdens ken of ik in de filmwereld aan de slag kan.՚ hun lagereschooltijd. Tussen beide latere Eerste serieuze schreden op het pad van de filmgrootheden staat een onbekend jonge- filmmuziek zette Koning in 2011 voor Die tje waarnaar Janzée in Rome op zoek ging. Welt, een film van Alex Pitstra, met wie hij Hoe was de samenwerking met Janzée, daarvoor regelmatig aan promotiefilmpjes dochter van Willeke van Ammelrooy, bij had gewerkt. ‛Ik deed wel eens wat korte deze zoektocht met de toepasselijk titel My film dingetjes, maar dit was echt een film name is nobody? ‛Zoals het gaat met een van anderhalf uur en daar heb ik zowat al- regisseur die ideeën en fantasieën heeft. Ik les voor gedaan: het geluidsontwerp, de vraag altijd: met wat voor gevoel wil je dat 4 De schoolklas uit My name is nobody. de mensen de bioscoop uitlopen? Wat rende patstelling werd allengs duidelijk dat moet ze bij blijven? En daarnaast zie je de Koning het boeiend vond om iets te maken beelden, maar wat is nou de gedachte er- wat een samenspel is met anderen. Het achter? Het is best een intrigerend uit- ging dan om een toegepaste kunstvorm. ‛Ik gangspunt: iemand staat tussen twee gigan- hoorde laatst dat een filmmaker twee keer ten op die foto. Zij staat zelf ook tussen een popmuzikant gebruikt had voor een twee giganten in natuurlijk: haar moeder film wat hem niet beviel. Want die hangen en haar stiefvader Marco Bakker. Het is teveel aan hun muziek en die zijn helemaal voor haar ook een interessante zoektocht.՚ niet bezig met het drama van het verhaal, Wat vond ze van de score? ‛Ze was heel vond hij. Ik durf te stellen dat ik dat wel blij met mijn muziek, net als haar moeder, kan.՚ die de muziek fantastisch vond. Ze sprak Een memorabele scène in My name is no- me er op aan bij de première. Ik heb nog body vindt op een basisschool in de Ro- nooit van jou gehoord, maar wat heb jij een meinse wijk Trastevere plaats. Een school- prachtige muziek gemaakt, zei ze.՚ klas oefent op de blokfluit het thema van Morricone Once Upon a Time in the West, weliswaar niet geheel zuiver maar op het aandoen- Is het lastig om muziek te schrijven voor lijke af. ‛Je hebt het nog nooit zo vals ge- een film waarover de schaduw van groot- hoord als daar waarschijnlijk (lacht). Wat meester Morricone hangt? ‛Nee, ik ben hebben wij op school aan muziek geleerd? heel erg op zoek gegaan naar wat ik zelf Die kinderen daar leren op blokfluit the- leuk vind. Hij had overigens maar een klei- ma’s spelen van de man die om de hoek ne rol in de film.՚ Als student beeldhouwen woont. Dat is toch fantastisch!՚ Dit instru- leerde Koning van zijn docent dat creëren ment komt overigens niet voor in de origi- niet een kwestie is van opdrachten klakke- nele score, die zoals gebruikelijk bij Ko- loos uitvoeren, maar dat je iets eigens moet ning een mix is van akoestisch en elektro- zien te scheppen. Na een drie maanden du- nisch. ‛Ik houd ervan om beide door elkaar 5 Willy Colombini in My name is nobody. te laten lopen. Sommige dingen kan ik op fictie, dacht ik: ik maak er, wat je in de de een of andere manier beter elektronisch Italiaanse film wel vaker hebt, zo’n maken, maar ik kan ook voor orkest en ook straatorkestje van dat dan voorbijkomt.՚ voor muzikanten schrijven. Voor My name Wat horen we nog meer? ‛Er zitten niet zo is nobody heb ik een aantal trompet- en heel veel thema’s in de film, maar wel blazerssecties gebruikt, verder zit er accor- steeds op een andere manier.՚ Koning is deon en mondharmonica in. Ik vind het hier te werk gegaan volgens een principe prettig om met muzikanten te werken, want dat hij uit een interview met David Bowie ik geef ze altijd een behoorlijk stuk vrij- heeft overgenomen.