Pięciolecie studiów dziennikarskich na UWM w Olsztynie 1 Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego Olsztyn 2007–2008 media kultura komunikacja społeczna NR 3–4 ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU DZIENNIKARSTWA I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ UWM 2 Andrzej Staniszewski Rada Programowa Zbigniew Anculewicz (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski), Aleksy Awdiejew (Uniwersytet Jagielloński), Irena B. Czajkowska (Uniwersytet Opolski), Bernadetta Darska (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski), Michael Fleischer (Uniwersytet Wrocławski), Grażyna Habrajska (Uniwersytet Łódzki), Andrzej C. Leszczyński (Uniwersytet Gdański), Walery Pisarek (Uniwersytet Jagielloński), Małgorzata Radkiewicz (Uniwersytet Jagielloński), Agata Zawiszewska (Uniwersytet Szczeciński), Dorota Zaworska-Nikoniuk (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski) Redakcja Andrzej Staniszewski (redaktor naczelny) Janusz Gołota (członek redakcji) Aleksander Kiklewicz (członek redakcji) Miłosz Babecki (sekretarz redakcji) Lech Krajewski (sekretarz redakcji) Recenzent Marian Kisiel Adres redakcji „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna Zeszyty Naukowe Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej” Uniwersytet Warmińsko-Mazurski ul. Kurta Obitza 1 10-725 Olsztyn e-mail: [email protected] Projekt okładki Maria Fafi ńska Redakcja wydawnicza Małgorzata Kubacka ISSN 1734–3801 © Copyright by Wydawnictwo UWM • Olsztyn 2007–2008 Wydawnictwo UWM ul. Jana Heweliusza 14, 10-718 Olsztyn tel. (0-89) 523 36 61, fax (0-89) 523 34 38 www.uwm.edu.pl/wydawnictwo/ e-mail: [email protected] Nakład 301 egz., ark. wyd. 15,8; ark. druk. 17 Druk: Zakład Poligrafi czny UWM w Olsztynie, zam. 207 Pięciolecie studiów dziennikarskich na UWM w Olsztynie 3 Spis treści Pięciolecie studiów dziennikarskich na UWM w Olsztynie ...................................... 5 Kultura płci i nowe media Alina Łysak Detektywka Nancy Drew jako model socjalizacji płciowej. Analiza gier kompu- terowych z serii „Nancy Drew Mystery Games” ................................................ 13 Edyta Zierkiewicz „Straciłam pierś, ale żyję”. Narracje choroby w czasopismach kobiecych ......... 30 Aleksander Kiklewicz Dynamika stereotypów genderowych w polskich i niemieckich ogłoszeniach towarzysko-matrymonialnych .............................................................................. 42 Marta Więckiewicz Homoseksualiści pod pręgierzem. Opinie użytkowników internetowej grupy dyskusyjnej pl.pregierz na temat homoseksualizmu .......................................... 54 Alina Naruszewicz-Duchlińska „Bo my odmieńcy musimy trzymać się razem...”. O wizerunku odmienności w polskich internetowych listach dyskusyjnych ................................................... 81 Iza Desperak W krzywym zwierciadle – media wobec homoseksualności ................................ 93 Agata Zawiszewska Jak kobieta zeszła z drzewa…, czyli o Dzikusce Ireny Zarzyckiej słów kilka ..... 102 Bernadetta Darska Zmysłowa nieobecność. Mit kobiety utraconej i straceńczej w powieściach Stefana Chwina Hanemann i Esther ................................................................... 117 Joanna Chłosta-Zielonka Gry Manueli. O motywie kobiecości w prozie Manueli Gretkowskiej ................ 125 Współczesna komunikacja kulturowa i językowa Miłosz Babecki Komercyjna symbolika i polityczne produkty medialne w kampanii „nie dla idiotów” ................................................................................................................... 137 Leszek Szymański Substytuty elementów parawerbalnych i niewerbalnych w komunikacji teks- towej w Internecie ................................................................................................. 148 44 AndrzejSpis Staniszewski treści Jolanta Piwowar Charakterystyka niektórych przemian funkcjonalnych i frekwencyjnych współczesnej leksyki polskiej ................................................................................ 158 Lech Krajewski Skrótowce – fetysze i wytrychy w subkulturowej komunikacji językowej ........ 166 Stereotypy kulturowe Renata Radzka O sposobach prezentowania Białorusi i Białorusinów w prasie polskiej w mi- nionym dziesięcioleciu ............................................................................................ 191 Jolanta Piwowar O stereotypach Litwina w Polsce i Polaka na Litwie. Historia i współczesność ... 201 Maria Rółkowska „Nieprzetapialni” – obraz Polonii amerykańskiej w utworach Henryka Sien- kiewicza i Sygurda Wiśniowskiego ...................................................................... 209 Joanna Szydłowska Kategoria pogranicza jako „testament Ziem Zachodnich i Północnych” ............ 221 Media, kultura, świadectwa – spojrzenia nietradycyjne Andrzej Staniszewski Zapiski strajkowe. Dziennik 12.05 – 22.05.1990 ................................................ 233 Mariola Marczak Konwencje melodramatyczne w filmie hagiograficznym na przykładzie Pieśni o Bernadetcie Henry’ego Kinga ............................................................................ 238 Joanna Szydłowska Rejtan, Don Kichot i Kobiałko, czyli felietonowe auto-da-fé Manueli Gretkow- skiej (Na dnie nieba) ................................................................................................. 246 Anita Frankowiak Andrzej Stasiuk w perspektywie hiszpańskiego personalizmu ......................... 255 Ilona Godlewska Etyka dziennikarska – rzeczywistość czy fikcja? ................................................ 261 Pięciolecie studiów dziennikarskich na UWM w Olsztynie 5 Pięciolecie studiów dziennikarskich na UWM w Olsztynie Tekst wystąpienia prof. dr. hab. Andrzeja Staniszewskiego, dyrektora Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, 15 grudnia 2007 roku Słowa kluczowe: 2002 – początek studiów licencjackich na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna, 2006 – początek studiów magisterskich na kierunku dzienni- karstwo i komunikacja społeczna, 1.05.2005 – początek działalności Instytutu Dzienni- karstwa i Komunikacji Społecznej Key words: 2002 – the beginning of the BA studies i n the Institute of Journalism and Social Communication, 2006 – the beginning of the MA studies in the Institute of Jour- nalism and Social Communication, 1.05.2005 – the commencement of activity in the In- stitute of Journalism and Social Communication Powitanie 1 października 2002 roku rozpoczęli naukę studenci Instytutu Dzien- nikarstwa i Komunikacji Społecznej, zarówno na studiach stacjonarnych, jak i niestacjonarnych. Niewiele ponad pięć lat temu. Zaprosiliśmy dziś Państwa do nas, aby uczcić tę rocznicę, dokonać bilansu sukcesów i nie- powodzeń, a jednocześnie wytyczyć zadania na przyszłość. Spotkania oko- licznościowe, takie jak dzisiejsze, mają i tę zaletę, że przy ich okazji po- rządkuje się fakty, daty, wydarzenia. Dokonuje się podsumowania zarówno dorobku naukowego, jak i osiągnięć dydaktycznych oraz organizacyjnych. Zostawiamy pisemny zapis tego kalendarium dla potomnych. W 2009 roku Wydział Humanistyczny obchodzić będzie 40-lecie powstania. Zajmujemy w tych dziejach określone miejsce. Jak powstał Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej W 2002 roku kierowałem jeszcze Katedrą Literatury Współczesnej w Instytucie Filologii Polskiej. Moimi najbliższymi współpracownikami i wykładowcami zarazem były moje doktorantki: Joanna Chłosta-Zielonka, Anita Frankowiak i Joanna Szydłowska, oraz Mariusz Sieniewicz, także mój doktorant. Po konsultacjach z dyrekcją Instytutu Filologii Polskiej, szczególnie z panią prof. Marią Biolik, przekształciliśmy Katedrę Literatu- ry Współczesnej w Katedrę Literatury Współczesnej i Dziennikarstwa. Wła- dze Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego to zaakceptowały i w 2002 roku po raz pierwszy w strukturach organizacyjnych UWM pojawiło się dzien- nikarstwo – chociaż w latach 1995–2002 wielokrotnie zrealizowaliśmy 6 Andrzej Staniszewski edycje podyplomowego studium dziennikarstwa, z których wyszło wiele osób dziś aktywnych zawodowo w olsztyńskich mediach, między innymi w Radiu Olsztyn. 21 maja 2002 roku Rada Wydziału Humanistycznego UWM postanowiła też, że Katedra Literatury Współczesnej i Dziennikar- stwa będzie odpowiedzialna organizacyjnie i dydaktycznie za prowadze- nie kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna. 1 lipca 2002 roku Senat UWM wyraził zgodę na zmiany organizacyjne na Wydziale Huma- nistycznym, w tym na przekształcenie Katedry Literatury Współczesnej w Katedrę Literatury Współczesnej i Dziennikarstwa. Powstanie Kate- dry Literatury Współczesnej i Dziennikarstwa było wydarzeniem oczeki- wanym, ponieważ Senat UWM już 30 listopada 2001 roku podjął decyzję o powołaniu nowego kierunku studiów: dziennikarstwo i komunikacja spo- łeczna na Wydziale Humanistycznym na poziomie licencjackim. Rekruta- cja na ten kierunek miała się zatem odbyć w 2002 roku i ktoś musiał się tym zająć. W grudniu 2005 roku w ofercie rekrutacyjnej UWM pojawiło się „dziennikarstwo i komunikacja społeczna” na poziomie magisterskim. Re- krutacja odbyła się w lipcu 2006 roku. W tym czasie na Wydziale Huma- nistycznym toczyła się dyskusja dotycząca jednostopniowej wewnętrznej struktury organizacyjnej tego Wydziału. 2 grudnia 2004 roku Rada Wy- działu Humanistycznego podjęła decyzję o utworzeniu instytutów. Powsta- wała struktura organizacyjna, która od 1 stycznia 2005 roku obowiązuje do dziś. Tworzy ją pięć Instytutów: Filologii Polskiej, Neofilologiczny, Historii i Stosunków Międzynarodowych, Filozofii i właśnie Dziennikarstwa i Ko- munikacji Społecznej. Sankcjonowało ten stan Zarządzenie Rektora Uni- wersytetu Warmińsko-Mazurskiego z 15 grudnia 2004 roku. Pierwsze nasze dyplomy licencjackie