Gemeente Midden-Groningen - Begroting 2021 Gemeente Midden-Groningen. Begroting 2021. 1 Gemeente Midden-Groningen - Begroting 2021 Gemeente Midden-Groningen. Begroting 2021. Uitgavedatum: 5 november 2020. Bezoekadres: Gorecht Oost 166. 9603 AE Hoogezand. Postadres: Postbus 75. 9600 AB Hoogezand. Telefoon: 0598 – 37 37 37 Fax: 0598 – 37 36 99 E-mail: [email protected] Internet: www.midden-groningen.nl Gemeente Midden-Groningen - Begroting 2021 Inhoudsopgave Deel 1 -Algemeen 5 Leeswijzer 5 1.1 Inleiding 6 1.2 Begroting in één oogopslag 9 1.3 Samenstelling college en gemeenteraad 11 Deel 2 -Programma’s 14 2.1 Programma Dorpen en wijken 14 2.2 Programma Sociaal 29 2.3 Programma Economie 90 2.4 Programma Dienstverlening 103 2.5 Programma Gevolgen gas- en zoutwinning 108 2.6 Programma Bestuur en bedrijfsvoering 118 Deel 3 -Paragrafen 126 3.1 Paragraaf Bedrijfsvoering 126 3.2 Paragraaf Lokale heffingen 135 3.3 Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing 145 3.4 Paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen 151 3.5 Paragraaf Financiering 155 3.6 Paragraaf Verbonden partijen 160 3.7 Paragraaf Grondbeleid 172 3.8 Paragraaf Bestuur 177 3.9 Paragraaf Taakstelling 179 Deel 4 -Uiteenzetting financiële positie 181 4.1 Overzicht baten en lasten per programma 181 4.2 Overzicht baten en lasten per taakveld 183 4.3 Overzicht incidentele baten en lasten per programma 185 4.4 Geprognosticeerde balans 2021-2024 189 4.5 EMU-saldo 190 4.6 Arbeidskosten gerelateerde verplichting 191 4.7 Overzicht investeringen 191 4.8 Overzicht reserves en voorzieningen 195 4.9 Algemene dekkingsmiddelen 200 4.10 Subsidies 201 3 Gemeente Midden-Groningen - Begroting 2021 Deel 1 Algemeen Gemeente Midden-Groningen - Begroting 2021 Deel 1 - Algemeen Leeswijzer In deze leeswijzer leiden wij u stapsgewijs door de verschillende onderdelen van de programmabegroting. Deel 1 – Algemeen Het college beschrijft in de Inleiding zijn uitgangspunten en ambities ten aanzien van deze collegeperiode. Vervolgens presenteren wij de Begroting in één oogopslag. Daarna volgen de samenstellingen van college en raad. Na deze algemene inleiding is de begroting ingedeeld in 3 onderdelen: de programma’s, de paragrafen en de uiteenzetting van de financiële positie. Deel 2 – Programma’s Vanuit het coalitieakkoord en het Kompas Samen kom je verder, zijn 4 thema’s benoemd; Groots in kleinschaligheid, Ieder mens telt, Economie van de toekomst en de Gemeente als bondgenoot. In de begroting zijn zes programma’s opgenomen die deze thema’s afdekken. Daarvan is het programma Gevolgen gas-en zoutwinning een nieuw programma waarin hieraan gerelateerde kosten en opbrengsten apart zijn te volgen. De programma’s zijn vervolgens weer onderverdeeld in producten. Per programma zijn de doelen voor het komende jaar beschreven (wat willen we bereiken?) en de wijze waarop we deze willen bereiken (wat gaan we daarvoor doen?). De presentatie van de cijfers is per product (wat gaat het kosten?). Deze leest u los van de teksten in een afzonderlijke paragraaf per programma. In de tabellen zijn de financiën op productniveau meerjarig in beeld gebracht. De raad autoriseert de baten en lasten op programmaniveau. De afwijkingen ten opzichte van de begroting 2020 in de baten en de lasten worden onder de tabel toegelicht. Deel 3 – Paragrafen Hier vindt u de paragrafen die het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) verplicht voorschrijft, namelijk: Bedrijfsvoering, Lokale heffingen, Weerstandsvermogen en Risicobeheersing, Onderhoud kapitaalgoederen, Financiering, Verbonden partijen en Grondbeleid. Daarnaast vindt u hier de paragrafen Bestuur en Taakstelling. Voor de toezichthouder, de provincie, is deze informatie van belang om de financiële positie van de gemeente te kunnen beoordelen. Daarnaast biedt het ook veel inzicht aan de gemeenteraad. 5 Gemeente Midden-Groningen - Begroting 2021 Deel 4 – Uiteenzetting financiële positie In dit deel vindt u informatie over het EMU-saldo, de balans, investeringen, incidentele baten en lasten, financiële kengetallen, baten en lasten per taakveld en het verloop van de reserves & voorzieningen. Tevens vindt u hier een totaaloverzicht van de baten en lasten en het subsidieregister. Naast de informatie vanuit de paragrafen geeft de financiële begroting, op hoofdlijn, inzicht in de ontwikkeling van de financiële positie van de gemeente. 1.1 Inleiding Voor u ligt de begroting 2021 en de meerjarenraming voor de jaren 2021 tot en met 2024 van Midden-Groningen. De opzet van de begroting sluit aan bij het visiedocument Kompas én de opgaven die voor ons liggen. De begroting bestaat uit de volgende programma’s Dorpen en wijken, Sociaal, Economie, Dienstverlening, Gevolgen gas- en zoutwinning en Bestuur en bedrijfsvoering. Ambities en realisme De komende 2 jaar willen we gebruiken om verder te gaan op de ingeslagen weg en nog meer stappen te maken in het realiseren van de ambities. Zo staan de volgende onderwerpen op de planning. Het aanpakken van verpaupering in onze gemeente, de verkoop van gronden voor woningbouw en bedrijventerreinen stimuleren, het ontwikkelen van dorpsvisies, het aanpakken van armoede, het verder verbeteren van het woonklimaat in ons gebied en een centrumplan voor Muntendam ontwikkelen. Verder zijn er extra middelen begroot voor openbare orde en veiligheid en voor onderhoud van wegen. Tevens zijn de voorbereidingen voor de invoering van de omgevingswet in de begroting opgenomen. De benodigde middelen om onze ambities waar te maken komen uit de reguliere exploitatie alsook uit de NPG-gelden. Voor verder informatie over de uitvoeringsplannen kunt u de programmas raadplegen. Daar geven we per thema aan wat de ambities zijn en hoe we deze vertalen in concrete plannen. De begroting 2021 is een financiële vertaling van onze ambities, zoals verwoord in het coalitieakkoord 2018-2022, de Voorjaarsnota van 2019 en het visiedocument Kompas. De stevige ambities die wij hebben, worden beperkt door de financiële realiteit waar we mee te maken hebben. Ook dit jaar beïnvloeden factoren van buitenaf de financiële positie van de gemeente. Factoren waar de gemeente niet of nauwelijks invloed op heeft. De financiële positie van onze gemeente blijft hierdoor kwetsbaar. Ook zet het de uitvoerbaarheid van het eigen beleid en het realiseren van ambities onder druk. Het dwingt ons om steeds goed te kijken hoe we onze ambities op realistische en verantwoorde wijze kunnen waarmaken. Zoals we eigenlijk al vanaf het ontstaan van onze gemeente hebben gedaan. 6 Gemeente Midden-Groningen - Begroting 2021 Balans na 2 jaar Midden-Groningen De gemeente Midden-Groningen bestaat nu 2 jaar. We zijn halverwege de uitvoering van het coalitieakkoord 2018-2022. Een mooi moment om terug te blikken op de eerste helft. In het visiedocument Kompas hebben we onze visie over wie we als gemeente willen zijn vastgelegd. Dit document is gebruikt als basis voor ons coalitieakkoord. Hieronder vertellen we per ambitie kort wat we hebben gerealiseerd. Gemeente als bondgenoot Midden-Groningen wil een bondgenoot zijn van haar inwoners, ondernemers en van de instellingen in de gemeente. De gemeente speelt een verbindende rol, waarbij de initiatiefnemer centraal staat. De ambitie is om excellente dienstverlening te leveren. De afgelopen 2 jaar hebben we hier met elkaar hard aan gewerkt. Dit is terug te zien in bijvoorbeeld de Dorpsvisie Overschild, waarbij de inwoners zelf de regie hadden over de ontwikkeling van de plannen, en de gemeente dit mede mogelijk heeft gemaakt als verbinder en facilitator. Daarnaast heeft de gemeentelijke organisatie de dienstverlening flink verbeterd in de afgelopen 2 jaar, zoals ook geconstateerd is in het Rekenkamerrapport Dienstverlening uit 2019. Bovendien is de afhandeling van klachten significant verbeterd. We zijn trots op deze resultaten. Groots in kleinschaligheid Midden-Groningen wil de kracht van de kleinere leefgemeenschappen in de gemeenten vasthouden, door dorps- en wijkgericht te werken. Een prettige leefomgeving voor de inwoners behouden is daarbij het uitgangspunt. In de afgelopen 2 jaar heeft de gemeente hier meerdere stappen voor gezet. Zo werkt de gemeente inmiddels met 7 Gemeente Midden-Groningen - Begroting 2021 dorpswethouders, gebiedsregisseurs en gebiedsbeheerders. De afvalinzameling is geharmoniseerd, in samenspraak met de inwoners. Ook de aanwijzing van en subsidieregeling voor gemeentelijke monumenten zijn geharmoniseerd. Voor alle dorpen gelden nu dezelfde afspraken en werkwijze. Daarnaast is succesvol ingezet op verbetering van meldingen voor de openbare ruimte in de hele gemeente. Ieder mens telt Midden-Groningen wil dat iedereen in de gemeente volwaardig kan meedoen. Door in te zetten op het doorbreken van de vicieuze armoede cirkel, een actief minima- beleid, de realisatie van integrale kindcentra en een betere aansluiting van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Ondanks alle noodzakelijke bezuinigingen op dit terrein, hebben we mooie stappen kunnen zetten: we hebben een ruimhartig Minima-beleid voor huishoudens met een laag inkomen. Er is een strategische visie sociaal domein ontwikkeld. Die waarschijnlijk met NPG gelden kan worden gerealiseerd. Met het Scholenprogramma werken we aan de kindcentra: er komen 10 nieuwe scholen en 8 worden versterkt. Daarnaast is het re-integratie beleid opnieuw vormgegeven. Economie van de toekomst Midden-Groningen wil de economische mogelijkheden van de gemeente toekomstbestendig maken. Met verschillende programma’s en projecten werken we hieraan. Zo is een nieuw detailhandelsbeleid vastgesteld. Daarnaast