Faculteit Letteren en Wijsbegeerte Academiejaar 2008-2009 “So Much Water So Close to Home”: een vergelijkende analyse van Raymond Carvers kortverhaal met de filmadaptaties Short Cuts (1993) van Robert Altman en Jindabyne (2006) van Ray Lawrence Verhandeling voorgelegd aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte voor het verkrijgen van de graad van master in de taal- en letterkunde: vergelijkende moderne letterkunde door Jade Corbeij Promotor: prof. dr. Jürgen Pieters 0 Inhoudsopgave 1. Voorwoord ......................................................................................................................... 3 2. Inleiding ............................................................................................................................. 4 3. Raymond Carver ................................................................................................................ 6 3.1. Leven (Halpert 1995), (Champion 1999) en (Wikipedia.org).................................... 6 3.2. Werk ........................................................................................................................... 7 3.2.1. Overzicht ............................................................................................................ 7 3.2.2. Minimalist, precisionist of realist? ..................................................................... 8 3.2.3. Wereldbeeld ..................................................................................................... 11 3.2.3.2. De Carverchronotoop: wanhoop en ironie in Amerika ............................ 13 3.2.3.3. Revelatie voor de lezer ............................................................................. 14 3.2.4. Mensbeeld ........................................................................................................ 16 3.2.4.1. Algemene karakterisering van de personages .......................................... 16 3.2.4.1.2. Sobere beschrijving van (vaak) statische en geïsoleerde personages.... 16 3.2.5. Taalopvatting en taalgebruik ............................................................................ 18 3.2.5.1. Directe syntaxis en simpel taalgebruik, oraliteit met veel herhaling, stiltes 18 3.2.5.2. Symbolisch taalgebruik ............................................................................ 19 3.2.5.2.1. Ramen en spiegels ................................................................................ 19 3.2.5.2.2. Handen .................................................................................................. 20 3.2.6. Het vertellen ..................................................................................................... 21 3.2.6.1. De verteller ............................................................................................... 21 3.2.6.1.1. Derdepersoonsverteller .......................................................................... 21 3.2.6.1.2. Eerstepersoonsverteller ......................................................................... 22 3.2.6.2. De vertelde tijd ......................................................................................... 23 3.2.6.3. De verteltijd .............................................................................................. 23 3.2.6.3.1. Herhaling van het werkwoord “say” ..................................................... 23 3.2.6.3.2. Werkwoorden met betrekking op “kijken” ........................................... 24 3.2.6.3.3. Werkwoorden die slaan op “hollow actions” ........................................ 24 3.2.6.3.4. Werkwoorden van “beweging” ............................................................. 24 3.3. So Much Water So Close to Home .......................................................................... 25 3.3.1. Publicaties ........................................................................................................ 25 3.3.2. Geschiedenis ..................................................................................................... 25 3.3.3. Wereldbeeld ..................................................................................................... 28 3.3.3.1. Realiteit en mimesis ................................................................................. 28 3.3.3.2. De Carverchronotoop: wanhoop en ironie in Amerika ............................ 29 3.3.4. Mensbeeld ........................................................................................................ 29 3.3.4.1. Algemene karakterisering van de personages .......................................... 29 3.3.4.1.1. Milieu en afkomst .................................................................................. 29 3.3.4.1.2. Sobere beschrijving van statische en geïsoleerde personages ............... 30 3.3.5. Taalopvatting en taalgebruik ............................................................................ 32 3.3.5.1. Orale schrijfstijl ........................................................................................ 32 3.3.5.2. Symbolisch taalgebruik ............................................................................ 32 3.3.5.2.1. Symbolen van een gebroken relatie....................................................... 32 3.3.5.2.2. Symbolen van medeleven ...................................................................... 33 3.3.6.1.1. Eerstepersoonsverteller ......................................................................... 34 3.3.6.2. De vertelde tijd ......................................................................................... 35 3.3.6.3. De verteltijd .............................................................................................. 35 1 3.3.6.3.1. Herhaling van het werkwoord “say” ..................................................... 36 3.3.6.3.2. Werkwoorden met betrekking op “het kijken” ..................................... 36 3.3.6.3.3. Werkwoorden die slaan op “hollow actions” ........................................ 37 3.3.6.3.4. Werkwoorden van “beweging” ............................................................. 37 4.2. Short Cuts ................................................................................................................. 39 4.2.1. Geschiedenis van “So Much Water So Close to Home” als onderdeel van Short Cuts ......................................................................................................................... 41 4.2.2. Wereldbeeld ..................................................................................................... 45 4.2.2.1. Realiteit en mimesis ................................................................................. 45 4.2.2.2. De Carverchronotoop: wanhoop en ironie in Amerika ............................ 46 4.2.2.3. Revelatie voor de lezer ............................................................................. 48 4.2.3. Mensbeeld ........................................................................................................ 49 4.2.3.1. Algemene karakterisering van de personages .......................................... 49 4.2.3.1.1. Milieu en afkomst .................................................................................. 49 4.2.3.1.2. Sobere beschrijving van de personages ................................................. 50 4.2.4. Taalopvatting en taalgebruik ............................................................................ 55 4.2.4.1. Metaforische verbanden ........................................................................... 56 4.2.5. Het vertellen ..................................................................................................... 57 4.2.5.1. De verteller ............................................................................................... 57 4.2.5.2. De vertelde tijd ......................................................................................... 58 4.2.5.3. De verteltijd .............................................................................................. 58 5. Ray Lawrence ................................................................................................................... 59 5.1. Leven en werk .......................................................................................................... 59 5.2. Jindabyne .................................................................................................................. 60 5.2.1. Geschiedenis ..................................................................................................... 60 5.2.2.2. Carverchronotoop ..................................................................................... 65 5.2.2.3. Revelatie voor de kijker ........................................................................... 66 5.2.3. Mensbeeld ........................................................................................................ 66 5.2.3.1. Algemene karakterisering van de personages .......................................... 66 5.2.3.1.1. Milieu en afkomst .................................................................................. 66 5.2.3.1.2. Sobere beschrijving van de statische en geïsoleerde personages .......... 67 5.2.4. Taalopvatting en taalgebruik ............................................................................ 69 5.2.4.1. Oraal taalgebruik ...................................................................................... 69 5.2.4.2. Symbolisch taalgebruik ............................................................................ 69 5.2.4.2.1. Voorspellende symbolen