Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Mrocza na lata 2012 – 2015 z perspektyw ą do roku 2019 Pa ździernik, 2012 r. Zamawiaj ący : Urz ąd Miasta i Gminy w Mroczy Plac 1 Maja 20 89-115 Mrocza Wykonawca: Green Key ul. Nowy Świat 10a/15 60-583 Pozna ń Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Mrocza na lata 2012 – 2015 z perspektyw ą do roku 2019 Kierownik projektu: mgr Joanna Masiota Autorzy opracowania: mgr Joanna Masiota mgr Joanna Walkowiak mgr Sylwia Turowska Pa ździernik, 2012 r. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Mrocza Green Key na lata 2012 – 2019 z perspektyw ą do roku 2019 SPIS TRE ŚCI ROZDZIAŁ I. WST ĘP …………………………………………………………………………………. 7 1.1. PRZEDMIOT I ZAKRES OPRACOWANIA …..………………………………………………... 7 1.2. POTRZEBA I CEL OPRACOWANIA ……...……………………………………………………. 7 1.3. METODA OPRACOWANIA PROGRAMU …...………………………………………………… 9 ROZDZIAŁ II. CHARAKTERYSTYKA GMINY …….. ……………………………………………... 10 2.1. DANE ADMINISTRACYJNE .…………………………………………………………………… 10 2.2. POŁO śENIE GEOGRAFICZNE …..……………………………………………………………. 11 2.3. SPOŁECZE ŃSTWO …...………………………………………………………………………… 11 2.3.1. LICZBA LUDNO ŚCI I JEJ ROZMIESZCZENIE ……...……………………………….. 11 2.3.2. PRZYROST NATURALNY ………..…………………………………………………….. 14 2.3.3. STRUKTURA EKONOMICZNA ......…………………………………………………….. 15 2.4. UśYTKOWANIE TERENU ………………………………………………………………………. 15 2.5. DZIAŁALNO ŚĆ GOSPODARCZA ……..………………………………………………………. 17 2.6. ROLNICTWO ……...……………………………………………………………………………… 19 2.7. TURYSTYKA I REKREACJA …………………………………………………………………... 20 ROZDZIAŁ III. INFRA STRUKTURA GMINY ……….. ….. ………………………………………… 22 3.1. GOSPODARKA WODNO – ŚCIEKOWA …..…………………………………………………. 22 3.1.1. ZAOPATRZENIE W WOD Ę ………..…………………………………………………… 22 3.1.1.1. UJ ĘCIA KOMUNALNE WÓD ZAOPATRUJ ĄCE SIE Ć WODOCI ĄGOW Ą… 22 3.1.1.2. ZAKŁADOWE UJ ĘCIA WÓD …………………………………………………… 24 3.1.1.3. SIE Ć WODOCI ĄGOWA ……...………………………………………………….. 29 3.1.1.4. JAKO ŚĆ WÓD UJMOWANYCH I PRZEZNACZONYCH DO 29 ZAOPATRZENIA MIESZKA ŃCÓW DO CELÓW BYTOWYCH ……..……… 3.1.2. GOSPODARKA ŚCIEKOWA ……………………………………………………………. 31 3.1.2.1. SIE Ć KANALIZACYJNA …………………………………………………………. 31 3.1.2.2. ODPROWADZANIE WÓD OPADOWYCH I ROZTOPOWYCH ……..……... 32 3.1.2.3. SYSTEMY INDYWIDUALNE GOSPODARKI ŚCIEKOWEJ ……...…………. 33 3.1.2.2.1. ZBIORNIKI BEZODPŁYWOWE ………..………………………………. 34 3.1.2.2.2. PRZYDOMOWE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW ………..……………. 34 3.1.3. ODPROWADZANIE I OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW ………………………….……… 35 3.1.3.1. KOMUNALNA OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW W MROCZY …………….. 35 3.2. ELEKTROENERGETYKA ……..……………………………………………………………….. 38 3.2.1. ŹRÓDŁA ENERGII ODNAWIALNEJ …………………………………………………… 38 3.3. INSTALACJE EMITUJ ĄCE POLE ELEKTROMAGNETYCZNE ……...…………………….. 39 3.4. GAZOWNICTWO …..……………………………………………………………………………. 39 3.5. CIEPŁOWNICTWO ………………………………………………………………………………. 40 3.6. KOMUNIKACJA ..………………………………………………………………………………… 40 3.6.1. DROGI .….………………………………………………………………………………… 40 3.6.2. KOLEJ ..….………………………………………………………………………………… 44 3.7. GOSPODARKA ODPADAMI W GMINIE ……………………………………………………… 45 ROZDZIAŁ IV. OCENA I ANALIZA STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ………….. 49 4.1. RZE ŹBA TERENU ..……………………………………………………………………………… 49 4.1.1. ZAGRO śENIA POWIERZCHNI ZIEMI ………………………………………………… 50 4.2. BUDOWA GEOLOGICZNA …..………………………………………………………………… 50 4.2.1. SUROWCE MINERALNE ……………………………………………………………….. 50 4.3. GLEBY ..…………………………………………………………………………………………... 53 4.3.1. TYPY GENETYCZNE GLEB ..………………………………………………………….. 53 4.3.2. FIZYCZNA I CHEMICZNA DEGRADACJA GLEB ..………………………………….. 56 3 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Mrocza Green Key na lata 2012 – 2019 z perspektyw ą do roku 2019 4.4. WODY PODZIEMNE ..…………………………………………………………………………… 57 4.4.1. JAKO ŚĆ WÓD PODZIEMNYCH ..……………………………………………………... 58 4.4.2. ŹRÓDŁA PRZEOBRA śEŃ WÓD PODZIEMNYCH ..………………………………… 66 4.4.2.1. MIEJSCA POBORU WÓD PODZIEMNYCH, JAKO ŹRÓDŁA 66 PRZEOBRA śEŃ ..………………………………………………………………... 4.5. WODY POWIERZCHNIOWE ..…………………………………………………………………. 67 4.5.1. CIEKI I ZBIORNIKI WODNE …………………………………………………………….. 67 4.5.2. SYSTEMY MELIORACYJNE I URZ ĄDZENIA WODNE ……………………………… 68 4.5.3. ZAGRO śENIE POWODZI Ą ..…………………………………………………………… 68 4.5.4. MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH .….……………………………….…... 69 4.6. KLIMAT ……………………………………………………………………………………………. 73 4.6.1. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE ..…………………………………………………… 74 4.6.1.1. STAN CZYSTO ŚCI POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO ..……………….. 74 4.6.1.2. ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZE Ń POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO ..…… 75 4.6.2. KLIMAT AKUSTYCZNY ..……………………………………………………………….. 79 4.6.3. PROMIENIOWANIE NIEJONIZUJ ĄCE ..……………………………………………… 79 4.6.4. POWA śNE AWARIE PRZEMYSŁOWE (ORAZ ZAGRO śENIA INNE) ….………… 81 4.7. RO ŚLINNO ŚĆ ..………………………………………………………………………………….. 83 4.7.1. ZIELE Ń URZ ĄDZONA …………………………….……………………………………. 83 4.7.2. ZAGRO śENIA ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH ……………………………………. 84 4.7.3. PRZYRODA CHRONIONA I JEJ ZASOBY ..………………………………………….. 84 4.7.3.1. REZERWAT PRZYRODY …………………….…………………………………. 84 4.7.3.2. OBSZAR CHRONIONEGO KRAJOBRAZU..…………………………………. 85 4.7.3.3. KRAJE ŃSKI PARK KRAJOBRAZOWY………………………………..………. 86 4.7.3.4. POMNIKI PRZYRODY …………………………………….…………………… 87 4.7.3.5. U śYTKI EKOLOGICZNE ………………………………….…………………… 92 4.7.3.6. NATURA 2000 ……………………………………………….…………………… 102 ROZDZIAŁ V. ZAŁO śENIA PROGRAMOWE ……………………………………………………... 10 4 5.1. WPROWADZENIE ………………………………………………………………………..……... 104 5.2. STRATEGIA OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY MROCZA...…….………………….. 113 ROZDZIAŁ VI. HARMONOGRAM REALIZACYJNY PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA …………………………………………………………………….. 116 ROZDZIAŁ VII. KONCEPCJA EDUKACJI EKOLOGICZNEJ …………………………………… 121 7.1. ZAŁO śENIA OGÓLNE ...………………………………………………………………………… 121 7.2. POTRZEBA EDUKACJII EKOLOGICZNEJ ...…………………………………………………. 121 ROZDZIAŁ VIII. SYSTEM FINANSOWANIA INWESTYCJI ……………………………………... 123 8.1. KRAJOWE I MI ĘDZYNARODOWE PROGRAMY PROMUJ ĄCE ROZWÓJ ZRÓWNOWA śONY, INTEGRACJ Ę I WSPÓŁPRAC Ę MI ĘDZYNARODOW Ą ..…………. 123 4 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Mrocza Green Key na lata 2012 – 2019 z perspektyw ą do roku 2019 ROZDZIAŁ IX STRATEGIA I MONITORING REALIZACJI PROGRAMU .. ………………….. 133 9.1. ZARZ ĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA ..……………………………... 133 9.1.1. INSTRUMENTY PRAWNE ..……………………………………………………………. 133 9.1.2. INSTRUMENTY FINANSOWE ..……………………………………………………….. 134 9.1.3. INSTRUMENTY SPOŁECZNE ..……………………………………………………….. 134 9.1.4. INSTRUMENTY STRUKTURALNE ..………………………………………………….. 135 9.2. MONITOROWANIE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ..………………………….. 136 9.2.1. ZASADY MONITORINGU ..……………………………………………………………... 136 9.2.2. MONITOROWANIE ZAŁO śONYCH EFEKTÓW EKOLOGICZNYCH ..……………. 138 WYKORZYSTANE MATERIAŁY I OPRACOWANIA 141 SPIS TABEL, RYCIN, WYKRESÓW 144 5 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Mrocza Green Key na lata 2012 – 2019 z perspektyw ą do roku 2019 6 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Mrocza Green Key na lata 2012 – 2019 z perspektyw ą do roku 2019 I. WST ĘP 1.1. PRZEDMIOT I ZAKRES OPRACOWANIA Przedmiotem opracowania jest kolejna aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Mrocza, który został uchwalony w 2008 r. przez Rad ę Miejsk ą w Mroczy. Podj ęła ona Uchwał ę Nr XXIX/128/08 z dnia 19 grudnia 2008 r. w sprawie uchwalenia aktualizacji „Programu Ochrony Środowiska z Planem Gospodarki Odpadami dla gminy Mrocza na lata 2008 - 2011 z perspektyw ą na lata 2012 - 2015”. Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 nr 25 poz. 150 z pó źn. zm.), Gminy, w celu realizacji polityki ekologicznej pa ństwa, sporz ądzaj ą gminne programy ochrony środowiska (zwane dalej PO Ś lub Programem) uwzgl ędniaj ąc wymagania polityki ekologicznej pa ństwa, okre ślaj ąc cele ekologiczne, priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działa ń proekologicznych, środki niezb ędne do osi ągni ęcia celów, w tym mechanizmy prawno - ekonomiczne i środki finansowe. Aktualizacja Programu pozwala na przeanalizowanie zmian, jakie zaszły w środowisku przyrodniczym w porównaniu z poprzednimi latami oraz uzupełnienie zada ń, których realizacja przyczyni si ę do ochrony środowiska Gminy. Niniejsze opracowanie prezentuje szeroko rozumian ą problematyk ę ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego Gminy Mrocza (gmina miejsko - wiejska), poło Ŝonej w powiecie nakielskim, województwie kujawsko - pomorskim. Obejmuje ono zagadnienia zwi ązane z: − charakterystyk ą obszaru Gminy, − analiz ą sytuacji demograficznej i gospodarczej, − analiz ą obecnego stanu środowiska przyrodniczego z uwzgl ędnieniem realizacji PO Ś z 2008 r. oraz analiz ą infrastruktury, − prognozowaniem zmian zachodz ących w środowisku przyrodniczym analizowanego obszaru, − wytyczeniem celów w zakresie ochrony środowiska, − okre śleniem działa ń zmierzaj ących do poprawy stanu środowiska przyrodniczego Gminy, − wytyczeniem konkretnych przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z ochron ą środowiska i popraw ą jego stanu, a tak Ŝe okre ślenie harmonogramu ich realizacji, − okre śleniem mo Ŝliwych sposobów finansowania, zało Ŝonych celów i zada ń, − okre śleniem sposobów monitoringu pozwalaj ącego na ocen ę realizacji zało Ŝonego Programu Ochrony Środowiska. 1.2. POTRZEBA I CEL OPRACOWANIA Powszechne zainteresowanie problematyk ą ochrony środowiska w ka Ŝdej dziedzinie Ŝycia człowieka wymaga opracowywania syntetycznych dokumentów, które zbieraj ą informacje o stanie środowiska przyrodniczego człowieka oraz wyznaczaj ą konkretne kierunki działa ń, które prowadz ą w konsekwencji do zrównowa Ŝonego rozwoju obszaru. Wa Ŝne jest równie Ŝ, aby prowadzi ć ci ągł ą aktualizacj ę zamierzonych celów, dostosowywa ć je do aktualnej sytuacji i mierzy ć ich