.XJO I - I Boekmanstichting • Bibliotheek Herengracht 415 1017 BP Amsterdam Tel. 6243739 stroom haags centrum voor beeldende kunst jaarverslag 1992 Boekmanstichtin^- Bibliotheek Hérengracht 416 1017 BP Amstercfaiti Tel. 6243739 monkey business zn. apesiftkcii, kiiiiekwaad, bedriegerij. apcsircek m. dwaze ol' kwajongensstreek. naüpcn op een belachelijke manier iemand of irns nahool- sen, nadoêii. 5 SM 10 12 stroom haags centrum voor beeldende kunst projecten tentoonstellingen service en informatie aankopen kunst in de openbare ruimte spui 193-195 2511 bn den haag telefoon 070 3658985, fax 3617962 Jaarverslag 1992 Inhoudsopgave Inleiding 4 SERVICEBUREAU Subsidieregelingen 6 Beroepskostenvergoeding 6 Aankoop Opdrachten en Productiebudgetten Regeling e Toetsing Beroepsmatigheid Beeldende Kunstenaars 6 Tentoonstellings- en documentatiesubsidie 7 Aankoopsubsidie 7 Atelierbeleid 8 Sanering gemeentelijk niet-museaal kunstbezit 9 KUNSTBELEID Bijzondere Opdrachten /Activiteiten kunstbeleid io Experimentele film ii Activiteiten in de Bovenkamer 11 Toussaintkade 55 12 Haagse kunstenaars in het buitenland 12 Onderzoek positie buitenlandse kunstenaars in Den Haag 13 Ouborg Prijs 13 Kunst in de Openbare Ruimte 14 In 1992 opgeleverde projecten: Stroom hcbk i.s.m. anderen o.a. drie politiebureau's 14 Initiatieven van Stroom hcbk o.a. De Campagne 16 Doorgaande projecten 1992: o.a. Sokkelproject van Peter Struycken 17 Nieuwe initiatieven in 1992: Stroom hcbk samen met anderen o.a. Daan van Golden bij I.S.S. 18 Initiatieven van Stroom hcbk o.a. Panorama in de Duinen van James Turrell, De Bocht van Guinee 19 Bijlagen 20 Bijlage I: Samenstelling bestuur, personeel, werkgroepen en commissies, publicaties 20 Bijlage II: Financiële gegevens 22 Fotobijschriften 24 Inleiding In 1992 verstevigde Stroom hcbk haar positie als een dynamisch en flexibel instituut voor de beeldende kunst in Den Haag met een beleid dat kunstenaars en publiek stimuleert en de positie van Oen Haag ook als kunsten- stad landelijk versterkt. Was in de aanloop van de twee voorafgaande jaren orde gecreëerd in de diversiteit aan taken die aan Stroom hcbk waren overgedragen, 1992 betekende een aanzienlijke stap naar de realisering van het geformuleerde beleid. Binnen het bureau wordt een tweedeling gemaakt tussen Servicebureau en Kunstbeleid. De uitvoering van subsidieregelingen en het atelierbeleid en de informatie naar kunstenaars en publiek worden een duidelijk geformuleerde taak naast het kunstbeleid waartoe alle kunstactiviteiten, de Bijzondere Opdrachten en de Kunst in de Openbare Ruimte worden gerekend. 1992 was ook het jaar waarin de de Haagse kunstenaarsverenigingen en de Haagse afdelingen van de beroeps- organisaties hun ongenoegen over het beleid van Stroom hcbk nadrukkelijk formuleerden. Dit leidde eind 1992 tot de benoeming van een vertrouwenspersoon, in de figuur van Nico Lamers, oud-wethouder cultuur van Dordrecht en voormalig interim-voorzitter van het Fonds voor Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst. Hij kreeg de opdracht om na onderzoek aanbevelingen te doen die tot opheffing van de vertrouwensbreuk zouden kunnen leiden. Voor een grote groep kunstenaars is de financiële situatie na de opheffing van de BKR steeds slechter gewor- den. De op handen zijnde veranderingen in de uitvoering van de Bijstand betekenen daarom ook een grote bedreiging voor deze kunstenaars. Van diverse kanten worden oplossingen aangedragen waarvan, indien er al voor een van deze alternatieven wordt gekozen, het nog maar de vraag is of hierdoor de problemen van deze groep van de baan zijn. Omdat het ministerie van WVC slechts één landelijke Beroepskostenvergoeding uitgevoerd wil zien, en wel door het Fonds voor Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst in Amsterdam, werd in 1992 de gemeente- lijke regeling Beroepskostenvergoeding die sinds 1987 gold, afgeschaft. Stroom hcbk heeft ter vervanging een nieuwe regeling ontworpen waarin de aanbevelingen zijn verwerkt, die voortkwamen uit het overleg met de vertegenwoordigers van de Haagse kunstenaarsverenigingen en belangenorganisaties. Deze nieuwe Aankoop, Opdrachten en Productiebudgetten regeling is tweeledig van aard. Enerzijds worden de aanvragen op kwaliteit beoordeeld, anderzijds is de AOP, door de eis van een inkomensgrens, toch nog een inkomensvormende regeling. De AOP regeling werd in juli 1992 ingevoerd en vanaf dat moment ten uitvoer gebracht. Dat dit met nogal wat aanloopproblemen gepaard ging, was onvermijdelijk. Een extra complicatie betekende de invoering van de toetsing. Op dringend verzoek van vertegenwoordigers van de Haagse kunste- naarsverenigingen en belangenorganisaties, ondersteund door de raadscommissie van Cultuur en Mediabeleid, werd er een Toetsingscommissie ingesteld om alle bij Stroom hcbk ingeschreven kunstenaars op beroepsmatig- heid te toetsen. Deze tijdrovende opdracht diende te worden uitgevoerd voordat de AOP commissie aan het werk ging. Met betrekking tot de kunstactiviteiten is er in 1992 veel gebeurd. Het aantal verzoeken dat binnenkwam bij de werkgroep Bijzondere Opdrachten steeg aanzienlijk. De lezingen, tentoonstellingen en installaties die Stroom hcbk in de Bovenkamer organiseerde, werden goed bezocht en ook de tentoonstellingen op de Toussaintkade hadden een inspirerend effect zowel op de betrokken kunstenaars als op de bezoekers. 4 Het opdrachtenbeleid met betrekking tot Kunst in de Openbare Ruimte breidde zich in 1992 heel snel uit. De visie voor beleid was geformuleerd en de personele bezetting werd versterkt. Met projecten als het Sokkelplan van Peter Struycken, De Campagne en Panorama in de Duinen van James Turrell werd de landelijke belangstelling gewekt. Daarnaast werd het initiatief genomen tot kunst bij scholen, en werkte Stroom hcbk mee aan de uitwerking van een aanzienlijk aantal verzoeken die door anderen werden ingebracht. 1992 was voor Stroom hcbk een cruciaal jaar. De aanzet in de twee voorafgaande jaren kreeg vorm, plannen werden uitgevoerd en er was een levendige belangstelling voor de vele activiteiten die Stroom hcbk organi- seerde. Het belangrijkste daarbij is dat de mentaliteit van waaruit dit alles gebeurt, steeds bredere erkenning ondervindt. Lily van Ginneken directeur Stroom hcbk 5 SERVICEBUREAU SUBSIDIEREGELINGEN 1992 was het jaar waarin de gemeentelijke regeling Beroepskostenvergoeding (BKV) werd opgeheven en vervangen door de Aankoop, Opdrachten en Productiebudgetten regeling (AOP) die eveneens alleen voor Haagse beeldende kunstenaars geldt. In het voorafgaande jaar had de minister van WVC besloten dat er voortaan alleen nog maar een landelijke BKV regeling zou bestaan, centraal uitgevoerd door het Fonds voor Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst in Amsterdam. De lagere overheden zouden niet langer van de hun ter beschikking gestelde WVC gelden, een eigen BKV regeling mogen uitvoeren. Beroepskostenvergoeding De Beroepskostenvergoeding is in Den Haag tot 1 juli 1992 uitgevoerd. Hiervoor was een budget van f 475.000 beschikbaar. In totaal werden van dit bedrag 208 kunstenaars gehonoreerd. Aankoop, Opdrachten en Productiebudgetten regeling Ter vervanging van de Haagse BKV regeling heeft Stroom hcbk begin 1992 een voorstel gepresenteerd voor een Aankoop, Opdrachten en Productiebudgetten regeling. Hierover werden besprekingen gevoerd met kunstenaarsver- enigingen en andere belangengroepen, die op hun beurt een aantal aanpassingen en wijzigingen voorstelden. Het daarna bijgestelde concept is vervolgens door Stroom hcbk aan de gemeente voorgelegd. Na goedkeuring door de gemeenteraad kon de AOP regeling in juli 1992 in werking treden. Anders dan bij de BKV gaat het bij de AOP om een transactie. De kunstenaar die in aanmerking wenst te komen voor de AOP kan werk voor aankoop aanbieden, een opdracht voorstellen of voor een concreet plan een productiebudget aanvragen. De aankopen worden grotendeels uit- gevoerd door de Artoteek. Eveneens een verschuiving is het feit dat de artistieke kwaliteit van de aanvraag bepalend is voor al of niet toewijzen. Om dat te beoordelen heeft de AOP commissie genuanceerde criteria opgesteld. Wat bij deze regeling nog herinnert aan vroegere sociale kunstenaarsregelingen is het feit dat het belastbaar inkomen van de aanvrager lager moet zijn dan f 27.000 per jaar. Voor de uitvoering van de AOP regeling in de tweede helft van 1992 was een budget van f 475.000 beschikbaar. De AOP commissie ontving 279 aanvraagformulieren. Hiervan werden er 16 niet in behandeling genomen. Van de overige 263 aanvragen bracht de commissie in 142 gevallen positief advies uit; 121 aanvragen werden niet gehonoreerd. Toetsing Beroepsmatigheid Beeldende Kunstenaars Op uitdrukkelijk verzoek van de vertegenwoordigers van de Haagse kunstenaarsverenigingen en belangenorganisaties heeft de raadscommissie voor Cultuur en Mediabeleid, Stroom hcbk dringend verzocht een Toetsingscommissie Beroepsmatigheid Beeldende Kunstenaars in te stellen. Deze wens werd ondermeer Ingegeven door de verwachting dat een officiële beroepserkenning de positie van de beeldende kunstenaar bij de gemeentelijke Sociale Dienst zou versterken. De Toetsingscommissie, die eveneens op uitdrukkelijk verzoek van genoemde vertegenwoordigers, niet uit dezelfde personen is samengesteld als de AOP commissie, moest de ruim duizend bij Stroom hcbk ingeschreven 6 kunstenaars getoetst hebben voordat de AOP commissie aan het werk kon. De toetsing gebeurde aan de hand van de volgende criteria, die in onderlinge samenhang werden gewogen: vakmanschap; marktgerichte activiteiten; blijken van erkenning van iemands kunstenaarschap;